پرش به محتوا

ابوعبید ثقفی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی شیعه
imported>Emadmohseny
جزبدون خلاصۀ ویرایش
imported>Emadmohseny
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{گسترش}}
{{گسترش}}
'''ابن مسعود بن عمرو بن عُمَیر بن عوف''' (د 13ق/634 م)، معروف به '''اَبو عُبِیدِ ثَقَفی''' یکی از صحابه<ref>أسدالغابة،ج‏4،ص:347</ref> و از سردار مشهور عرب در جنگ با ایرانیان در صدر [[اسلام]] و پدر [[مختار ثقفی بن ابوعبید ثقفی|مختار ثقفی]] که در جنگ یوم الجسر کشته شد.
'''ابن مسعود بن عمرو بن عُمَیر بن عوف''' (د 13ق/634 م)، معروف به '''اَبو عُبِیدِ ثَقَفی''' یکی از صحابه<ref>أسدالغابة،ج‏4،ص:347</ref> و از سردار مشهور عرب در جنگ با ایرانیان در صدر [[اسلام]] و پدر [[مختار بن ابوعبید ثقفی|مختار ثقفی]] که در جنگ یوم الجسر کشته شد.
==انتخاب ابو عبید به عنوان فرمانده==
==انتخاب ابو عبید به عنوان فرمانده==
زمانی که [[عمر بن خطاب]] به خلافت نشست و از گزارش [[مثنی بن حارثه]] مبنی بر پیشروی ایرانیان آگاه شد، مسلمانان را به جنگ با ایرانیان برانگیخت؛ اما به سبب شهرت ایرانیان به پایداری و جنگجوی و دشمن شكنی، كسی داوطلب جنگ نمی شد،<ref>طبری، ج3،ص444؛ ابن اعثم، ج1،ص163، 164</ref> تا آنكه ابوعبید به پاخاست و سعد بن عبید انصاری و سلیط بن قیس انصاری نیز با او همراه شدند و مردم نیز به پا خاستند. عمر نیز ابوعبید را به فرماندهی برگزید و روانه جنگ كرد.<ref>طبری، ج3،ص444؛ ابن اعثم، ج1،ص163، 164؛ بلاذری، 350</ref> همچنین به مثنی بن حارثه نیز دستور داد كه به ابوعبید بپیوندد و در اطاعت او باشد. <ref>بلاذری، 350؛ دینوری، 113</ref>
زمانی که [[عمر بن خطاب]] به خلافت نشست و از گزارش [[مثنی بن حارثه]] مبنی بر پیشروی ایرانیان آگاه شد، مسلمانان را به جنگ با ایرانیان برانگیخت؛ اما به سبب شهرت ایرانیان به پایداری و جنگجوی و دشمن شكنی، كسی داوطلب جنگ نمی شد،<ref>طبری، ج3،ص444؛ ابن اعثم، ج1،ص163، 164</ref> تا آنكه ابوعبید به پاخاست و سعد بن عبید انصاری و سلیط بن قیس انصاری نیز با او همراه شدند و مردم نیز به پا خاستند. عمر نیز ابوعبید را به فرماندهی برگزید و روانه جنگ كرد.<ref>طبری، ج3،ص444؛ ابن اعثم، ج1،ص163، 164؛ بلاذری، 350</ref> همچنین به مثنی بن حارثه نیز دستور داد كه به ابوعبید بپیوندد و در اطاعت او باشد. <ref>بلاذری، 350؛ دینوری، 113</ref>

نسخهٔ ‏۲۳ اوت ۲۰۱۴، ساعت ۱۷:۲۸

ابن مسعود بن عمرو بن عُمَیر بن عوف (د 13ق/634 م)، معروف به اَبو عُبِیدِ ثَقَفی یکی از صحابه[۱] و از سردار مشهور عرب در جنگ با ایرانیان در صدر اسلام و پدر مختار ثقفی که در جنگ یوم الجسر کشته شد.

انتخاب ابو عبید به عنوان فرمانده

زمانی که عمر بن خطاب به خلافت نشست و از گزارش مثنی بن حارثه مبنی بر پیشروی ایرانیان آگاه شد، مسلمانان را به جنگ با ایرانیان برانگیخت؛ اما به سبب شهرت ایرانیان به پایداری و جنگجوی و دشمن شكنی، كسی داوطلب جنگ نمی شد،[۲] تا آنكه ابوعبید به پاخاست و سعد بن عبید انصاری و سلیط بن قیس انصاری نیز با او همراه شدند و مردم نیز به پا خاستند. عمر نیز ابوعبید را به فرماندهی برگزید و روانه جنگ كرد.[۳] همچنین به مثنی بن حارثه نیز دستور داد كه به ابوعبید بپیوندد و در اطاعت او باشد. [۴]

نبرد دو لشکر

از این سو، رستم فرخزاد، سردار ایرانی، از خراسان راه عراق پیش گرفت و نرسی (از خویشاوندان خسرو پرویز) را به كَسْكَر و جابان را به بِهقُباد پایین فرستاد.[۵] ابوعبید سه بار در نقاط مختلف با سپاهیان ایران جنگ كرد: نخست در محلی به نام نَمارق، بین حیره و قادسیه، ایرانیان را درهم شكست. در این نبرد جابان اسیر شد و خود را به فدیه آزاد ساخت.[۶]

رستم فرخزاد سپاهی دیگر به سوی كسكر جالینوس روانه جنگ كرد. ابن بار ابوعبید از نمارق به سوی كسكر راند و نرسی را درهم شكست و غنایم بسیار به چنگ آورد.[۷] سپس به جالینوس در باروسما تاخت، ولی كار به صلح انجامید و قرار شد ایرانیان هر نفر 4 درهم فدیه دهند.[۸]

کشته شدن ابو عبید

رستم فرخزاد، برای نبردی دیگر، مردانشاه، مشهور به بهمن جادویه، ملقب به ذوالحاجب را كه مردی جنگ آزموده بود، به یاری جالینوس فرستاد.[۹] در سپاه بهمن، یك، یا به قولی چند فیل بود. درفش كاویانی نیز كه ایرانیان به آن تیمُّن می جستند، با این سپاه بود.[۱۰] بهمن در محلی به نام قُسّ الناظف بر كرانه فرات و ابوعبید در محلی دیگر به نام مَروَحه در سوی دیگر فرات مستقر شدند. میان دو سپاه پلی بود؛

ابوعبید پس از آنكه فرمان هایی خطاب به سران سپاه صادر كرد و جانشینان بعدی را، در صورت كشته شدن خود یا یكی از سرداران، معین نمود،[۱۱] از پل گذشت و دست به حمله زد و با شمشیر بر خرطوم فیلی كه به فیل سفید مشهور بود و مایه وحشت لشكریان عرب شده بود، زخم زد و فیل نیز ابوعبید را لگدكوب كرد و كشت.[۱۲] این جنگ به نام های متعددی چون: یوم الجسر، یوم قسّ الناظف، یوم المَروَحه و یوم الفیل معروف است.[۱۳] چون ابوعبید كشته شد، ابومحجن ثقفی شعری در رثای او سرود.[۱۴]

پانویس

  1. أسدالغابة،ج‏4،ص:347
  2. طبری، ج3،ص444؛ ابن اعثم، ج1،ص163، 164
  3. طبری، ج3،ص444؛ ابن اعثم، ج1،ص163، 164؛ بلاذری، 350
  4. بلاذری، 350؛ دینوری، 113
  5. طبری، ج3،ص448
  6. طبری، ج3،ص448 ـ 449؛ خلیفه، ج1،ص108؛ ذهبی، ج2،ص5
  7. طبری، ج3،ص451
  8. خلیفه،ج1،ص108؛ ؛ بلاذری، 350، 351
  9. بلاذری ، 351؛ طبری، ج3،ص454؛ ابن اثیر، ج2،ص438
  10. خلیفه، ج1،ص109؛‌ بلاذری، 351
  11. خلیفه، ج1،ص109 ـ 110
  12. خلیفه، ج1،ص109 ـ 110؛ ابن قتیبه، 401؛ بلاذری، 352
  13. بلاذری ، 351؛ ابن قتیبه،401؛ ابن اثیر، ج2،ص438
  14. ابن عبدالبر، ج4،ص1710؛ قس: بلاذری، 352

مآخذ

  • ابن اثیر، الكامل.
  • ابن اعثم، احمد، كتاب الفتوح، حیدرآباد دكن، 1388ق/1968 م.
  • ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب، به كوشش علی محمد بجاوی، قاهره، 1380 ق.
  • ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم، المعارف، به كوشش ثروت عكاشه، قاهره، 1960 م.
  • بلاذری، احمد بن یحیی، فتوح البلدان، به كوشش عبدالله و عمر انیس الطباع، بیروت، مؤسس‍ـه المعارف.
  • خلیف‍ـه بن خیاط، تاریخ، به كوشش سهیل زكار، دمشق، 1968 م.
  • دینوری احمد بن داوود، الاخبار الطوال، به كوشش عبدالمنعم عامر و جمال الدین شیال، بغداد، 1379ق/1959 م.
  • ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، قاهره، 1368 ق.
  • طبری، تاریخ.

پیوند به بیرون