confirmed، movedable، protected، templateeditor
۵٬۴۴۷
ویرایش
صلوات: تفاوت میان نسخه‌ها
←ختم صلوات
| خط ۹۰: | خط ۹۰: | ||
* هنگام سفر.<ref>نساجی زواره، «صلوات رمز محبت و وفاداری به پیامبر(ص) و خاندانش(ع)»، ص۶۵-۶۶.</ref> | * هنگام سفر.<ref>نساجی زواره، «صلوات رمز محبت و وفاداری به پیامبر(ص) و خاندانش(ع)»، ص۶۵-۶۶.</ref> | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== آیا باید بر «آل محمد» هم صلوات فرستاد؟ == | |||
در عرف شیعه، صلوات به معنای صلوات بر پیامبر همراه با آل او است و صلوات بر پیامبر، بدون ذکر آل او، شناخته شده نیست.<ref>فیاض، «فقه فریقین و جایگاه اهل‌بیت(ع) در صلوات» ص۱۶۵.</ref> به گفته صاحب جواهر، در مذهب شیعه افزودن آل به صلوات چنان پذیرفته شده که به یکی از احکام ضروری مذهب تبدیل شده است،<ref>صاحب جواهر، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۰، ص۲۶۲.</ref> به گونه‌ای که او باطل بودن صلوات بدون آل را در مذهب شیعه واضح دانسته است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۰، ص۲۶۱</ref> حتی محقق خویی با استفاده از برخی روایات<ref>برای نمونه نگاه کنید به: کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۹۵، حدیث ۲۱؛ شیخ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۲۰۰، حدیث ۹.</ref> این احتمال را مطرح کرده که صلوات فرستادن بر پیامبر، بدون ذکر آل او، حرام باشد.<ref>خویی، موسوعة الامام الخوئی، ۱۴۱۸ق، ج۱۵، ص۲۵۶.</ref> | |||
بر اساس روایت‌هایی که در منابع شیعه و سنی آمده، از صلوات ناقص نهی شده و صلوات ناقص بسنده کردن به صلوات بر پیامبر، و صلوات کامل صلوات فرستادن بر محمد و بر آل او دانسته شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۹۵؛ خرکوشی، شرف المصطفی، ۱۴۲۴ق، ج۵، ص۱۰۷؛ هیتمی، الصواعق المحرقه، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۴۳۰.</ref> قاضی نورالله شوشتری در کتاب احقاق الحق روایات بسیاری را که در آنها کلمه «آل» به کار رفته، جمع‌آوری کرده است.<ref>شوشتری، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۹، ص۵۲۴-۶۱۱.</ref> | |||
=== آل محمد چه کسانی هستند؟ === | |||
به اتفاق شیعیان، منظور از «آل» همان [[اصحاب کسا|پنج تن آل عبا]] ([[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر]]، [[امام علی علیه‌السلام|علی]]، [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه]]، [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|حسن]] و [[امام حسین علیه‌السلام|حسین]]) هستند که [[آیه تطهیر]] دربارۀ آنها نازل شده است. به گفته [[مقدس اردبیلی]]، اگرچه پنج تن آل عبا، سبب نزول آیه تطهیر بوده‌اند، اما آیه به آنها اختصاص ندارد و [[امامان شیعه|امامان معصوم]] بعدی را نیز شامل می‌شود؛ ازاین‌رو در منظور از آل، همه امامان معصوم، به‌اضافۀ حضرت فاطمه(س) است.<ref>مقدس اردبیلی، مجمع الفائدة و البرهان، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۲۷۷.</ref> همچنین اگر چه گفته شده، اهل سنت درباره تعیین مصداقِ «آل» اقوال مختلفی دارند، اما به اتفاق نظر آنان، مراد از آل، همان کسانی است که آیه تطهیر دربارۀ آنها نازل شده است.<ref>رضایی، «کیفیت و چگونگی صلوات بر پیامبر اعظم(ص) نزد فریقین»، ص۷۴.</ref> در برخی روایات اهل‌تسنن آمده است، پیامبر(ص)، عبای خود را بر روی خود و امام علی و حضرت زهرا و حسن و حسین کشید و آنان را «آل» خود خواند و اجازه نداد همسرش، [[ام‌سلمه (همسر پیامبر)|اُمّ‌سَلَمه]]، به زیر عبا برود.<ref>ابن‌حنبل، مسند احمد، ۱۴۲۱ق، ج۴۴، ص۳۲۷؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۵۳؛ ثعلبی، الکشف و البیان، ۱۴۲۲ق، ج۸، ص۳۱۱.</ref> | |||
=== رویکرد اهل‌تسنن === | |||
به گفته ابن‌حجر هیتمی، لفظ صلواتی که بر صحیح بودن آن اتفاق نظر وجود دارد، «اللهم صلّ علی محمد و علی آل محمد» است و به همین دلیل در فقه شافعی، صلوات فرستادن بر «آل محمد» واجب است.<ref>هیتمی، الصواعق المحرقه، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۶۶۷.</ref> اما ابن‌تیمیه، ترک کردن صلوات بر «آل» را بهتر دانسته است.<ref>ابن‌تیمیه، منهاج السنة النبویه، ۱۴۰۶ق، ج۴، ص۱۵۴-۱۵۴.</ref> به گفته صنعانی، از علمای سلفی‌مذهب، حذف صلوات فرستادن بر «آل» در زمان بنی‌امیه رخ داد؛ چون مردم به دلیل ترسی که از حکومت بنی‌امیه داشتند، به سبب تقیه تعبیر «آل» را در صلوات حذف کردند و این امر بدون هیچ دلیلی ادامه پیدا کرد.<ref>صنعانی، سبل السلام، ۱۴۲۷ق، ج۱، ص۵۵۴.</ref> ابن‌تیمیه در توجیه حذف آل معتقد است، اگرچه مطابق دستور پیامبر، باید علاوه بر پیامبر، بر آل او نیز صلوات فرستاده شود، اما از آنجا که چنین صلواتی، نشانِ شیعه‌ها شده، ترک آن بهتر است.<ref>ابن‌تیمیه، منهاج السنة النبویه، ۱۴۰۶ق، ج۴، ص۱۵۴-۱۵۴.</ref> ازاین‌رو اختلاف اهل سنت و شیعیان در کیفیت صلوات را نه بحثی علمی، که بحثی نشأت گرفته از امر سیاسی دانسته‌اند.<ref>فیاض، «فقه فریقین و جایگاه اهل‌بیت(ع) در صلوات» ص۱۹۹.</ref> | |||
بر اساس برخی روایات کتاب صحیح بخاری<ref>بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۱۰ق، ج۵، ص۳۵۱؛ و ج۷، ص۳۸۵؛ و ج۱۰، ص۱۰۳.</ref> صحیح مسلم،<ref>ابن‌حجاج نیشابوری، صحیح مسلم، دار احیاء التراث العربی، ج۱، ص۳۰۵.</ref>، سنن ابی‌داود،<ref>سجستانی، سنن ابی‌داود، المکتبة العصریه، ج۱، ص۲۵۷ و ۲۵۸.</ref> سنن نسائی،<ref>نسائی، سنن نسائی، ۱۴۰۶ق، ج۳، ص۴۷-۴۹.</ref> سنن ترمذی<ref>ترمذی، سنن ترمذی، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۳۵۲، و ج۵، ص۳۵۹.</ref> پیامبر(ص) در پاسخ به این سؤال که ذکر صلوات را چگونه است، گفتن عبارتِ «آل محمد» را در صلوات لازم دانست.<ref>برای دیدن منابع بیشتر نگاه کنید به:عسکری، من السنن النبی الصلاه علی محمد و آل‌محمد(ص)، مشعر، ص۱۴-۲۲.</ref> سبکی در کتاب شفاء السقام، تمام تعبیرهایی را (۵۲ لفظ) که در روایات نبوی برای ذکر صلوات وارد شده، جمع کرده است.<ref>نگاه کنید به: سُبْکی، شفاء السقام، ۱۴۲۹ق، ۴۰۷-۴۱۲.</ref> اگر چه در اکثر آن تعبیرها صلوات بر «آل محمد» وجود دارد، اما در هیچیک از آنها صلوات بر صحابه ذکر نشده است.<ref>نگاه کنید به: سُبْکی، شفاء السقام، ۱۴۲۹ق، ۴۰۷-۴۱۲.</ref> گفته شده، اهل‌تسنن در صلوات فرستادن بر غیر پیامبران، اختلاف نظر دارند، برخی آن را نادرست، برخی مکروه و بعضی صلوات فرستادن بر غیر پیامبران را تنها در صورتی جایز می‌دانند که ابتدا بر پیامبر، سپس به تبع پیامبر بر فرد دیگر صلوات فرستاده شود.<ref>موسوی، «صلوات، احکام و آثار آن»، ص۱۱.</ref> | |||
== ختم صلوات == | == ختم صلوات == | ||