پرش به محتوا

خراسان بزرگ: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
imported>Fayaz
imported>Fayaz
خط ۲۲: خط ۲۲:


===حمله مغولان و حکومت ایلخانان و تیموریان===
===حمله مغولان و حکومت ایلخانان و تیموریان===
مغول‌ها در ۶۱۷ق وارد خراسان شدند و شهرها و روستاهای خراسان را ویران کرده، و مردم را قتل عام نمودند.{{مدرک}} نظام مالیاتی مغول بدون شک فشار سنگینی بر خراسان تحمیل کرد و به افول اقتصادی آن کمک نمود. [[ایلخانان]] مغول پایتخت خود را در شمال غربی ایران مستقر کردند و [[آذربایجان (منطقه)|آذربایجان]] و [[جبال]] به پویاترین مراکز فرهنگی در این زمان تبدیل شدند. [[بلخ]]، [[بخارا]]، [[مرو]] و [[هرات]] تا اواخر قرن هشتم احیا نشد.{{مدرک}}{{سخ}}
مغول‌ها در ۶۱۷ق وارد خراسان شدند و شهرها و روستاهای خراسان را ویران کرده، و مردم را قتل عام نمودند.{{مدرک}} نظام مالیاتی [[ایلخانان]] بدون شک فشار سنگینی بر خراسان تحمیل کرد و به افول اقتصادی آن کمک نمود. [[بلخ]]، [[بخارا]]، [[مرو]] و [[هرات]] تا اواخر قرن هشتم احیاء نشدند.{{مدرک}}{{سخ}}
مرگ ابوسعید، آخرین ایلخان با نفوذ در ۷۳۶ق، به سلسله‌های محلی امکان داد تا در دهه‌های پیش از ظهور [[تیموریان]] در ایران، در خراسان قیام کنند. آل کرت، از ۶۴۳ق به مرکزیت [[هرات]]، حکومت کردند و در حدود شصت سال بعد، در قرن هشتم، [[سربداران]] تبدیل به قدرتی محلی، با مرکزیت [[بیهق]] شده بودند که گاه تا [[دامغان]] در مغرب و [[نیشابور]] در مشرق نفوذ داشتند.{{سخ}}  
پس از مدتی، آل‌کرت، از نژاد [[غوریان]] از ۶۴۳ق تا ۷۹۱ق در خراسان حکومت راندند و پایتخت آنان [[هرات]] بود. مناطق سرخس و نیشابور نیز در دست [[جانی قربانیان]] (حک ۷۵۹-۷۳۹ق) بود. [[سربداران]] (حک ۷۸۸-۷۳۶ق) نیز در [[بیهق]] تسلط داشتند.{{سخ}}  
با ظهور تیمور، او [[سمرقند]] را پایتخت خود قرار داد، اما حاکمیت خراسان را به پسرش، شاهرخ، واگذار کرد که تا زمان مرگش (۸۵۰)، پنجاه سال در آنجا حکومت کرد. شهرهایی مثل [[مرو]] و [[هرات]] احیا شدند و خراسان در مجموع در عهد تیموریان، از ثبات سیاسی و شکوفایی کشاورزی و هنری متمتع گشت.{{مدرک}}
با ظهور تیمور (۷۸۱ق)، او [[سمرقند]] را پایتخت خود قرار داد، اما حاکمیت خراسان را به پسرش، [[شاهرخ]] (۸۰۷–۸۵۰ق) واگذار کرد. خراسان در عهد تیموریان، از ثبات سیاسی و شکوفایی کشاورزی و هنری برخوردار گشت.{{مدرک}}
 
===صفویان، افغانان و نادر===
===صفویان، افغانان و نادر===
در آغاز قرن نهم، در حالی که [[صفویان]] توانسته بودند بر بیشتر بخشهای [[ایران]] مسلط شوند، در خراسان همچنان کشمکشهایی با ازبکهای ماوراءالنهر، به رهبری شیبانیان، وجود داشت. در ۹۱۶ق، [[شاه اسماعیل صفوی|شاه اسماعیل]] توانست محمدخان شیبانی را به قتل رساند و خراسان را ضمیمه قلمرو صفوی نماید، <ref>روملو، ج۲، ص۱۰۵۰ـ۱۰۵۴</ref> اما صفویان نتوانستند تا بلخ پیشروی کنند و در ۹۲۲ق، [[شاه طهماسب اول]] آن را برای همیشه از دست داد.<ref>روملو، ج۲، ص۱۱۰۳</ref> جنگ در این منطقه همچنان ادامه داشت و شهرهای مرزی مثل نَسا و مرو، میان صفویان و شیبانیها دست به دست می‌شدند.{{مدرک}}
در آغاز قرن نهم، در حالی که [[صفویان]] توانسته بودند بر بیشتر بخشهای [[ایران]] مسلط شوند، در خراسان همچنان کشمکشهایی با ازبکهای ماوراءالنهر، به رهبری شیبانیان، وجود داشت. در ۹۱۶ق، [[شاه اسماعیل صفوی|شاه اسماعیل]] توانست محمدخان شیبانی را به قتل رساند و خراسان را ضمیمه قلمرو صفوی نماید، <ref>روملو، ج۲، ص۱۰۵۰ـ۱۰۵۴</ref> اما صفویان نتوانستند تا بلخ پیشروی کنند و در ۹۲۲ق، [[شاه طهماسب اول]] آن را برای همیشه از دست داد.<ref>روملو، ج۲، ص۱۱۰۳</ref> جنگ در این منطقه همچنان ادامه داشت و شهرهای مرزی مثل نَسا و مرو، میان صفویان و شیبانیها دست به دست می‌شدند.{{مدرک}}
کاربر ناشناس