سوره زمر: تفاوت میان نسخه‌ها

==معرفی==

نام‌گذاری این سوره به نام '''زُمَر''' (به معنای گروه‌ها) به دلیل وجود این واژه در [[آیه|آیات]] ۷۱ و ۷۳ این سوره است. این آیات به ورود گروه بهشتیان به [[بهشت]] و راندن گروه دوزخیان به [[جهنم]] اشاره می‌کند. نام دیگر این سوره '''غُرَف‌''' به معنای اتاق‌های بهشتی است که در آیه بیستم به آن اشاره شده است. این سوره را '''سورة العرب‌''' نیز نامیده‌اند؛ زیرا در آیه ۲۸، قرآن را با صفت «عربی» توصیف کرده است.<ref>خرمشاهی، «سوره زمر»، ج۲، ص۱۲۴۸.</ref>

سوره زمر جزو [[سوره‌های مکی]] و در [[فهرست ترتیبی سوره‌های قرآن|ترتیب نزول]]، پنجاه و نهمین سوره‌ای است که بر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] نازل شده است. این سوره در چینش کنونی [[مصحف|مُصحَف]]، سی و نهمین سوره است<ref>معرفت، آموزش علوم قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۱۶۶.</ref> و در [[جزء (قرآن)|جزء]] ۲۳ و ۲۴ [[قرآن]] جای دارد.

سوره زمر ۷۵ [[آیه]]، ۱۱۸۰ کلمه، ۴۸۷۱ حرف دارد. این سوره از نظر حجمی جزو [[سوره‌های مثانی|سوره‌های مَثانی]] و در حدود نیم [[جزء (قرآن)|جزءِ]] قرآن است.<ref>خرمشاهی، «سوره زمر»، ج۲، ص۱۲۴۸.</ref>

==شان نزول برخی آیات==

برای نزول چند آیه از سوره زمر اسبابی ذکر شده است.

نزول آیات ۱۷ و ۱۸ سوره زمر «وَالَّذِينَ اجْتَنَبُوا الطَّاغُوتَ أَن يَعْبُدُوهَا...» را درباره زید بن عمرو بن نُفیل، [[اباذر غفاری]] و [[سلمان فارسی]] دانسته‌اند که در [[زمان جاهلیت]] همواره جمله «[[لا اله الا الله]]» را بر زبان جاری کرده و استقامت می‌ورزیدند.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۸، ص۷۷۰؛ واحدی، اسباب نزول القرآن، ۱۴۱۱ق، ص۳۸۲.</ref>

قسمت اول آیه ۲۲ سوره زمر را «أَفَمَن شَرَ‌حَ اللَّـهُ صَدْرَ‌هُ لِلْإِسْلَامِ فَهُوَ عَلَىٰ نُورٍ‌ مِّن رَّ‌بِّهِ ۚ فَوَيْلٌ لِّلْقَاسِيَةِ قُلُوبُهُم مِّن ذِكْرِ‌ اللَّـهِ...» درباره [[حمزه سید الشهداء]] و [[امام علی(ع)]] دانسته‌اند که خداوند سینه‌ای گشاده برای پذیرش [[اسلام]] به آنان اعطا کرده بود و قسمت دوم آیه را درباره [[ابولهب]] و فرزندانش می‌دانند که به خاطر [[قساوت قلب|سنگ‌دلی]] از [[ذکر خدا]] سرباز می‌زدند.<ref>واحدی، اسباب نزول القرآن، ۱۴۱۱ق، ص۳۸۳.</ref>

چند [[شأن نزول]] برای آیه ۵۳ این سوره «قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَ‌فُوا عَلَىٰ أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِن رَّ‌حْمَةِ اللَّـهِ ۚ...»  ذکر شده است:

#وحشی (غلام [[جبیر بن مطعم]])که در [[جنگ احد]]، [[حمزه]] عموی پیامبر را [[شهید]] کرد.<ref>قمی، سفینة البحار، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۶۳۷؛ حویزی، نور الثقلین، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۴۹۱.</ref>

[[پرونده:و لا تزر وازرة وزر اخری (فاطر آیه ۱۸).jpg|220px|بندانگشتی|آیه ۷ سوره زمر به خط نسخ]]

{{قرآن جدید|زمر|۷}} {{قرآن جدید|زمر|۷|نوع=فولادوند|منبع=نه}}

من اگر نیکم و گر بد تو برو خود را باش\\هرکسی آن دِرود عاقبت کار که کشت}}

{{قرآن جدید|زمر|۶}} {{قرآن جدید|زمر|۶|نوع=فولادوند|منبع=نه}}

</ref>

{{قرآن جدید|زمر|۱۸}} {{قرآن جدید|زمر|۱۸|نوع=فولادوند|منبع=نه}}

این آیه را بیانگر  آزاداندیشی [[اسلام|مسلمانان]] و انتخاب آزاد آنها در مسائل مختلف دانسته‌اند. آیه به [[ایمان|مؤمنان]] اجازه می‌دهد سخنان دیگران را مطالعه و بررسی کرده و اهل تحقیق باشند و آنگاه دست به انتخاب بزنند. شهرت این آیه هم به دلیل تشویق آن به آزاداندیشی است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۹، ص۴۱۲.</ref>منظور از قول آن است که ارتباطی با عمل داشته باشد و تبعیت از قول احسن،عمل کردن به آن است و احسن القول(بهترین سخن) آن است که انسان را بیشتر به حق برساند وبرای او خیرخواهانه تر باشد. <ref>طباطبایی، المیزان،۱۳۹۳ق، ج۱۷، ص۲۵۰.</ref> مفاد آیه این است که بندگان خدا طالب حق و رشدند، به هر سخنى که گوش دهند بدین امید گوش مى دهند که در آن حقى بیابند و مى ترسند که در اثر گوش ندادن به آن ، حق از ایشان فوت شود.<ref>موسوی همدانی، ترجمه تفسیر المیزان، ج۱۷،ص۳۸۰.</ref>

{{قرآن جدید|زمر|۳۰}} {{قرآن جدید|زمر|۳۰|نوع=فولادوند|منبع=نه}}

اگرچه خطاب آیه به [[پیامبر اکرم(ص)]] است؛ عمومیت قانون [[مرگ]] را نسبت به همه انسان‌ها روشن ساخته و مسئله مرگ را از مسائلی می‌داند که همه انسان‌ها در آن یک‌سانند و هیچگونه استثنا و تفاوتی در آن وجود ندارد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۹، ص۴۴۶</ref>

{{قرآن جدید|زمر|۳۲}} {{قرآن جدید|زمر|۳۲|نوع=فولادوند|منبع=نه}}

خطاب آیه به پیامبر و دیگر [[پیامبران]] خطابی حقیقی است زیرا پیامبران مانند همه مردم مأمور به آوردن ایمان هستند و صرف اینکه انبیاء معصوم به عصمت الهى هستند و با داشتن آن دیگر ممکن نیست معصیت از ایشان سربزند، باعث نمى‌شود که تکلیف از ایشان ساقط باشد چون در این صورت  دیگر معصیت در حقشان تصور نمى‌شد و عصمت آنان بی معنی بود پس [[عصمت پیامبران]] منافات با داشتن اختیار ندارد، و در حقیقت [[عصمت]] از شؤون مقام علم است و اختیار از شؤون مقام عمل است  به این معنا که هم صدور فعل از جوارح و اعضا صحیح باشد و هم ترک فعل (معصوم به کسى گفته مى شود که بتواند گناه کند، ولى نکند.)<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۱۷، ص۲۹۰- ۲۹۱ . موسوی همدانی، ترجمه المیزان، ج۱۷، ص۴۴۰.</ref>

{{قرآن جدید|زمر|۴۲}} {{قرآن جدید|زمر|۴۲|نوع=فولادوند|منبع=نه}}

</ref>

[[پرونده:آیه لاتقنطوا من رحمة الله (زمر آیه ۵۳).jpg|220px|بندانگشتی|آیه ۵۳ زمر به [[خط ثلث]] حاکم غَنّام]]

{{قرآن جدید|زمر|۵۳}} {{قرآن جدید|زمر|۵۳|نوع=فولادوند|منبع=نه}}

در فضیلت [[تلاوت]] این [[سوره]] آمده است هر کس سوره زمر را تلاوت کند، [[خدا|خداوند]] امید او را در روز [[قیامت]] قطع نمی‌کند و به او [[پاداش]] خائفان از خود را عطا می‌نماید.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۷ش، ج۸، ص۳۸۱.</ref> از [[امام صادق(ع)]] نیز آمده هر کس سوره زمر را -در روز یا شب- تلاوت کند، و کلماتش را به آسانی و به آرامی بر زبان جاری سازد، خداوند شرف دنیا و [[آخرت]] را به وی عطا می‌کند و او را بدون مال و فامیل عزیز می‌گرداند. به حدی که هر کس او را ببیند بزرگ شمارد و شکوه و بزرگی‌اش وی را بگیرد و جسمش را بر آتش [[دوزخ]] حرام سازد و برایش هزار شهر در [[بهشت]] بنا کند.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۱۴ق، ج۶، ص۲۵۴.</ref>

{{سوره ۰۳۹ با ترجمه}}

{{سوره‌های قرآن|39|[[سوره ص]]|[[سوره غافر]]}}

{{پانوشت}}

{{یادداشت‌ها}}

{{منابع}}

* ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القران، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، ۱۳۷۶ش.

==پیوند به بیرون==

{{قرآن کریم}}