پرش به محتوا

جنگ صفین: تفاوت میان نسخه‌ها

←‏جمع‌آوری سپاه: غنی سازی محتوی و منابع
(←‏جمع‌آوری سپاه: غنی سازی محتوی و منابع)
خط ۳۸: خط ۳۸:


تعدادی از زنان کوفی نیز در صفین حضور داشتند و با اشعارشان امام را ستایش و فضائل آن حضرت را بازگو می‌کردند و سپاه [[عراق]] را بر ضد شامیان برمی‌انگیختند. از جمله آنها، [[سوده همدانی|سوده دختر عمارة الهمدانی]]، [[ام سنان]]،<ref>ابن اعثم، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص ۱۰۱.</ref> [[زرقاء بنت عدی|زرقاء دختر عدی الهمدانی]]،<ref>ابن اعثم، الفتوح، ‍۱۴۱۱ق، ج۳، ص۱۴۲.</ref> ام الخیر و جِروة دختر مُرَّة بن غالب تمیمی بودند.<ref>ابن بکار، أخبار الوافدات، ۱۴۰۳ق، ص ۳۶.</ref>
تعدادی از زنان کوفی نیز در صفین حضور داشتند و با اشعارشان امام را ستایش و فضائل آن حضرت را بازگو می‌کردند و سپاه [[عراق]] را بر ضد شامیان برمی‌انگیختند. از جمله آنها، [[سوده همدانی|سوده دختر عمارة الهمدانی]]، [[ام سنان]]،<ref>ابن اعثم، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص ۱۰۱.</ref> [[زرقاء بنت عدی|زرقاء دختر عدی الهمدانی]]،<ref>ابن اعثم، الفتوح، ‍۱۴۱۱ق، ج۳، ص۱۴۲.</ref> ام الخیر و جِروة دختر مُرَّة بن غالب تمیمی بودند.<ref>ابن بکار، أخبار الوافدات، ۱۴۰۳ق، ص ۳۶.</ref>
روی هم رفته، مشارکت مردم در این جنگ، بیش از جنگ جمل بود، برای نمونه باقیماندگان بیعت رضوان از مدینه که قوت قلبی برای دیگران محسوب می‌شدند، نسبت به جنگ جمل دو برابر بودند.<ref>خلیفة ‌بن خیاط‌، تاریخ خلیفة ، ۱۴۱۵ق، ص۱۱۸.</ref>


یاران معاویه شامل این افراد می‌شدند: [[عمرو بن عاص سهمی| عمرو بن عاص]] (که در [[فلسطین]] به سر می‌برد و [[معاویه]] برای استفاده از مشورت‌‏هایش از او خواست در مقابل حکومت [[مصر]]، به [[شام]] بیاید و به [[معاویه]] ملحق شود)،<ref>ابن اعثم، الفتوح، ‍۱۴۱۱ق، ج۲، ص۳۸۲.</ref> ''[[عبیدالله بن عمر]]''، ''[[ذو الکلاع]]''، ''[[عبدالرحمن بن خالد بن ولید]]''، ''[[عبدالله بن عمرو بن عاص]]''، ''[[مروان بن الحکم]]''، ''[[معاویه بن حدیج]]''، ''[[ضحاک بن قیس]]''، ''[[بسر بن ارطاة]]''، ''[[شرحبیل بن ذو الکلاع]]'' و ''[[حبیب بن مسلمة]]''.<ref>ابن مزاحم، وقعة صفین، ۱۴۰۳ق، ص ۱۹۵، ۴۲۹، ۴۶۱، ۵۵۲ و ۴۵۵ ؛ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، دار الفکر، ج ۲، ص ۳۹۲ و ج ۳، ص ۹۱.</ref>
یاران معاویه شامل این افراد می‌شدند: [[عمرو بن عاص سهمی| عمرو بن عاص]] (که در [[فلسطین]] به سر می‌برد و [[معاویه]] برای استفاده از مشورت‌‏هایش از او خواست در مقابل حکومت [[مصر]]، به [[شام]] بیاید و به [[معاویه]] ملحق شود)،<ref>ابن اعثم، الفتوح، ‍۱۴۱۱ق، ج۲، ص۳۸۲.</ref> ''[[عبیدالله بن عمر]]''، ''[[ذو الکلاع]]''، ''[[عبدالرحمن بن خالد بن ولید]]''، ''[[عبدالله بن عمرو بن عاص]]''، ''[[مروان بن الحکم]]''، ''[[معاویه بن حدیج]]''، ''[[ضحاک بن قیس]]''، ''[[بسر بن ارطاة]]''، ''[[شرحبیل بن ذو الکلاع]]'' و ''[[حبیب بن مسلمة]]''.<ref>ابن مزاحم، وقعة صفین، ۱۴۰۳ق، ص ۱۹۵، ۴۲۹، ۴۶۱، ۵۵۲ و ۴۵۵ ؛ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، دار الفکر، ج ۲، ص ۳۹۲ و ج ۳، ص ۹۱.</ref>
خط ۵۱: خط ۵۳:
{| class="wikitable" style="float:left; margin-right:15px;"
{| class="wikitable" style="float:left; margin-right:15px;"
|-
|-
! جنگ‌های دوران امام علی(ع) !! سپاه مقابل !! تاریخ وقوع
!جنگ‌های دوران امام علی(ع)!!سپاه مقابل!!تاریخ وقوع
|-
|-
| [[جنگ جمل]]|| سپاه [[طلحه]] و [[زبیر]] || [[۱۵ جمادی‌الآخر ]] [[سال ۳۶ قمری|۳۶ق]]
|[[جنگ جمل]]||سپاه [[طلحه]] و [[زبیر]]||[[۱۵ جمادی‌الآخر ]] [[سال ۳۶ قمری|۳۶ق]]
|-
|-
| جنگ صفین|| سپاه [[معاویه]] || [[صفر]] [[سال ۳۷ هجری قمری|۳۷ق]]
|جنگ صفین||سپاه [[معاویه]]||[[صفر]] [[سال ۳۷ هجری قمری|۳۷ق]]
|-
|-
|[[جنگ نهروان]] || سپاه [[خوارج]] || صفر [[سال ۳۸ هجری قمری|۳۸ق]]
|[[جنگ نهروان]]||سپاه [[خوارج]]||صفر [[سال ۳۸ هجری قمری|۳۸ق]]
|}
|}
لشکر [[معاویه]] بین لشکر [[امام علی(ع)]] و  [[شریعه فرات]] قرار گرفتند و اجازه ندادند یاران آن حضرت آب بردارند. امام(ع)، مسیّب بن ربیع ریاحی و [[صعصعة بن صوحان]] را به‌سوی معاویه فرستاد و فرمود:  
لشکر [[معاویه]] بین لشکر [[امام علی(ع)]] و  [[شریعه فرات]] قرار گرفتند و اجازه ندادند یاران آن حضرت آب بردارند. امام(ع)، مسیّب بن ربیع ریاحی و [[صعصعة بن صوحان]] را به‌سوی معاویه فرستاد و فرمود:  
خط ۹۰: خط ۹۲:
دو حَکَم، پیش خودشان تصمیم گرفتند که عمرو عاص، معاویه را و ابوموسی، علی (ع) را عزل کند و انتخاب [[خلیفه]] را به شورا واگذار کنند. عمرو عاص، ابوموسی را در اعلام نتیجه، بر خود مقدم کرد و ابتدا ابوموسی، علی (ع) را عزل کرد؛ ولی وقتی نوبت به عمرو بن عاص رسید، او به‌جای عزل معاویه، عزل علی(ع) به دست ابوموسی را تأیید و معاویه را به خلافت منصوب کرد. پس از آن درگیری بین دو نفر درگرفت و به هم ناسزا گفتند.<ref>ابن مزاحم، وقعه صفین، ۱۴۰۳ق، ص۵۴۵.</ref>
دو حَکَم، پیش خودشان تصمیم گرفتند که عمرو عاص، معاویه را و ابوموسی، علی (ع) را عزل کند و انتخاب [[خلیفه]] را به شورا واگذار کنند. عمرو عاص، ابوموسی را در اعلام نتیجه، بر خود مقدم کرد و ابتدا ابوموسی، علی (ع) را عزل کرد؛ ولی وقتی نوبت به عمرو بن عاص رسید، او به‌جای عزل معاویه، عزل علی(ع) به دست ابوموسی را تأیید و معاویه را به خلافت منصوب کرد. پس از آن درگیری بین دو نفر درگرفت و به هم ناسزا گفتند.<ref>ابن مزاحم، وقعه صفین، ۱۴۰۳ق، ص۵۴۵.</ref>


== نتیجه جنگ ==
==نتیجه جنگ==
به‌واسطه ماجرای حکمیت، دو سپاه از هم کناره گرفتند و معاویه توانست از مخمصه شکست رهایی یابد. [[امام علی (ع)]] پس از آن هرچقدر درصدد تشکیل سپاه برای حمله به [[شام]] برآمد، مردم [[کوفه]] و [[حجاز]] از وی چندان فرمان‌برداری نکردند و گروهی به نام [[خوارج]] نیز در داخل کوفه به وجود آمدند که [[جنگ نهروان]] را به‌وجود آوردند.<ref>نصر بن مزاحم، وقعة صفین، ۱۴۰۴ق، ص۵۱۳-۵۱۴؛ بلاذری، انساب الأشراف، ج۳، ص۱۱۴و۱۲۲؛ طبری، تاریخ الطبري، ج۵، ص۶۳و۷۲و۷۸؛ مسعودی، مروج الذهب، ج۳، ص۱۴۴.</ref>
به‌واسطه ماجرای حکمیت، دو سپاه از هم کناره گرفتند و معاویه توانست از مخمصه شکست رهایی یابد. [[امام علی (ع)]] پس از آن هرچقدر درصدد تشکیل سپاه برای حمله به [[شام]] برآمد، مردم [[کوفه]] و [[حجاز]] از وی چندان فرمان‌برداری نکردند و گروهی به نام [[خوارج]] نیز در داخل کوفه به وجود آمدند که [[جنگ نهروان]] را به‌وجود آوردند.<ref>نصر بن مزاحم، وقعة صفین، ۱۴۰۴ق، ص۵۱۳-۵۱۴؛ بلاذری، انساب الأشراف، ج۳، ص۱۱۴و۱۲۲؛ طبری، تاریخ الطبري، ج۵، ص۶۳و۷۲و۷۸؛ مسعودی، مروج الذهب، ج۳، ص۱۴۴.</ref>


خط ۱۱۱: خط ۱۱۳:
{{پایان}}
{{پایان}}


== تک‌نگاری‌های مربوط به صفین ==
==تک‌نگاری‌های مربوط به صفین==
برخی از کتاب‌شناسان و فهرست‌نگاران مانند [[ابن ندیم]] در [[الفهرست (ابن ندیم)|الفهرست]]، [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] در [[رجال نجاشی|رجال]]، [[شیخ طوسی|طوسی]] در [[فهرست طوسی|فهرست]] و... کتاب‌هایی را معرفی کرده‌اند که در باب صفین نگاشته شده است که می‌توان از این کتب نام برد:
برخی از کتاب‌شناسان و فهرست‌نگاران مانند [[ابن ندیم]] در [[الفهرست (ابن ندیم)|الفهرست]]، [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] در [[رجال نجاشی|رجال]]، [[شیخ طوسی|طوسی]] در [[فهرست طوسی|فهرست]] و... کتاب‌هایی را معرفی کرده‌اند که در باب صفین نگاشته شده است که می‌توان از این کتب نام برد:
{{ستون-شروع}}
{{ستون-شروع}}
خط ۱۴۰: خط ۱۴۲:
{{پایان}}
{{پایان}}


== پانویس ==
==پانویس==
{{پانوشت}}
{{پانوشت}}


== منابع ==
==منابع==
{{منابع}}
{{منابع}}
* ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
* ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
confirmed، movedable، templateeditor
۷۲۷

ویرایش