الباب الحادی عشر (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

بیش از ۲۰ شرح بر این کتاب نوشته شده که شرح [[مقداد بن عبدالله حلی|فاضل مقداد]] <small>(متوفی ۸۲۶ق)</small> به نام ''[[النافع یوم الحشر فی شرح الباب الحادی عشر (کتاب)|النافع یوم الحشر]]'' در میان آنها اهمیت بیشتری دارد. کتاب باب حادی عشر و شرح فاضل مقداد بر آن، چندین بار به فارسی ترجمه شده‌اند.

کتاب باب حادی عشر باب یازدهمِ [[کتاب منهاج الصلاح فی اختصار المصباح]] است که بطور جداگانه چاپ شده است.<ref>میردامادی، مقدمه منهاج الصلاح فی اختصار المصباح، 1430ش، ص31.</ref> این کتاب خلاصه [[مصباح المتهجد (کتاب)|کتاب مصباح المتهجد]] اثر [[شیخ طوسی]] در مورد [[دعا|دعاها]]، اعمال و عبادات وارد شده از [[چهارده معصوم|معصومین(ع)]] در ده باب است. [[علامه حلی]] به درخواست محمد بن محمد قوهدی کتاب مصباح را با همان چینش خلاصه کرد.<ref>میردامادی، مقدمه منهاج الصلاح فی اختصار المصباح، 1430ش، ص31.</ref> به گفته [[مقداد بن عبدالله حلی|فاضل مقداد]] در مقدمه [[النافع یوم الحشر فی شرح الباب الحادی عشر (کتاب)|کتاب النافع یوم الحشر]] به جهت اینکه شناخت معبود مقدم بر شناخت دعا و عبادت او است علامه حلی بابی در [[اصول دین]] و شناخت خداوند به آن افزود و آن را باب یازدهم با عنوان «شناخت اصول دینی که بر تمام مکلفین واجب است» قرار داد.<ref>فاضل مقداد، النافع یوم الحشر فی شرح الباب الحادی عشر، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، 1370ش.</ref>  

علامه حلّی در بابِ یازدهم، شناخت خدا، شناخت صفات ثبوتیه و سلبیه، شناخت عدل، نبوت، امامت و معاد را [[واجب]] می‌داند. وی با توجه به این موارد کتاب را در هفت فصل تقسیم‌بندی می‌کند:

#[[برهان‌های اثبات خدا|اثبات واجب الوجود]].

#[[صفات جمال و جلال الهی|صفات ثبوتیه]] او که عبارت است از قدرت و اختیار، علم، حیات، اراده، ادراک، قدیم و ازلی وباقی وابدی بودن او، تکلم، صدق؛

#[[صفات جمال و جلال الهی|صفات سلبیه]] او که عبارت است از مرکب نبودن، جسم و عَرَض و جوهر نبودن، لذت و درد نداشتن، متحد به چیزی نشدن، محل حوادث نبودن، رؤیت بصری نداشتن، شریک نداشتن، از معانی و احوال به دور بودن؛

#[[عدل الهی|عدل]] که در باب [[جبر و اختیار|مختار بودن انسان]]، و غیر ممکن بودن رخ‌داد قبیح از خداوند، هدفدار بودن افعال او، وجوب [[قاعده لطف|لطف]] بر او و جبران کردن آلام و رنجها

#[[نبوت]] که به اثبات نبوّتِ [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]]، وجوب [[عصمت]] او، برتری او بر سایر مردم و دور بودن پدران و مادران او از ناپاکی و رزائل اخلاقی می‌پردازد؛

#[[امامت]] (ریاست عامه در امور دنیا و دین برای یک شخص به عنوان نیابت از پیغمبر)، علامه امامت را عقلا واجب و معتقد است امام فردی معصوم، برگزیده شده توسط خدا و پیامبر(ص) و برترین مردم روزگار است. در ادامه علامه از طرق [[عقل|عقلی]] و [[حدیث|نقلی]] به اثبات امامت [[امام علی علیه‌السلام|علی بن ابی طالب(ع)]] پس از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیغمبر(ص)]] می‌پردازد؛

#[[معاد]] که در این فصل به اثبات عقلی معاد و شرح آیات مرتبط با آن میپردازد؛ در این فصل مسئله [[ثواب و عقاب]]، [[توبه]] و [[امر به معروف و نهی از منکر]] بیان شده است.