آیه ۱۱۸ سوره توبه: تفاوت میان نسخه‌ها

{{قرآن جدید|توبه|۱۱۸}}|{{قرآن جدید|توبه|۱۱۸|نوع=فولادوند|منبع=نه}}

ابتدای آیه ۱۱۸ توبه اشاره دارد که سه نفر از حضور در جنگ تبوک خودداری کردند.<ref>حسینی شیرازی، تبیین القرآن، ۱۴۲۳ق، ص۲۱۸.</ref> [[محمدجواد مغنیه|مغنیه]] مفسر و عالم شیعی اتفاق نظر مفسران را بر این می‌داند که سه فردی که در این آیه پیرامون آنان سخن گفته شده، از انصار بوده‌اند و همراهی نکردن آن‌ها در جنگ تبوک نه از روی دشمنی بلکه از روی سستی و تنبلی بوده است.<ref>مغنیه، تفسیر الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۴، ص۱۱۴.</ref>

این سه فرد را کعب بن مالک، هلال بن امیه و مرارة بن ربیعة دانسته‌اند.<ref>طبری، جامع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۲ق، ج۱۱، ص۴۱.</ref> آیه ۱۱۸ توبه مقداری از سختی‌ و مجازات این سه فرد را بیان می‌کند.<ref>‏جعفری، کوثر، ۱۳۷۶ش، ج۴، ص۵۹۱.</ref> مجازات این سه نفر محاصره اجتماعی و قطع هر نوع رابطه‌ای با آنان بود.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۱۷۵.</ref> این قطع ارتباط به قدری برای آنان سخت بود که در آیه ۱۱۸ توبه با تعبیر «زمین با همه وسعتش بر آنها تنگ شد»<ref>خسروانی، تفسیر خسروی، ۱۳۹۰ق، ج۴، ص۱۳۹.</ref> و «گویی جان در تنشان جای نمی‌گرفت».<ref>مدرسی، من هدی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۲۹۵.</ref> از آن یاد می‌کند. این تعابیر در آیه را مبالغه در ناراحتی دانسته‌اند.<ref>طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۳۷۲ش، ج۵، ص۱۲۱.</ref> [[سید محمدتقی مدرسی|مدرسی]] مفسر و عالم شیعی تفسیر این بخش از آیه را با این عنوان آورده است: «در تنگنای زندگی».<ref>مدرسی، من هدی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۲۹۵.</ref> بازتاب این تحریم اجتماعی در میان مسلمانان را بسیار وسیع دانسته‌اند به نحوی که پس از آن کمتر فردی جرأت می‌کرد چنین اعمالی را انجام دهد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۱۷۵.</ref>

قطع کامل ارتباط جامعه با این سه فرد گناهکار سبب شد که آن‌ها از همه قطع امید کنند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۱۷۵.</ref> آن‌ها متوجه شدند پناه دیگری ندارند<ref>طیب، أطیب البیان فی تفسیر القرآن، ۱۳۷۸ش، ج۶، ص۳۲۹.</ref> و باید [[توبه]] کنند.<ref>حسینی شیرازی، تبیین القرآن، ۱۴۲۳ق، ص۲۱۸.</ref> به همین جهت به بیابان رفتند و با ترک لذت‌های دنیایی به توبه و [[استغفار]] پرداختند.<ref>طیب، أطیب البیان فی تفسیر القرآن، ۱۳۷۸ش، ج۶، ص۳۲۹.</ref> [[قرآن]] از این حالتِ آنان با تعبیر «وَظَنُّوا أَنْ لَا مَلْجَأَ مِنَ اللَّهِ إِلَّا إِلَیْهِ؛ دانستند که پناهی از خدا جز به سوی او نیست» یاد کرده است.<ref>سوره توبه، آیه۱۱۸.</ref> این تعبیر چنین تفسیر شده که این افراد مطمئن شدند که هیچ چیزی نمی‌تواند آن‌ها را از [[عذاب الهی|عذاب خداوند]] رهایی دهد مگر اینکه خود خداوند آنان را ببخشد.<ref>طبری، جامع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۲ق، ج۱۱، ص۴۰.</ref> تعبیر «ظَنُّوا»  در این آیه به یقین داشتن معنا شده است.<ref>فیض کاشانی، تفسیر الصافی، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۳۸۶.</ref>