پرش به محتوا

نامه امام علی(ع) به عثمان بن حنیف: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش ۲|ماه=[[مهر]]|روز=[[۱۱]]|سال=[[۱۴۰۳]]|کاربر=P.motahari  }}
'''نامۀ امام علی(ع) به عُثمان بن حُنَیف''' نامه‌ای است از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] خطاب به [[عثمان بن حنیف|عُثمان بن حُنَیف]]، کارگزارش در [[بصره|بَصْره]]. این نامه یکی از [[فهرست نامه‌های نهج البلاغه|نامه‌های نهج‌البلاغه]] است و محور اصلی‌اش توبیخ عثمان بن حنیف به‌دلیل شرکت در یک مهمانی اَشرافی، و بدون حضور فقیران است.<ref>منتظری، درس‌هایی از نهج البلاغه، ۱۳۹۵ش، ج۱۳، ص۱۲۰.</ref> برخی محققان این نامه را قوی‌ترین مصداق برای نظریۀ حداکثری دین دانسته‌اند.<ref>منصوری لاریجانی، عرفان سیاسی، ۱۳۸۵ش، ص۵۷.</ref> همچنین گفته شده، ز این نامه می‌توان شخصیت امام علی(ع) را در عرصه سیاست و مدیریت شناخت.<ref>عترت‌دوست، و مهدیه احمدی، «راهکارهای مقابله با اشرافی‌گری بر مبنای تحلیل محتوای نامه امام علی(ع) به عثمان بن حنیف»، ص۸۹-۹۰.</ref> ازاین‌رو در کتاب‌های با موضوع تبیین نظریه سیاسی اسلام به این نامه اشاره شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: منصوری لاریجانی، عرفان سیاسی، ۱۳۸۵ش، ص۵۶-۵۷؛ اخلاقی، رابطه قدرت و عدالت در فقه سیاسی، ۱۳۹۰ش، ص۲۷۵؛ ایروانی، مبانی فقهی اقتصاد اسلامی، ۱۳۹۳ش، ص۳۶۲؛ مرتضوی، دانشنامه امام خمینی، ۱۴۰۰ش، ج۲، ص۶۷۴۳.</ref> از آنجا که در این نامه، نوع حکمرانی امام علی(ع) بیان شده، این نامه را از نامه‌های مهم امام علی(ع) به کارگزاران معرفی کرده‌اند.<ref>عترت‌دوست، و مهدیه احمدی، «راهکارهای مقابله با اشرافی‌گری بر مبنای تحلیل محتوای نامه امام علی(ع) به عثمان بن حنیف»، ص۷۰-۷۱.</ref>  
 
'''نامۀ امام علی(ع) به عُثمان بن حُنَیف''' نامه‌ای از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] خطاب به [[عثمان بن حنیف|عُثمان بن حُنَیف]]، کارگزارش در [[بصره|بَصْره]]. این نامه یکی از [[فهرست نامه‌های نهج البلاغه|نامه‌های نهج البلاغه]] است که مِحْور اصلی آن، توبیخ عثمان بن حنیف به دلیل شرکت در یک مهمانی اَشْرافی، و بدون حضور فقیران است.<ref>منتظری، درس‌هایی از نهج البلاغه، ۱۳۹۵ش، ج۱۳، ص۱۲۰.</ref> برخی محققان این نامه را قوی‌ترین مصداق برای نظریۀ حداکثری دین دانسته‌اند.<ref>منصوری لاریجانی، عرفان سیاسی، ۱۳۸۵ش، ص۵۷.</ref> همچنین گفته شده، از این نامه می‌توان شخصیت امام علی(ع) را در عرصه سیاست و مدیریت شناخت؛<ref>عترت‌دوست، و مهدیه احمدی، «راهکارهای مقابله با اشرافی‌گری بر مبنای تحلیل محتوای نامه امام علی(ع) به عثمان بن حنیف»، ص۸۹-۹۰.</ref> ازاین‌رو در کتاب‌های با موضوع تبیین [[نظریه سیاسی اسلام]]، در موارد متعددی به این نامه اشاره شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: منصوری لاریجانی، عرفان سیاسی، ۱۳۸۵ش، ص۵۶-۵۷؛ اخلاقی، رابطه قدرت و عدالت در فقه سیاسی، ۱۳۹۰ش، ص۲۷۵؛ ایروانی، مبانی فقهی اقتصاد اسلامی، ۱۳۹۳ش، ص۳۶۲؛ مرتضوی، دانشنامه امام خمینی، ۱۴۰۰ش، ج۲، ص۶۷۴۳.</ref> از آنجا که در این نامه نوع حکمرانی امام علی(ع) بیان شده، این نامه را از نامه‌های مهم امام علی(ع) به کارگزاران معرفی کرده‌اند.<ref>عترت‌دوست، و مهدیه احمدی، «راهکارهای مقابله با اشرافی‌گری بر مبنای تحلیل محتوای نامه امام علی(ع) به عثمان بن حنیف»، ص۷۰-۷۱.</ref>  


در بیشتر نسخه‌های نهج‌البلاغه این نامه در ردیف ۴۵ قرار گرفته است:<ref>نگاه کنید به:‌ دشتی، و کاظم محمدی، المعجم المفهرس لالفاظ نهج البلاغه، ۱۳۷۵ش، ص۵۱۵.</ref>
در بیشتر نسخه‌های نهج‌البلاغه این نامه در ردیف ۴۵ قرار گرفته است:<ref>نگاه کنید به:‌ دشتی، و کاظم محمدی، المعجم المفهرس لالفاظ نهج البلاغه، ۱۳۷۵ش، ص۵۱۵.</ref>
خط ۱۶: خط ۱۴:
|}
|}


[[پرونده:نامه سرگشاده امام علی(ع) به عثمان بن حنیف.jpg|بندانگشتی|کتابِ «نامۀ سرگشادۀ امام علی(ع) به عثمان بن حنیف استاندار بصره»، شرح نامه ۴۵ نهج البلاغه، تألیف [[محمد محمدی اشتهاردی]]]]
[[پرونده:نامه سرگشاده امام علی(ع) به عثمان بن حنیف.jpg|بندانگشتی|تصویری از کتابِ نامۀ سرگشادۀ امام علی(ع) به عثمان بن حنیف استاندار بصره، شرح نامه ۴۵ نهج‌البلاغه، تألیف [[محمد محمدی اشتهاردی]]]]
 
برخی از نکاتی است که امام علی(ع) در این نامه به رعایت آنها توصیه کرده، بدین شرح است: [[پاکدامنی]]، [[تقوا|پرهیزکاری]]، اهتمام به مساکین، کنترل خواهش‌های نفسانی، [[قناعت]]، پرهیز از [[اسراف|اِسراف]]، همدردی با مردم، [[ساده‌زیستی]]، پیروی از امام در شیوه زندگی و حساسیت‌داشتن نسبت به دعوت‌ها و مجالس پذیرایی.<ref>نگاه کنید به: نهج البلاغه، نامه ۴۵، ۱۴۱۴ق، ص۴۱۶-۴۲۰.</ref>


[[پاکدامنی]]، [[تقوا|پرهیزکاری]]، اهتمام به مساکین، کنترل خواهش‌های نفسانی، [[قناعت]]، پرهیز از [[اسراف|اِسراف]]، همدردی با مردم، [[ساده‌زیستی]]، پیروی از امام در شیوه زندگی و حساسیت داشتن نسبت به دعوت‌ها و مجالس پذیرایی از نکاتی است که امام علی(ع) در این نامه به رعایت آنها توصیه کرده است.<ref>نگاه کنید به: نهج البلاغه، نامه ۴۵، ۱۴۱۴ق، ص۴۱۶-۴۲۰.</ref> در این نامه علاوه بر آسیب‌شناسی اشرافی‌گری، راهکارهایی برای مقابله با آن بیان شده است.<ref>عترت‌دوست، و مهدیه احمدی، «راهکارهای مقابله با اشرافی‌گری بر مبنای تحلیل محتوای نامه امام علی(ع) به عثمان بن حنیف»، ص۹۰.</ref> به گفته محققان این نامه می‌تواند الگوی اخلاقی-اجتماعیِ مناسبی را در مواجهه با اشرافی‌گری اراده دهد.<ref>عترت‌دوست، و مهدیه احمدی، «راهکارهای مقابله با اشرافی‌گری بر مبنای تحلیل محتوای نامه امام علی(ع) به عثمان بن حنیف»، ص۷۰.</ref>
در این نامه علاوه بر آسیب‌شناسی اشرافی‌گری، راهکارهایی برای مقابله با آن بیان شده است.<ref>عترت‌دوست، و مهدیه احمدی، «راهکارهای مقابله با اشرافی‌گری بر مبنای تحلیل محتوای نامه امام علی(ع) به عثمان بن حنیف»، ص۹۰.</ref> به گفته محققان، این نامه الگوی اخلاقی‌ـ‌اجتماعیِ مناسبی در مواجهه با اشرافی‌گری ارائه کرده است.<ref>عترت‌دوست، و مهدیه احمدی، «راهکارهای مقابله با اشرافی‌گری بر مبنای تحلیل محتوای نامه امام علی(ع) به عثمان بن حنیف»، ص۷۰.</ref>


بخش‌هایی از این نامه در [[الامالی (شیخ صدوق)|کتاب امالی]] نوشته [[شیخ صدوق]]<ref>شیخ صدوق، امالی، ۱۳۷۶ش، ص۶۲۰-۶۲۳.</ref> و نیز در کتاب‌های دیگر نقل شده است.<ref>برای دیدن منابع دیگر این نامه نگاه کنید به: الحسینی الخطیب، مصادر نهج البلاغه، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۳۶۲.</ref> به گفته برخی محققان این نامه، در ابتدای [[حکومت امام علی(ع)]] و در [[سال ۳۶ هجری قمری|سال ۳۶ق]] به عثمان بن حنیف نوشته شده است.<ref>نهج البلاغه، نامه ۴۵، ترجمه محمد دشتی، ۱۳۷۹ش، ص۵۵۳.</ref> علاوه بر شرح و ترجمه نامه ۴۵ نهج‌البلاغه در ترجمه‌ها و شرح‌هایی که به صورت کامل بر نهج‌البلاغه نوشته شده، شرح‌ها و ترجمه‌های اختصاصی به زبان فارسی و عربی نیز بر این نامه نوشته شده است. برخی از آنها به این شرح است:
بخش‌هایی از نامه امام علی به عثمان بن حُنَیف در [[الامالی (شیخ صدوق)|کتاب اَمالی]] نوشته [[شیخ صدوق]]<ref>شیخ صدوق، امالی، ۱۳۷۶ش، ص۶۲۰-۶۲۳.</ref> و در کتاب‌های دیگر نقل شده است.<ref>برای دیدن منابع دیگر این نامه نگاه کنید به: الحسینی الخطیب، مصادر نهج البلاغه، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۳۶۲.</ref> به گفته برخی محققان، این نامه در ابتدای [[حکومت امام علی(ع)]] و در [[سال ۳۶ هجری قمری|سال ۳۶ق]] به عثمان بن حنیف نوشته شده است.<ref>نهج البلاغه، نامه ۴۵، ترجمه محمد دشتی، ۱۳۷۹ش، ص۵۵۳.</ref> علاوه بر شرح و ترجمه نامه ۴۵ نهج‌البلاغه در ترجمه‌ها و شرح‌هایی که به صورت کامل بر نهج‌البلاغه نوشته شده، شرح‌ها و ترجمه‌های اختصاصی به زبان فارسی و عربی نیز بر این نامه نوشته شده که برخی از آنها عبارت است از:
*نامه سرگشاده امام علی(ع) به عثمان بن حنیف استاندار بصره، به قلم [[محمد محمدی اشتهاردی]]؛<ref>محمدی اشتهاردی، نامه سرگشاده امام علی(ع) به عثمان بن حنیف، ۱۳۸۳ش، صفحه شناسنامه کتاب.</ref>
*نامه سرگشاده امام علی(ع) به عثمان بن حنیف استاندار بصره، به قلم [[محمد محمدی اشتهاردی]]؛<ref>محمدی اشتهاردی، نامه سرگشاده امام علی(ع) به عثمان بن حنیف، ۱۳۸۳ش، صفحه شناسنامه کتاب.</ref>
*زمامداری و پارسایی، اثر [[مصطفی دلشاد تهرانی]]؛<ref>دلشاد تهرانی، زمامداری و پارسایی، ۱۳۹۷ش، صفحه شناسنامه کتاب.</ref>
*زمامداری و پارسایی، اثر [[مصطفی دلشاد تهرانی]]؛<ref>دلشاد تهرانی، زمامداری و پارسایی، ۱۳۹۷ش، صفحه شناسنامه کتاب.</ref>
*شرح کتاب امیرالمؤمنین(ع) الی عثمان بن حنیف الانصاری، تألیف هاشم میلانی.<ref>میلانی، شرح کتاب امیرالمؤمنین(ع) الی عثمان بن حنیف الانصاری، ۱۴۳۳ق، صفحه شناسنامه کتاب.</ref>
*شرحُ کتابِ امیرِالمؤمنین(ع) اِلیٰ عثمانِ بنِ حًنَیفِ الاَنصاری، تألیف هاشم میلانی؛<ref>میلانی، شرح کتاب امیرالمؤمنین(ع) الی عثمان بن حنیف الانصاری، ۱۴۳۳ق، صفحه شناسنامه کتاب.</ref>
*علی و کارگزاران حکومت، تألیف علی‌اکبر حمیدزاده؛<ref>حمیدزاده، علی و کارگزاران حکومت، ۱۳۸۹ش، صفحه شناسنامه.</ref>
*علی و کارگزاران حکومت، تألیف علی‌اکبر حمیدزاده.<ref>حمیدزاده، علی و کارگزاران حکومت، ۱۳۸۹ش، صفحه شناسنامه.</ref>
==متن نامه==
==متن نامه==
{{نقل قول دوقلو طبقاتی تاشو
{{نقل قول دوقلو طبقاتی تاشو
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۲۷۶

ویرایش