عزائم: تفاوت میان نسخه‌ها
←احکام مرتبط
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Rezai.mosavi (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
ذکرهای ویژه‌ای برای سجده واجب قرآن نقل شده است، اما با این حال برای سجده نیازی به [[وضو]]، [[غسل]]، رو به [[قبله]] بودن نیست و ذکر خاصی هم لازم نیست. گرچه باید پیشانی بر چیزی گذاشته شود که [[سجده]] بر آن صحیح است. | ذکرهای ویژه‌ای برای سجده واجب قرآن نقل شده است، اما با این حال برای سجده نیازی به [[وضو]]، [[غسل]]، رو به [[قبله]] بودن نیست و ذکر خاصی هم لازم نیست. گرچه باید پیشانی بر چیزی گذاشته شود که [[سجده]] بر آن صحیح است. | ||
== نامگذاری == | ==نامگذاری== | ||
عزائم یا عزائم السجود به چهار [[سوره]] سجده، فصلت، نجم و علق گفته می‌شود که دارای آیه سجده واجب هستند.<ref>طریحی، مجمع‌البحرین، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۱۱۴ (ذیل واژه عزم).</ref> در برخی از منابع به جای سوره فصلت، از سوره سجده لقمان{{یاد|گفته شده این تعبیر اشاره به سوره سجده دارد که پس از سوره لقمان واقع شده است. (طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۰۰، پاورقی۵.)}} یاد شده است.<ref>طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۰۰.</ref> عزائم، جمع عزیمه و در لغت به معنای اراده جدی بر انجام کاری است.<ref>فیروزآبادی، القاموس المحیط، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۱۱۲(ذیل واژه عزم)؛ طریحی، مجمع‌البحرین، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۱۱۴ (ذیل واژه عزم).</ref> همچنین به معنای [[فریضه|فرایضی]] که خدا واجب کرده است؛<ref>فیروزآبادی، القاموس المحیط، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۱۱۲(ذیل واژه عزم)؛ طریحی، مجمع‌البحرین، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۱۱۴ (ذیل واژه عزم).</ref> از این رو سوره‌های مذکور که در آنها آیات سجده‌های واجب آمده، عزائم نامیده شده‌اند.<ref>طریحی، مجمع‌البحرین، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۱۱۴ (ذیل واژه عزم).</ref> | عزائم یا عزائم السجود به چهار [[سوره]] سجده، فصلت، نجم و علق گفته می‌شود که دارای آیه سجده واجب هستند.<ref>طریحی، مجمع‌البحرین، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۱۱۴ (ذیل واژه عزم).</ref> در برخی از منابع به جای سوره فصلت، از سوره سجده لقمان{{یاد|گفته شده این تعبیر اشاره به سوره سجده دارد که پس از سوره لقمان واقع شده است. (طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۰۰، پاورقی۵.)}} یاد شده است.<ref>طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۰۰.</ref> عزائم، جمع عزیمه و در لغت به معنای اراده جدی بر انجام کاری است.<ref>فیروزآبادی، القاموس المحیط، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۱۱۲(ذیل واژه عزم)؛ طریحی، مجمع‌البحرین، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۱۱۴ (ذیل واژه عزم).</ref> همچنین به معنای [[فریضه|فرایضی]] که خدا واجب کرده است؛<ref>فیروزآبادی، القاموس المحیط، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۱۱۲(ذیل واژه عزم)؛ طریحی، مجمع‌البحرین، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۱۱۴ (ذیل واژه عزم).</ref> از این رو سوره‌های مذکور که در آنها آیات سجده‌های واجب آمده، عزائم نامیده شده‌اند.<ref>طریحی، مجمع‌البحرین، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۱۱۴ (ذیل واژه عزم).</ref> | ||
== آیات سجده‌دار== | ==آیات سجده‌دار== | ||
از نظر فقیهان [[شیعه]]، [[آیه]] ۱۵ [[سوره سجده]]، ۳۷ [[سوره فصلت]]، ۶۲ [[سوره نجم]] و ۱۹ [[سوره علق]] سجده [[واجب]] دارند.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۵۷۷.</ref> همچنین به گفته [[محمدحسن نجفی|صاحب جواهر]]، ۱۱ آیه قرآن در ۱۰ سوره، سجده [[مستحب]] دارند.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۰، ص۲۱۷. </ref> این آیات عبارتند از آیه ۲۰۶ [[سوره اعراف]]، آیه ۱۵ [[سوره رعد|رعد]]، آیه ۴۹-۵۰ [[سوره نحل|نحل]]، آیه ۱۰۹ [[سوره اسراء|اسراء]]، آیه ۵۸ [[سوره مریم|مریم]]، آیه ۱۸ و ۷۷ [[سوره حج|حج]]، آیه ۶۰ [[سوره فرقان|فرقان]]، آیه ۲۶ [[سوره نمل|نمل]]، آیه ۲۴ [[سوره ص|ص]]، و آیه ۲۱ [[سوره انشقاق|انشقاق]].<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۵۷۷-۵۷۸.</ref> بر اساس آنچه به [[شیخ صدوق]] منسوب شده است، وجود کلمه «سجده» در آیه، موجب می‌شود آن آیه سجده [[مستحب]] داشته باشد.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۰، ص۲۱۷. </ref> | از نظر فقیهان [[شیعه]]، [[آیه]] ۱۵ [[سوره سجده]]، ۳۷ [[سوره فصلت]]، ۶۲ [[سوره نجم]] و ۱۹ [[سوره علق]] سجده [[واجب]] دارند.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۵۷۷.</ref> همچنین به گفته [[محمدحسن نجفی|صاحب جواهر]]، ۱۱ آیه قرآن در ۱۰ سوره، سجده [[مستحب]] دارند.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۰، ص۲۱۷. </ref> این آیات عبارتند از آیه ۲۰۶ [[سوره اعراف]]، آیه ۱۵ [[سوره رعد|رعد]]، آیه ۴۹-۵۰ [[سوره نحل|نحل]]، آیه ۱۰۹ [[سوره اسراء|اسراء]]، آیه ۵۸ [[سوره مریم|مریم]]، آیه ۱۸ و ۷۷ [[سوره حج|حج]]، آیه ۶۰ [[سوره فرقان|فرقان]]، آیه ۲۶ [[سوره نمل|نمل]]، آیه ۲۴ [[سوره ص|ص]]، و آیه ۲۱ [[سوره انشقاق|انشقاق]].<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۵۷۷-۵۷۸.</ref> بر اساس آنچه به [[شیخ صدوق]] منسوب شده است، وجود کلمه «سجده» در آیه، موجب می‌شود آن آیه سجده [[مستحب]] داشته باشد.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۰، ص۲۱۷. </ref> | ||
فقهای شیعه با استناد به روایاتی از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] معتقدند سجده فقط در چهار سوره مذکور [[واجب]] است.<ref>برای نمونه نگاه کنید: شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۹۱، ح۲۶و۲۷.</ref> فقیهان [[شافعی]]، حنبلی و حنفی [[اهل سنت]] بدون تفکیک میان سجده مستحب و واجب قرآن، تعداد آیات سجده‌دار را ۱۴ مورد و فقهای مالکی آن را یازده آیه می‌دانند.<ref>جزیری، الفقه علی المذاهب الاربعه، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۴۲۵.</ref> | فقهای شیعه با استناد به روایاتی از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] معتقدند سجده فقط در چهار سوره مذکور [[واجب]] است.<ref>برای نمونه نگاه کنید: شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۹۱، ح۲۶و۲۷.</ref> فقیهان [[شافعی]]، حنبلی و حنفی [[اهل سنت]] بدون تفکیک میان سجده مستحب و واجب قرآن، تعداد آیات سجده‌دار را ۱۴ مورد و فقهای مالکی آن را یازده آیه می‌دانند.<ref>جزیری، الفقه علی المذاهب الاربعه، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۴۲۵.</ref> | ||
== احکام مرتبط== | ==احکام مرتبط== | ||
{{اصلی|سجده تلاوت}} | {{اصلی|سجده تلاوت}} | ||
{{جعبه نقل قول| عنوان = ذکر سجده واجب قرآن|: «لا اِلهَ اِلَّا اللهُ حَقًّا حَقًّا، لا اِلهَ اِلَّا اللهُ ایماناً وَ تَصْدیقاً، لا اِلهَ اِلَّا اللهُ عُبُودِیةً وَرِقّاً، سَجَدْتُ لَک یا رَبِّ تَعَبَّداً وَرِقّاً، لا مُسْتَنْکفاً وَ لا مُسْتَکبِراً، بَلْ اَنَا عَبْدٌ ذَلیلٌ ضَعیفٌ خائفٌ مُسْتَجیرٌ»<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۵۸۴.</ref>|تاریخ بایگانی|| منبع =| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| اندازه خط = ۱۲px| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | {{جعبه نقل قول| عنوان = ذکر سجده واجب قرآن|: «لا اِلهَ اِلَّا اللهُ حَقًّا حَقًّا، لا اِلهَ اِلَّا اللهُ ایماناً وَ تَصْدیقاً، لا اِلهَ اِلَّا اللهُ عُبُودِیةً وَرِقّاً، سَجَدْتُ لَک یا رَبِّ تَعَبَّداً وَرِقّاً، لا مُسْتَنْکفاً وَ لا مُسْتَکبِراً، بَلْ اَنَا عَبْدٌ ذَلیلٌ ضَعیفٌ خائفٌ مُسْتَجیرٌ»<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۵۸۴.</ref>|تاریخ بایگانی|| منبع =| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| اندازه خط = ۱۲px| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | ||
سوره‌های عزائم و احکام مرتبط با آن در باب‌های [[طهارت]]<ref>برای نمونه نگاه کنید به: طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۵۱۰ و ص۶۰۳</ref> و [[نماز]]<ref>برای نمونه نگاه کنید به: طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۵۷۸.</ref> کتاب‌های فقهی سخن گفته شده است. از نظر فقیهان این سوره‌ها احکامی دارند، از جمله: | سوره‌های عزائم و احکام مرتبط با آن در باب‌های [[طهارت]]<ref>برای نمونه نگاه کنید به: طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۵۱۰ و ص۶۰۳</ref> و [[نماز]]<ref>برای نمونه نگاه کنید به: طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۵۷۸.</ref> کتاب‌های فقهی سخن گفته شده است. از نظر فقیهان این سوره‌ها احکامی دارند، از جمله: | ||
*خواندن آنها بر [[جنابت|جُنُب]]<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۵۱۰.</ref> و [[حائض]]<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۶۰۳.</ref> [[حرام]] است. فقیهان درباره اینکه آیا فقط خواندن آیه‌های سجده‌دار حرام است یا خواندن تمام سوره چنین حکمی دارد، اختلاف‌نظر دارند.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ج۱، ص۵۱۰ و ص۶۰۳؛ بنی‌هاشمی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۷۸ش، مسئله ۳۵۵، ج۱، ص۲۲۵-۲۲۷؛ مسئله ۴۵۰، ج۱، ص۲۷۶.</ref> [[علامه حلی]] گفته است که حتی خواندن یک حرف از این سوره‌ها بر او حرام است.<ref>علامه حلی، مختلف الشیعه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۳۳.</ref> اگر جنب و حائض آیات سجده‌دار را شنیدند واجب است که سجده کنند.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۵۸۳.</ref> | *خواندن آنها بر [[جنابت|جُنُب]]<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۵۱۰.</ref> و [[حائض]]<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۶۰۳.</ref> [[حرام]] است. فقیهان درباره اینکه آیا فقط خواندن آیه‌های سجده‌دار حرام است یا خواندن تمام سوره چنین حکمی دارد، اختلاف‌نظر دارند.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ج۱، ص۵۱۰ و ص۶۰۳؛ بنی‌هاشمی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۷۸ش، مسئله ۳۵۵، ج۱، ص۲۲۵-۲۲۷؛ مسئله ۴۵۰، ج۱، ص۲۷۶.</ref> [[علامه حلی]] گفته است که حتی خواندن یک حرف از این سوره‌ها بر او حرام است.<ref>علامه حلی، مختلف الشیعه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۳۳.</ref> اگر جنب و حائض آیات سجده‌دار را شنیدند واجب است که سجده کنند.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۵۸۳.</ref> | ||
*به فتوای فقیهان شیعه، خواندن عمدی [[سوره]]های دارای سجده واجب، در [[نمازهای واجب]] سبب باطل شدن نماز می‌گردد.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۵۸۰؛ امام خمینی، توضیح المسائل(محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۵۴۵، م۹۸۳.</ref> اگر کسی یکی این سوره‌ها را از روی سهو در نماز بخواند، در صورتی که پیش از رسیدن به آیه سجده‌دار یا نصف سوره متوجه شود، باید سوره سجده‌دار را رها کرده و سوره دیگری بخواند و اگر پس از آیه سجده‌دار یا نصف سوره باشد، درباره چگونگی به جای آوردن سجده و نماز میان [[مراجع تقلید]] اختلاف‌نظر وجود دارد.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل(محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۵۴۶-۵۴۵، حواشی م۹۸۴.</ref> بنا به فتوای [[امام خمینی]] در این صورت باید با اشاره سجده کند و به خواندن سوره سجده‌دار اکتفا نماید.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل(محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۵۴۵، م۹۸۴.</ref> همچنین به فتوای [[سید علی حسینی سیستانی|آیت‌الله سیستانی]] و [[سید موسی شبیری زنجانی]] اگر سجده واجب را به جای نیاورد نمازش صحیح است گرچه [[گناه]] کرده است.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل(محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۵۴۶، حواشی م۹۸۴.</ref> | *به فتوای فقیهان شیعه، خواندن عمدی [[سوره]]های دارای سجده واجب، در [[نمازهای واجب]] سبب باطل شدن نماز می‌گردد.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۵۸۰؛ امام خمینی، توضیح المسائل(محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۵۴۵، م۹۸۳.</ref> اگر کسی یکی این سوره‌ها را از روی سهو در نماز بخواند، در صورتی که پیش از رسیدن به آیه سجده‌دار یا نصف سوره متوجه شود، باید سوره سجده‌دار را رها کرده و سوره دیگری بخواند و اگر پس از آیه سجده‌دار یا نصف سوره باشد، درباره چگونگی به جای آوردن سجده و نماز میان [[مراجع تقلید]] اختلاف‌نظر وجود دارد.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل(محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۵۴۶-۵۴۵، حواشی م۹۸۴.</ref> بنا به فتوای [[امام خمینی]] در این صورت باید با اشاره سجده کند و به خواندن سوره سجده‌دار اکتفا نماید.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل(محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۵۴۵، م۹۸۴.</ref> همچنین به فتوای [[سید علی حسینی سیستانی|آیت‌الله سیستانی]] و [[سید موسی شبیری زنجانی]] اگر سجده واجب را به جای نیاورد نمازش صحیح است گرچه [[گناه]] کرده است.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل(محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۵۴۶، حواشی م۹۸۴.</ref> | ||
*سجده واجب قرآن وجوب فوری دارد؛ از این‌رو با خواندن یا شنیدن آیات سجده‌دار سوره‌های عزائم، بلافاصله سجده واجب می‌شود.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۵۷۸.</ref> | *سجده واجب قرآن [[واجب فوری|وجوب فوری]] دارد؛ از این‌رو با خواندن یا شنیدن آیات سجده‌دار سوره‌های عزائم، بلافاصله سجده واجب می‌شود.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۵۷۸.</ref> | ||
*در سجده واجب قرآن، [[وضو]]، [[غسل]]، رو به [[قبله]] بودن و ذکر خاصی واجب نیست اما باید پیشانی بر چیزی گذاشته شود که [[سجده]] بر آن صحیح است.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۵۸۲-۵۸۳.</ref> با این حال ذکرهای ویژه‌ای برای سجده واجب نقل شده است.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۵۸۴.</ref> | *در سجده واجب قرآن، [[وضو]]، [[غسل]]، رو به [[قبله]] بودن و ذکر خاصی واجب نیست اما باید پیشانی بر چیزی گذاشته شود که [[سجده]] بر آن صحیح است.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۵۸۲-۵۸۳.</ref> با این حال ذکرهای ویژه‌ای برای سجده واجب نقل شده است.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۵۸۴.</ref> | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== یادداشت == | ==یادداشت== | ||
{{یادداشت‌ها}} | {{یادداشت‌ها}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||