الباب الحادی عشر (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
اصلاح ارقام
(اصلاح ارقام) |
(اصلاح ارقام) |
||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
== معرفی کتاب == | == معرفی کتاب == | ||
کتاب باب حادی عشر در اصل باب یازدهمِ [[کتاب منهاج الصلاح فی اختصار المصباح]] است که بطور جداگانه چاپ شده است.<ref>طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، | کتاب باب حادی عشر در اصل باب یازدهمِ [[کتاب منهاج الصلاح فی اختصار المصباح]] است که بطور جداگانه چاپ شده است.<ref>طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۳، ص۵.</ref> کتاب منهاج الصلاح خلاصه [[مصباح المتهجد (کتاب)|کتاب مصباح المتهجد]] اثر [[شیخ طوسی]] در مورد [[دعا|دعاها]]، اعمال و عبادات وارد شده از [[چهارده معصوم|معصومین(ع)]] در ده باب است. [[علامه حلی]] به درخواست محمد بن محمد قوهدی کتاب مصباح المتهجد را با همان چینش خلاصه کرد و باب یازدهم را به آن افزود.<ref>میردامادی، مقدمه منهاج الصلاح فی اختصار المصباح، ۱۴۳۰ش، ص۳۱.</ref> به گفته [[مقداد بن عبدالله حلی|فاضل مقداد]] در مقدمه [[النافع یوم الحشر فی شرح الباب الحادی عشر (کتاب)|کتاب النافع یوم الحشر]] به جهت اینکه شناخت معبود مقدم بر شناخت دعا و عبادت او است علامه حلی بابی در [[اصول دین]] و شناخت خداوند به آن افزود و آن را باب یازدهم با عنوان «شناخت اصول دینی که بر تمام مکلفین واجب است» قرار داد.<ref>حلی، مقداد بن عبدالله، جرجانی، الباب الحادی عشر مع شرحیه، ۱۳۷۰ش، ص۲.</ref> | ||
== فصل‌ها و عناوین == | ==فصل‌ها و عناوین== | ||
علامه حلّی در بابِ یازدهم، شناخت خدا، شناخت صفات ثبوتیه و سلبیه، شناخت عدل، نبوت، امامت و معاد را [[واجب]] می‌داند. وی با توجه به این موارد کتاب را در هفت فصل تقسیم‌بندی می‌کند: | علامه حلّی در بابِ یازدهم، شناخت خدا، شناخت صفات ثبوتیه و سلبیه، شناخت عدل، نبوت، امامت و معاد را [[واجب]] می‌داند. وی با توجه به این موارد کتاب را در هفت فصل تقسیم‌بندی می‌کند: | ||
#[[برهان‌های اثبات خدا|اثبات واجب الوجود]].<ref>حلی، الباب الحادی عشر، | #[[برهان‌های اثبات خدا|اثبات واجب الوجود]].<ref>حلی، الباب الحادی عشر، ۱۳۷۰ش، ص۵.</ref> | ||
#[[صفات جمال و جلال الهی|صفات ثبوتیه]] او که عبارت است از قدرت و اختیار، علم، حیات، اراده، ادراک، قدیم و ازلی وباقی وابدی بودن او، تکلم، صدق؛<ref>حلی، الباب الحادی عشر، | #[[صفات جمال و جلال الهی|صفات ثبوتیه]] او که عبارت است از قدرت و اختیار، علم، حیات، اراده، ادراک، قدیم و ازلی وباقی وابدی بودن او، تکلم، صدق؛<ref>حلی، الباب الحادی عشر، ۱۳۷۰ش، ص۹.</ref> | ||
#[[صفات جمال و جلال الهی|صفات سلبیه]] او که عبارت است از مرکب نبودن، جسم و عَرَض و جوهر نبودن، لذت و درد نداشتن، متحد به چیزی نشدن، محل حوادث نبودن، رؤیت بصری نداشتن، شریک نداشتن، از معانی و احوال به دور بودن؛<ref>حلی، الباب الحادی عشر، | #[[صفات جمال و جلال الهی|صفات سلبیه]] او که عبارت است از مرکب نبودن، جسم و عَرَض و جوهر نبودن، لذت و درد نداشتن، متحد به چیزی نشدن، محل حوادث نبودن، رؤیت بصری نداشتن، شریک نداشتن، از معانی و احوال به دور بودن؛<ref>حلی، الباب الحادی عشر، ۱۳۷۰ش، ص۱۸.</ref> | ||
#[[عدل الهی|عدل]] که در باب [[جبر و اختیار|مختار بودن انسان]]، و غیر ممکن بودن رخ‌داد قبیح از خداوند، هدفدار بودن افعال او، وجوب [[قاعده لطف|لطف]] بر او و جبران کردن آلام و رنجها؛<ref>حلی، الباب الحادی عشر، | #[[عدل الهی|عدل]] که در باب [[جبر و اختیار|مختار بودن انسان]]، و غیر ممکن بودن رخ‌داد قبیح از خداوند، هدفدار بودن افعال او، وجوب [[قاعده لطف|لطف]] بر او و جبران کردن آلام و رنجها؛<ref>حلی، الباب الحادی عشر، ۱۳۷۰ش، ص۲۵.</ref> | ||
#[[نبوت]] که به اثبات نبوّتِ [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]]، وجوب [[عصمت]] او، برتری او بر سایر مردم و دور بودن پدران و مادران او از ناپاکی و رزائل اخلاقی می‌پردازد؛<ref>حلی، الباب الحادی عشر، | #[[نبوت]] که به اثبات نبوّتِ [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]]، وجوب [[عصمت]] او، برتری او بر سایر مردم و دور بودن پدران و مادران او از ناپاکی و رزائل اخلاقی می‌پردازد؛<ref>حلی، الباب الحادی عشر، ۱۳۷۰ش، ص۳۴.</ref> | ||
#[[امامت]] (ریاست عامه در امور دنیا و دین برای یک شخص به عنوان نیابت از پیغمبر)، علامه امامت را عقلا واجب و معتقد است امام فردی معصوم، برگزیده شده توسط خدا و پیامبر(ص) و برترین مردم روزگار است. در ادامه علامه از طرق [[عقل|عقلی]] و [[حدیث|نقلی]] به اثبات امامت [[امام علی علیه‌السلام|علی بن ابی طالب(ع)]] پس از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیغمبر(ص)]] می‌پردازد؛<ref>حلی، الباب الحادی عشر، | #[[امامت]] (ریاست عامه در امور دنیا و دین برای یک شخص به عنوان نیابت از پیغمبر)، علامه امامت را عقلا واجب و معتقد است امام فردی معصوم، برگزیده شده توسط خدا و پیامبر(ص) و برترین مردم روزگار است. در ادامه علامه از طرق [[عقل|عقلی]] و [[حدیث|نقلی]] به اثبات امامت [[امام علی علیه‌السلام|علی بن ابی طالب(ع)]] پس از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیغمبر(ص)]] می‌پردازد؛<ref>حلی، الباب الحادی عشر، ۱۳۷۰ش، ص۳۹.</ref> | ||
#[[معاد]] که در این فصل به اثبات عقلی معاد و شرح آیات مرتبط با آن و مسئله [[ثواب و عقاب]] می‌پردازد؛ در این فصل مسئله [[توبه]] و [[امر به معروف و نهی از منکر]] بیان شده است.<ref>حلی، الباب الحادی عشر، | #[[معاد]] که در این فصل به اثبات عقلی معاد و شرح آیات مرتبط با آن و مسئله [[ثواب و عقاب]] می‌پردازد؛ در این فصل مسئله [[توبه]] و [[امر به معروف و نهی از منکر]] بیان شده است.<ref>حلی، الباب الحادی عشر، ۱۳۷۰ش، ص۵۲.</ref> | ||
== شرح‌ها و ترجمه‌ها== | ==شرح‌ها و ترجمه‌ها== | ||
به گفته [[آقابزرگ تهرانی|آغابزرگ طهرانی]] در [[الذریعة الی تصانیف الشیعة (کتاب)|کتاب الذریعة]] کتاب باب حادی عشر به دلیل جامعیت مسائل اعتقادی، محل مراجعه محققین زیادی واقع شده است. وی بیش از ۲۰ شرح و ترجمه برای این کتاب بر می‌شمارد.<ref>طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، | به گفته [[آقابزرگ تهرانی|آغابزرگ طهرانی]] در [[الذریعة الی تصانیف الشیعة (کتاب)|کتاب الذریعة]] کتاب باب حادی عشر به دلیل جامعیت مسائل اعتقادی، محل مراجعه محققین زیادی واقع شده است. وی بیش از ۲۰ شرح و ترجمه برای این کتاب بر می‌شمارد.<ref>طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۳، ص۵.</ref> طهرانی معتقد است از میان شروح باب حادی عشر، شرح [[مقداد بن عبدالله حلی|فاضل مقداد]] (متوفی ۸۲۶ق) به نام ''[[النافع یوم الحشر فی شرح باب حادی عشر]]'' بیش از شروح دیگر مورد توجه اهل علم قرار گرفته است.<ref>طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۳، ص۷.</ref> شرح فاضل مقداد به‌همراه تصحیحی انتقادی و همراه با شرحی مزجی از ابوالفتح بن مخدوم الخادم الحسینی العربشاهی (متوفی ۹۷۶ه.ق) معروف به مفتاح الباب، تحت عنوان «الباب الحادی عشر للعلامة الحلی مع شرحیه''» به چاپ در آمده است.''<ref>محقق، مقدمه کتاب باب حادی عشر، </ref> | ||
از ''باب حادی عشر'' و شرح فاضل مقداد ترجمه‌های متعددی به فارسی انجام شده که معروفترین آنها ''الجامع فی ترجمة النافع'' از حاجی میرزا محمد علی حسینی شهرستانی (متوفی ۱۳۴۴) است.<ref> | از ''باب حادی عشر'' و شرح فاضل مقداد ترجمه‌های متعددی به فارسی انجام شده که معروفترین آنها ''الجامع فی ترجمة النافع'' از حاجی میرزا محمد علی حسینی شهرستانی (متوفی ۱۳۴۴) است.<ref>محقق، مقدمه کتاب باب حادی عشر، ص۱۱.</ref> ترجمه‌ای نیز به زبان انگلیسی توسط میلر صورت پذیرفته که در ۱۹۲۸ در لندن چاپ شده است.<ref>محقق، مقدمه کتاب باب حادی عشر، ص۱۱.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== یادداشت == | ==یادداشت== | ||
{{یادداشت‌ها}} | {{یادداشت‌ها}} | ||
== منابع == | ==منابع== | ||
* امین، محسن، اعیان الشیعه، به تحقیق حسن امین، دارالتعارف، چاپ اول، بیروت، ۱۴۰۳ق. | *امین، محسن، اعیان الشیعه، به تحقیق حسن امین، دارالتعارف، چاپ اول، بیروت، ۱۴۰۳ق. | ||
* حسن بن یوسف علامه حلی، الباب الحادی عشر لِلعَلّامَة الحلّی، مع شرحَیهِ النافع یوم الحشر، لِمقداد بن عبدالله سیوری و مفتاح الباب لاِ بی‌الفتح بن مخدوم حسینی، چاپ مهدی محقق، تهران، ۱۳۶۵ش. | * حسن بن یوسف علامه حلی، الباب الحادی عشر لِلعَلّامَة الحلّی، مع شرحَیهِ النافع یوم الحشر، لِمقداد بن عبدالله سیوری و مفتاح الباب لاِ بی‌الفتح بن مخدوم حسینی، چاپ مهدی محقق، تهران، ۱۳۶۵ش. | ||
* خوانساری، محمد بن باقر بن زین العابدین، به تحقیق اسد الله اسماعیلیان، ناشر: دهاقانی (اسماعیلیان)، چاپ اول، قم، ۱۳۹۰ق. | *خوانساری، محمد بن باقر بن زین العابدین، به تحقیق اسد الله اسماعیلیان، ناشر: دهاقانی (اسماعیلیان)، چاپ اول، قم، ۱۳۹۰ق. | ||
* محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشّیعة، بیروت، ۱۹۸۳م. | *محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشّیعة، بیروت، ۱۹۸۳م. | ||
* مولوی، محمد علی، [https://www.cgie.org.ir/fa/article/222486/ «آیت‌الله]»، سایت دائره المعارف بزرگ اسلامی، آخرین به روز رسانی: ۱۰ خرداد ۱۳۹۹، تاریخ بازدید: ۲ خرداد ۱۴۰۲. | *مولوی، محمد علی، [https://www.cgie.org.ir/fa/article/222486/ «آیت‌الله]»، سایت دائره المعارف بزرگ اسلامی، آخرین به روز رسانی: ۱۰ خرداد ۱۳۹۹، تاریخ بازدید: ۲ خرداد ۱۴۰۲. | ||
== پیوند به بیرون == | == پیوند به بیرون== | ||
* منبع مقاله: [http://rch.ac.ir/article/Details?id=5449&&searchText دانشنامه جهان اسلام] | *منبع مقاله: [http://rch.ac.ir/article/Details?id=5449&&searchText دانشنامه جهان اسلام] | ||
{{علامه حلی}} | {{علامه حلی}} | ||