پرش به محتوا

حق والدین: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۲: خط ۱۲:
==والدین چه حقوقی دارند؟==
==والدین چه حقوقی دارند؟==
در منابع دینی احسان، احترام<ref>ابوالسعود، تفسیر ابی السعود، ۱۹۸۳م، ج۳، ص۱۹۸.</ref> و اطاعت از والدین و تأمین نیازهای مالی آنها، در شمار حقوق پدر و مادر نسبت به فرزندان قرار گرفته است.
در منابع دینی احسان، احترام<ref>ابوالسعود، تفسیر ابی السعود، ۱۹۸۳م، ج۳، ص۱۹۸.</ref> و اطاعت از والدین و تأمین نیازهای مالی آنها، در شمار حقوق پدر و مادر نسبت به فرزندان قرار گرفته است.
 
{{جعبه نقل قول | عنوان = | نقل‌قول = [[امام صادق (ع)]]: {{حدیث|ثَلَاثٌ لَمْ یَجْعَلِ اللَّهُ لِأَحَدٍ مِنَ النَّاسِ فِیهِنَّ رُخْصَةً بِرُّ الْوَالِدَیْنِ بَرَّیْنِ کَانَا أَوْ فَاجِرَیْنِ وَ وَفَاءٌ بِالْعَهْدِ لِلْبَرِّ وَ الْفَاجِرِ وَ أَدَاءُ الْأَمَانَةِ إِلَی الْبَرِّ وَ الْفَاجِر. |ترجمه=سه چیز است که ترک آن برای هیچ کس جایز نیست: نیکی به پدر و مادر نیکو کار باشند یا فاجر، [[وفای به عهد]] با نیکو کار یا فاجر و ادای امانت به نیکو کار یا فاجر.}} |تاریخ بایگانی | منبع = <small> [[تحف العقول]]، ص۳۶۷ </small> | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px | اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}}
===احسان و احترام===
===احسان و احترام===
{{اصلی|احسان به والدین}}
{{اصلی|احسان به والدین}}
احسان و احترام به والدین جزو حقوق پدر و مادر شمرده می‌شود.<ref>ابوالسعود، تفسیر ابی السعود، ۱۹۸۳م، ج۳، ص۱۹۸.</ref> [[شیخ حر عاملی|شیخ حُر عاملی]] در [[وسائل الشیعة (کتاب)|کتاب وسائل]] بخشی را به حقوق والدین اختصاص داده و در آن، [[حدیث|احادیثی]] را دربارهٔ نیکی، احسان و احترام نسبت به پدر و مادر آورده است.<ref>شیخ حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۰۹ق، ج۲۱، ص۵۰۵.</ref><br>
احسان و احترام به والدین جزو حقوق پدر و مادر شمرده می‌شود.<ref>ابوالسعود، تفسیر ابی السعود، ۱۹۸۳م، ج۳، ص۱۹۸.</ref> [[شیخ حر عاملی|شیخ حُر عاملی]] در [[وسائل الشیعة (کتاب)|کتاب وسائل]] بخشی را به حقوق والدین اختصاص داده و در آن، [[حدیث|احادیثی]] را دربارهٔ نیکی، احسان و احترام نسبت به پدر و مادر آورده است.<ref>شیخ حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۰۹ق، ج۲۱، ص۵۰۵.</ref><br>
در احادیث معصومان می خوانیم، نیکیِ در رفتار با پدر و مادر، از برترین<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۵۸.</ref> و محبوب‌ترینِ اعمال نزد خدا<ref>بخاری، صحیح بخاری، ۱۴۲۲ق، ج ۸، ص۲.</ref> و از ویژگی‌های بارز [[شیعه|شیعیان]] است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۷۴.</ref> همچنین  رضایت و غضب الهی در خشنودی و ناخشنودی آنها از فرزندانشان ارزیابی گردیده<ref>ترمذی، سنن الترمذی، ۱۴۰۳ق، ج۳، ص ۲۰۷؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۲۸.</ref> و در کوتاهیِ احسان به آنها هیچ عذری پذیرفته نیست.<ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۶۲.</ref>
در احادیث معصومان آمده است، نیکیِ در رفتار با پدر و مادر، از برترین<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۵۸.</ref> و محبوب‌ترینِ اعمال نزد خدا<ref>بخاری، صحیح بخاری، ۱۴۲۲ق، ج ۸، ص۲.</ref> و از ویژگی‌های بارز [[شیعه|شیعیان]] است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۷۴.</ref> همچنین  رضایت و غضب الهی در خشنودی و ناخشنودی آنها از فرزندانشان ارزیابی گردیده<ref>ترمذی، سنن الترمذی، ۱۴۰۳ق، ج۳، ص ۲۰۷؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۲۸.</ref> و گفته شده در کوتاهیِ احسان به آنها هیچ عذری پذیرفته نیست.<ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۶۲.</ref><br>
 
دربارهٔ [[سیره نبوی|سیره پیامبر]] گزارش شده که او [[رضاع|مادر رضاعی]] خود را بسیار بزرگ می‌داشت<ref>ابوداوود، سنن ابوداوود، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۵۰۷-۵۰۸.</ref> و کسانی که با پدر و مادر خویش خوش‌رفتار بودند را تکریم می‌نمود.<ref> رجوع کنید کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۶۱.</ref>
به‌علاوه، بر این اساس، [[پیامبر اکرم]] نیکی به والدین را از عوامل فضیلت فرد بر دیگران بیان کرده <ref> رجوع کنید به ه‌مان، ج ۲، ص ۵۷ </ref> و [[امام باقر|امام باقر علیه‌السلام]] نیز آن را از ویژگی های بارز [[شیعیان]] شمرده است <ref> رجوع کنید به ه‌مان، ج ۲، ص ۷۴ </ref> ازاین‌رو، مسلمانان به نیکی در حق والدین و تحمل سختی های آن امر شده‌اند، <ref> رجوع کنید به ه‌مان، ج ۲، ص ۱۶۲؛ ابن‌بابویه، ۱۴۱۴، ج ۴، ص ۳۶۱ </ref> حتی اگر والدین آن‌ها [[شرک|مشرک]] باشند <ref> رجوع کنید به بخاری، ۱۴۰۱، ج ۷، ص ۷۱ </ref> یا در قید حیات نباشند. <ref> رجوع کنید به کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۵۸.</ref>
بر این اساس، مسلمانان به نیکی در حق والدین و تحمل سختی‌های نگهداری از آنها امر شده‌اند،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۶۲؛ شیخ صدوق، مَن لا یَحضُرُه الفقیه، ۱۴۱۳، ج۴، ص۴۰۷ و ۴۰۸.</ref> گرچه والدین [[شرک|مشرک]] <ref>بخاری، صحیح بخاری، ۱۴۲۲ق، ج۸، ص۴.</ref> یا بدکار باشند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۶۲.</ref>
 
دربارهٔ [[سیره نبوی|سیره پیامبر]] گزارش شده که او [[رضاع|مادر رضاعی]] خود را بسیار بزرگ می‌داشت<ref>ابوداوود، سنن ابوداوود، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۵۰۷-۵۰۸.</ref> و کسانی که با پدر و مادر خویش خوش‌رفتار بودند را تکریم می‌نمود.<ref> رجوع کنید کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۶۱.</ref> در روایات، مسلمانان به نیکی در حق والدین و تحمل سختی‌های نگهداری از آنها امر شده‌اند،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۶۲؛ شیخ صدوق، مَن لا یَحضُرُه الفقیه، ۱۴۱۳، ج۴، ص۴۰۷ و ۴۰۸.</ref> گرچه والدین [[شرک|مشرک]] <ref>بخاری، صحیح بخاری، ۱۴۲۲ق، ج۸، ص۴.</ref> یا بدکار باشند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۶۲.</ref> همچنین توصیه شده اگر آنها در قید حیات نیستند، با [[استغفار|طلب آمرزش]]، ادای دیون (دادن بدهی‌ها) و قضای عباداتشان، مورد احسان قرار گیرند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۵۸؛ مازندرانی، شرح الکافی‏، ۱۳۸۲ق، ج۹، ص۱۹.</ref>


====مصادیق احسان====
====مصادیق احسان====
{{جعبه نقل قول | عنوان = | نقل‌قول = [[امام صادق (ع)]]: {{حدیث|ثَلَاثٌ لَمْ یَجْعَلِ اللَّهُ لِأَحَدٍ مِنَ النَّاسِ فِیهِنَّ رُخْصَةً بِرُّ الْوَالِدَیْنِ بَرَّیْنِ کَانَا أَوْ فَاجِرَیْنِ وَ وَفَاءٌ بِالْعَهْدِ لِلْبَرِّ وَ الْفَاجِرِ وَ أَدَاءُ الْأَمَانَةِ إِلَی الْبَرِّ وَ الْفَاجِر. |ترجمه=سه چیز است که ترک آن برای هیچ کس جایز نیست: نیکی به پدر و مادر نیکو کار باشند یا فاجر، [[وفای به عهد]] با نیکو کار یا فاجر و ادای امانت به نیکو کار یا فاجر.}} |تاریخ بایگانی | منبع = <small> [[تحف العقول]]، ص۳۶۷ </small> | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px | اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}}
در روایات مصادیق گوناگون حقوق مادی و معنوی والدین ذکر شده است.
در روایات مصادیق گوناگون حقوق مادی و معنوی والدین ذکر شده است.
*رعایت آداب معاشرت از دیگر حقوق والدین است، مانند اینکه فرزند باید هم‌نشین نیکویی برای آنان باشد، ایشان را به نام نخواند، جلوتر از آنان راه نرود و پیش از ایشان و نیز پشت به آنان ننشیند؛ <ref> رجوع کنید به بخاری، ۱۴۰۶، ص ۲۱؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۵۸ـ۱۵۹؛ ابن‌بابویه، ۱۴۱۴، ج ۴، ص ۳۷۲ </ref> و چنانچه او را بخوانند، به سرعت اجابت کند، حتی اگر در [[نماز]] باشد. <ref> راوندی کاشانی، ص ۹۲؛ متقی، ج ۱۶، ص ۴۷۰ </ref> همچنین اگر رفتار و گفتار آن دو برخلاف میل او بود، از روی ترش کردن یا دشنام دادن به آنان و حتی گفتن «اُف»، که کمترین مرتبه ناسپاسی نسبت به والدین است، بپرهیزد، <ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص ۳۴۹؛ طوسی، التبیان؛ سیوطی، ذیل اسراء: ۲۳ </ref> زیرا اندوهگین کردن ایشان از مصادیق عقوق آنان است؛ <ref> ابن‌بابویه، ۱۴۱۴، همانجا </ref>
*رعایت آداب معاشرت از دیگر حقوق والدین است، مانند اینکه فرزند باید هم‌نشین نیکویی برای آنان باشد، ایشان را به نام نخواند، جلوتر از آنان راه نرود و پیش از ایشان و نیز پشت به آنان ننشیند؛ <ref> رجوع کنید به بخاری، ۱۴۰۶، ص ۲۱؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۵۸ـ۱۵۹؛ ابن‌بابویه، ۱۴۱۴، ج ۴، ص ۳۷۲ </ref> و چنانچه او را بخوانند، به سرعت اجابت کند، حتی اگر در [[نماز]] باشد. <ref> راوندی کاشانی، ص ۹۲؛ متقی، ج ۱۶، ص ۴۷۰ </ref> همچنین اگر رفتار و گفتار آن دو برخلاف میل او بود، از روی ترش کردن یا دشنام دادن به آنان و حتی گفتن «اُف»، که کمترین مرتبه ناسپاسی نسبت به والدین است، بپرهیزد، <ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص ۳۴۹؛ طوسی، التبیان؛ سیوطی، ذیل اسراء: ۲۳ </ref> زیرا اندوهگین کردن ایشان از مصادیق عقوق آنان است؛ <ref> ابن‌بابویه، ۱۴۱۴، همانجا </ref>
خط ۵۹: خط ۵۶:


در احادیث تأکید شده که به جای آوردن حق والدین امری بس دشوار است <ref> رجوع کنید به مسلم‌بن حجاج، ج ۴، ص۲۱۸؛ ابن‌بابویه، ۱۴۱۷، ص ۵۴۷ </ref> و ادای این وظایف، هرچند فرزندان به سبب آن به سختی افتند، زحمات والدین را جبران نخواهد کرد. <ref> الفقه المنسوب للامام الرضا علیه‌السلام، ص ۳۳۴؛ حسن‌بن فضل طبرسی، ص۲۸۰؛ هیثمی، ج۸، ص۱۳۷؛ نوری، ج۱۵، ص۱۸۰ </ref>
در احادیث تأکید شده که به جای آوردن حق والدین امری بس دشوار است <ref> رجوع کنید به مسلم‌بن حجاج، ج ۴، ص۲۱۸؛ ابن‌بابویه، ۱۴۱۷، ص ۵۴۷ </ref> و ادای این وظایف، هرچند فرزندان به سبب آن به سختی افتند، زحمات والدین را جبران نخواهد کرد. <ref> الفقه المنسوب للامام الرضا علیه‌السلام، ص ۳۳۴؛ حسن‌بن فضل طبرسی، ص۲۸۰؛ هیثمی، ج۸، ص۱۳۷؛ نوری، ج۱۵، ص۱۸۰ </ref>
همچنین توصیه شده اگر آنها در قید حیات نیستند، با [[استغفار|طلب آمرزش]]، ادای دیون (دادن بدهی‌ها) و قضای عباداتشان، مورد احسان قرار گیرند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۵۸؛ مازندرانی، شرح الکافی‏، ۱۳۸۲ق، ج۹، ص۱۹.</ref>


==جستارهای وابسته==
==جستارهای وابسته==
confirmed، protected، templateeditor
۳٬۷۶۱

ویرایش