پرش به محتوا

لولا السنتان لهلک النعمان: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳: خط ۳:
این سخن نخستین بار توسط [[عبدالعزیز دهلوی]] در [[تحفه اثنا عشریه (کتاب)|کتاب تحفه اثنا عشریه]] گزارش شده است و آثار دیگر با استناد به این کتاب و خلاصه آن یا بدون ذکر منبع به نقل عبارت ابوحنیفه پرداخته‌اند. مشخص نبودن منشأ گزارش دهلوی و مطرح نشدن این عبارت در آثار علمای پیش از او را با وجود انگیزه بالا قرینه‌ای بر مجعول بودنش دانسته‌اند.
این سخن نخستین بار توسط [[عبدالعزیز دهلوی]] در [[تحفه اثنا عشریه (کتاب)|کتاب تحفه اثنا عشریه]] گزارش شده است و آثار دیگر با استناد به این کتاب و خلاصه آن یا بدون ذکر منبع به نقل عبارت ابوحنیفه پرداخته‌اند. مشخص نبودن منشأ گزارش دهلوی و مطرح نشدن این عبارت در آثار علمای پیش از او را با وجود انگیزه بالا قرینه‌ای بر مجعول بودنش دانسته‌اند.


گفته شده تطبیق «السنتان» (دوسال)، به ایام شاگردی ابوحنیفه نزد امام صادق(ع) تطبیقی بدون دلیل است. قرائنی در زندگی و سخنان ابوحنیفه و امام صادق(ع) وجود دارد که احتمال تطبیق گفته شده را تضعیف می‌کند. در مقابل قرائنی وجود دارد که نشان می‌دهد این دو سال می‌تواند اشاره به مدت زمان شاگردی ابوحنیفه نزد [[زید بن علی|زید پسر امام سجاد(ع)]] باشد. هچنین گفته شده ممکن است قرائت صحیح عبارت «السُنَتان» (دو سنت) باشد که در این صورت می‌توان مراد ابوحنیفه را دو سنت اصلی حاکم بر زندگی دانست. خطیب بغدادی این دو سنت اصلی را توجه به [[حق الله|حق‌الله]] و عبادت‌های شبانه و اهمیت بسیار بر [[حق‌الناس]] معرفی می‌کند.
گفته شده تطبیق «السنتان» (دوسال)، به ایام شاگردی ابوحنیفه نزد امام صادق(ع) تطبیقی بدون دلیل است. قرائنی در زندگی و سخنان ابوحنیفه و امام صادق(ع) وجود دارد که احتمال تطبیق گفته شده را تضعیف می‌کند. در مقابل قرائنی وجود دارد که نشان می‌دهد این دو سال می‌تواند اشاره به مدت زمان شاگردی ابوحنیفه نزد [[زید بن علی|زید پسر امام سجاد(ع)]] باشد. هچنین گفته شده ممکن است قرائت صحیح عبارت «السُنَّتان» (دو سنت) باشد که در این صورت می‌توان مراد ابوحنیفه را دو سُنَّت اصلی حاکم بر زندگی دانست. خطیب بغدادی این دو سنت اصلی را توجه به [[حق الله|حق‌الله]] و عبادت‌های شبانه و اهمیت بسیار بر [[حق‌الناس]] معرفی می‌کند.


==جایگاه و اهمیت==
==جایگاه و اهمیت==
لَو لا السَنَتان لَهَلَکَ النُعمان (اگر آن دوسال نبود، نعمان هلاک می‌شد)، کلامی منسوب به [[ابوحنیفه|ابوحنیفه نعمان بن ثابت]]، پیشوای مذهب حنفی یکی از [[مذاهب چهارگانه اهل سنت|چهار مذهب فقهی اهل سنت]] است. به گفته [[عبدالعزیز دهلوی]] (درگذشت: [[سال ۱۲۳۹ هجری قمری|۱۲۳۹ق]]) نویسنده سنی اهل پاکستان، مراد از این دوسال، مدت زمانی است که ابوحنیفه شاگرد امام صادق (ع) بوده است.<ref>دهلوی، تحفه اثناعشریه،‌ ۱۴۳۲ق، ص۱۴۲.</ref> [[ابن ابی‌الحدید]] به شاگردی ابوحنیفه نزد [[امام صادق(ع)]] تصریح کرده است.<ref>ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۹۶۲ق، ج۱۵، ص۲۷۴.</ref>
لَو لا السَنَتان لَهَلَکَ النُعمان (اگر آن دوسال نبود، نعمان هلاک می‌شد)، کلامی منسوب به [[ابوحنیفه|ابوحنیفه نعمان بن ثابت]]، پیشوای مذهب حنفی یکی از [[مذاهب چهارگانه اهل سنت|چهار مذهب فقهی اهل سنت]] است. به گفته [[عبدالعزیز دهلوی]] (درگذشت: [[سال ۱۲۳۹ هجری قمری|۱۲۳۹ق]]) نویسنده سنی اهل پاکستان، مراد از این دوسال، مدت زمانی است که ابوحنیفه شاگرد امام صادق (ع) بوده است.<ref>دهلوی، تحفه اثناعشریه،‌ ۱۴۳۲ق، ص۱۴۲.</ref> [[ابن ابی‌الحدید]] به شاگردی ابوحنیفه نزد [[امام صادق(ع)]] تصریح کرده است.<ref>ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۹۶۲ق، ج۱۵، ص۲۷۴.</ref>
[[پرونده:تصویر کتاب لو لا السنتان حکیمی.jpg|بندانگشتی|323x323پیکسل|تصویر جلد کتاب لو لا السنتان لهلک النعمان نوشته [[محمدرضا حکیمی]]]]
[[پرونده:تصویر کتاب لو لا السنتان حکیمی.jpg|بندانگشتی|323x323پیکسل|تصویر جلد کتاب لو لا السنتان لهلک النعمان نوشته [[محمدرضا حکیمی]]]]
علمای شیعه از این کلام برای نشان دادن جایگاه علمی امام صادق (ع) و نقش ایشان در شکل‌گیری و پیشرفت دانش‌های اسلامی استفاده می‌کنند.<ref>برای نمونه رک: مطهری، سیری در سیره ائمه اطهار، ۱۴۰۲ش، ص۱۳۲؛ سبحانی تبریزی، الإنصاف في مسائل دام فیها الخلاف، ۱۳۸۱ش، ج۲،  ص۳۶۳؛  حسنی، سیرة الأئمة الإثنی عشر، نشر الشريف الرضي،‌ ج۲، ص۲۳۸ و ۲۵۷.</ref> [[محمدرضا حکیمی]] (درگذشت:‌ [[سال ۱۴۰۰ هجری شمسی|۱۴۰۰ش]])‌ دین‌پژوه شیعه کتابی را باعنوان «لو لا السنتان لهلک النعمان» نوشته است که محور آن شخصیت ابوحنیفه و احتجاجات و سخنانی است که میان او و امام صادق (ع) اتفاق افتاده است.<ref>حکیمی، لو لا السنتان لهلک النعمان، ۱۴۳۱ق، ص۶.</ref> علمای اهل‌سنت نیز یا این سخن را نمی‌پذیرند و آن را ساخته علمای شیعه برای عظمت دادن به جایگاه امام صادق (ع) می‌دانند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: ابوزهره، الامام الصادق (ع) حیاته و عصره آراؤه و فقهه، مطبعة احمد علی مخیمر، ص۳۸؛ عیسی، «حتى لا يقال: كان السودان بلداً سُنّياً! !»، ج۱۶۶، ص۸۶.</ref> و یا این عبارت را نقل کرده و آن را دلیلی بر این مطلب می‌دانند که نگاه شیعیان به جدا شدن اهل‌سنت از [[اهل‌بیت(ع)]] و دوری از ایشان صحیح نیست.<ref>برای نمونه نگتاه کنید به: دهلوی، تحفه اثناعشریه،‌ ۱۴۳۲ق، ص۱۴۲؛ آلوسی، مختصر التحفة الأثنى عشرية،‌ ۱۳۷۳ق، ص۹؛ آلوسی، صب العذاب على من سب الأصحاب، ۱۴۱۷ق،‌ ص۳۰۹؛ کامل عمر، حصان طروادة الغارة الفكرية على الديار السنية، ۱۴۳۵ق، ص۵۱۶.</ref>  
علمای شیعه از این کلام برای نشان دادن جایگاه علمی امام صادق (ع) و نقش ایشان در شکل‌گیری و پیشرفت دانش‌های اسلامی استفاده می‌کنند.<ref>برای نمونه رک: مطهری، سیری در سیره ائمه اطهار، ۱۴۰۲ش، ص۱۳۲؛ سبحانی تبریزی، الإنصاف في مسائل دام فیها الخلاف، ۱۳۸۱ش، ج۲،  ص۳۶۳؛  حسنی، سیرة الأئمة الإثنی عشر، نشر الشريف الرضي،‌ ج۲، ص۲۳۸ و ۲۵۷.</ref> [[محمدرضا حکیمی]] (درگذشت:‌ [[سال ۱۴۰۰ هجری شمسی|۱۴۰۰ش]])‌ دین‌پژوه شیعه کتابی را باعنوان «لو لا السنتان لهلک النعمان» نوشته است که محور آن شخصیت ابوحنیفه و احتجاجات و سخنانی است که میان او و امام صادق (ع) اتفاق افتاده است.<ref>حکیمی، لو لا السنتان لهلک النعمان، ۱۴۳۱ق، ص۶.</ref> علمای اهل‌سنت نیز یا این سخن را نمی‌پذیرند و آن را ساخته علمای شیعه برای عظمت دادن به جایگاه امام صادق (ع) می‌دانند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: ابوزهره، الامام الصادق (ع) حیاته و عصره آراؤه و فقهه، مطبعة احمد علی مخیمر، ص۳۸؛ عیسی، «حتى لا يقال: كان السودان بلداً سُنّياً! !»، ج۱۶۶، ص۸۶.</ref> و یا این عبارت را نقل کرده و آن را دلیلی بر این مطلب می‌دانند که نگاه شیعیان به جدا شدن اهل‌سنت از [[اهل‌بیت(ع)]] و دوری از ایشان صحیح نیست.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: دهلوی، تحفه اثناعشریه،‌ ۱۴۳۲ق، ص۱۴۲؛ آلوسی، مختصر التحفة الأثنى عشرية،‌ ۱۳۷۳ق، ص۹؛ آلوسی، صب العذاب على من سب الأصحاب، ۱۴۱۷ق،‌ ص۳۰۹؛ کامل عمر، حصان طروادة الغارة الفكرية على الديار السنية، ۱۴۳۵ق، ص۵۱۶.</ref>  


==بررسی گزارش‌ها==
==بررسی گزارش‌ها==
۱۷٬۴۸۶

ویرایش