پرش به محتوا

آیه ۶۲ سوره نمل: تفاوت میان نسخه‌ها

۴٬۹۴۶ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۴ اکتبر ۲۰۲۳
خط ۴۴: خط ۴۴:
عالمان شیعه، از جمله [[شرف‌الدین استرابادی]]<ref>شرف الدین استرآبادى، تأويل الآيات، ۱۴۰۹ق، ص۳۹۹.</ref> (درگذشته [[سال ۹۶۵ هجری قمری|۹۶۵ق]])، شریف لاهیجی<ref>شریف لاهیجی، تفسير شريف لاهيجى، ۱۳۷۳ش، ج۳، ص۴۳۵-۴۳۶.</ref> و [[محمد بن ابراهیم نعمانی|نُعمانی]]<ref>النعمانی، الغيبه،‌ ۱۳۷۹ق، ص۳۱۴.</ref> (درگذشته [[سال ۳۶۰ هجری قمری|۳۶۰ق]]) با استناد به روایاتی از [[اهل‌بیت(ع)|اهل‌بیت]]، شأن نزول آیه ۶۲ سوره نمل را امام مهدی می‌دانند. در [[حدیث|حدیثی]] از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] که در کتاب [[تفسیر علی بن ابراهیم قمی (کتاب)|تفسیر قمی]] آمده ، آیه ۶۲ سوره نمل در شأن قائم آل محمد(ص) نازل شده و او مضطر واقعی است که پس از [[نماز]] در [[مقام ابراهیم]] و [[دعا]]، خداوند نیز دعای او را مستجاب و پس از «کشف سوء» (رفع گرفتاری)، او را در زمین [[خلیفةالله|خلیفه]] قرار می‌دهد.<ref>قمی، تفسير القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۱۲۹.</ref>
عالمان شیعه، از جمله [[شرف‌الدین استرابادی]]<ref>شرف الدین استرآبادى، تأويل الآيات، ۱۴۰۹ق، ص۳۹۹.</ref> (درگذشته [[سال ۹۶۵ هجری قمری|۹۶۵ق]])، شریف لاهیجی<ref>شریف لاهیجی، تفسير شريف لاهيجى، ۱۳۷۳ش، ج۳، ص۴۳۵-۴۳۶.</ref> و [[محمد بن ابراهیم نعمانی|نُعمانی]]<ref>النعمانی، الغيبه،‌ ۱۳۷۹ق، ص۳۱۴.</ref> (درگذشته [[سال ۳۶۰ هجری قمری|۳۶۰ق]]) با استناد به روایاتی از [[اهل‌بیت(ع)|اهل‌بیت]]، شأن نزول آیه ۶۲ سوره نمل را امام مهدی می‌دانند. در [[حدیث|حدیثی]] از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] که در کتاب [[تفسیر علی بن ابراهیم قمی (کتاب)|تفسیر قمی]] آمده ، آیه ۶۲ سوره نمل در شأن قائم آل محمد(ص) نازل شده و او مضطر واقعی است که پس از [[نماز]] در [[مقام ابراهیم]] و [[دعا]]، خداوند نیز دعای او را مستجاب و پس از «کشف سوء» (رفع گرفتاری)، او را در زمین [[خلیفةالله|خلیفه]] قرار می‌دهد.<ref>قمی، تفسير القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۱۲۹.</ref>


[[محمد بن ابراهیم نعمانی|نُعمانی]] (درگذشته [[سال ۳۶۰ هجری قمری|۳۶۰ق]]) در [[کتاب الغیبة (نعمانی)|الغیبه]]، در تفسیر آیه امن یجیب، روایتی به واسطه [[محمد بن مسلم ثقفی کوفی|محمد بن مسلم]] از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] نقل کرده است که می‌گوید آیه ۶۲ سوره نمل، درباره [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام مهدی(عج)]] نازل شده است که پس از ظهور در کعبه، [[جبرئیل]] و ۳۱۳ نفر از یارانش با او بیعت خواهند کرد.<ref>النعمانی، الغيبه،‌ ۱۳۷۹ق، ص۳۱۴.</ref>
نُعمانی هم در [[کتاب الغیبة (نعمانی)|الغیبه]]، در تفسیر آیه امن یجیب، روایتی به واسطه [[محمد بن مسلم ثقفی کوفی|محمد بن مسلم]] از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] نقل کرده است که می‌گوید آیه ۶۲ سوره نمل، درباره [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام مهدی(عج)]] نازل شده است که پس از ظهور در کعبه، [[جبرئیل]] و ۳۱۳ نفر از یارانش با او بیعت خواهند کرد.<ref>النعمانی، الغيبه،‌ ۱۳۷۹ق، ص۳۱۴.</ref>
 
به گفته [[محمد بن علی شریف لاهیجی|شریف لاهیجی]] (درگذشتهٔ اواخر قرن یازده قمری)، با توجه به این دو حدیث امام صادق و امام باقر، این آیه در شأن قائم آل محمد(عج) نازل شده است. در فرازی از [[دعای ندبه]] نیز امام زمان(عج) به‌عنوان مضطری که دعایش مستجاب است، مورد خطاب قرار گرفته و  این تعبیر به کار رفته است: «أَيْنَ الْمُضْطَرُّ الَّذِي يُجابُ إِذا دَعا؟؛ کجاست درمانده‌ای که هنگامی که دعا کند، دعایش مستجاب می‌شود؟.»<ref>نگاه کنید به قمی، مفاتیح الجنان،۱۳۸۷ش، ص۷۲۸.</ref>


[[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] (درگذشته [[سال ۱۳۶۰ هجری شمسی|۱۳۶۰ش]]) و مکارم شیرازی ذکر شأن نزول در این روایات را از باب بیان یکی از مصداق‌ها دانسته و گفته‌اند آیه درباره همه افرادِ مضطر صدق می‌کند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۵۰-۱۳۵۳ق، ج۱۵، ص۳۹۱؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱-۱۳۷۴ش، ج۱۵، ص۵۲۱-۵۲۲.</ref> علی بن ابراهیم نیز بیان مصداق در روایات را [[تأویل|تأویل آیه]]، یعنی [[باطن قرآن]] دانسته است.<ref>قمی، تفسير القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۱۲۹.</ref>
[[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] (درگذشته [[سال ۱۳۶۰ هجری شمسی|۱۳۶۰ش]]) و مکارم شیرازی ذکر شأن نزول در این روایات را از باب بیان یکی از مصداق‌ها دانسته و گفته‌اند آیه درباره همه افرادِ مضطر صدق می‌کند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۵۰-۱۳۵۳ق، ج۱۵، ص۳۹۱؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱-۱۳۷۴ش، ج۱۵، ص۵۲۱-۵۲۲.</ref> علی بن ابراهیم نیز بیان مصداق در روایات را [[تأویل|تأویل آیه]]، یعنی [[باطن قرآن]] دانسته است.<ref>قمی، تفسير القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۱۲۹.</ref>
[[محمد بن ابراهیم نعمانی|نعمانی]] (درگذشته [[سال ۳۶۰ هجری قمری|۳۶۰ق]]) در [[کتاب الغیبة (نعمانی)|الغیبة]]، روایتی در تفسیر آیه امن یجیب، به واسطه [[محمد بن مسلم ثقفی کوفی|محمد بن مسلم]] از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] نقل کرده است که آیه ۶۲ سوره نمل، درباره [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام مهدی(عج)]] نازل شده است که پس از ظهور در کعبه، جبرئیل و ۳۱۳ نفر از یارانش با او بیعت خواهند کرد.<ref>النعمانی، الغيبة للنعمانی،‌ ۱۳۷۹ق، ص۳۱۴.</ref> در روایت دیگری در همین کتاب از امام باقر(ع)، امام عصر(عج)، همان مضطر در آیه بیان شده که خداوند درباره‌اش این آیه امن را نازل کرده است.<ref>النعمانی، الغيبة للنعمانی،‌ ۱۳۷۹ق، ص۱۸۲.</ref> [[محمد بن مسعود عیاشی|عیاشی]] (درگذشته [[۳۲۰ق]]) نیز در تفسیرش این دو روایت امام باقر(ع) را در یک روایت جمع و ذکر کرده است.<ref>عیاشی، تفسير العيّاشی، ۱۳۸۰-۱۳۸۱ق، ج۲، ص۵۷.</ref>
براساس روایتی که از امام صادق(ع) در [[تفسیر علی بن ابراهیم قمی (کتاب)|تفسیر علی بن ابراهیم قمی]] ذکر شده است، آیه ۶۲ سوره نمل در شأن قائم آل محمد(ص) نازل شده و او مضطر واقعی دانسته شده که پس از [[نماز]] در [[مقام ابراهیم]] و [[دعا]]، خداوند نیز دعای او را مستجاب و پس از کشف سوء، او را در زمین [[خلیفةالله|خلیفه]] قرار می‌دهد.<ref> قمی، تفسير القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۱۲۹.</ref> به گفته [[محمد بن علی شریف لاهیجی|شریف لاهیجی]] (درگذشته اواخر قرن یازده قمری) در [[تفسیر شریف لاهیجی (کتاب)|تفسیرش]]، با توجه به هر دو روایت از [[صادقین|صادقین(ع)]]، این آیه در شأن قائم آل محمد(عج) نازل شده است.<ref>شریف لاهیجی، تفسير شريف لاهيجى، ۱۳۷۳ش، ج۳، ص۴۳۵-۴۳۶.</ref> در فرازی از [[دعای ندبه]] نیز امام زمان(عج) به‌عنوان مضطری که دعایش مستجاب است، مورد خطاب قرار گرفته است و از تعبیر «أَيْنَ الْمُضْطَرُّ الَّذِي يُجابُ إِذا دَعا؟» استفاده شده است.<ref>نگاه کنید به: قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان،۱۳۸۷ش، ص۷۲۸.</ref> علامه طباطبائی (درگذشته [[سال ۱۳۶۰ هجری شمسی|۱۳۶۰ش]]) و مکارم شیرازی شأن نزول در روایت را از باب مصداق دانسته‌اند؛ زیرا آیه از نظر آن‌ها درباره عموم افراد مضطر نازل شده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۵۰-۱۳۵۳ق، ج۱۵، ص۳۹۱؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱-۱۳۷۴ش، ج۱۵، ص۵۲۱-۵۲۲.</ref> علی بن ابراهیم نیز این مورد را [[تأویل]] یعنی [[باطن قرآن]] دانسته است.<ref> قمی، تفسير القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۱۲۹.</ref>


{{جعبه نقل قول| [[شیخ مفید]] و [[شیخ طوسی]] روایتی از عُمْران بن حُصَیْن نقل کرده‌اند که وی به همراه [[عمر بن خطاب]] خدمت [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|حضرت محمد(ص)]] رسیدند، درحالی که [[امام علی علیه‌السلام|علی(ع)]] نیز کنار پیامبر(ص) نشسته بود. پیامبر اسلام(ص) نیز این آیه امن یجیب را خواند که علی(ع) ناگهان به خود لرزید. پیامبر علت این نگرانی را پرسید که علی(ع)، [[خلیفةالله|خلیفه]] قرار داده شدن توسط خدا در زمین را دلیل این نگرانی ذکر کرد. پیامبر(ص) نیز او را از نگرانی برحذر داشت و گفت که تو را فقط [[ایمان|مؤمن]] دوست دارد و فقط [[منافق]]، دشمن توست.<ref>مفيد، الأمالی، ۱۴۱۳ق، ص۳۰۷-۳۰۸؛ شیخ طوسی، الأمالی، ۱۴۱۴ق، ص۷۷-۷۸.</ref>|عرض= ۲۵٪|تراز=چپ|رنگ پس‌زمینه=#d3f2f2}}
{{جعبه نقل قول| [[شیخ مفید]] و [[شیخ طوسی]] روایتی از عُمْران بن حُصَیْن نقل کرده‌اند که وی به همراه [[عمر بن خطاب]] خدمت [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|حضرت محمد(ص)]] رسیدند، درحالی که [[امام علی علیه‌السلام|علی(ع)]] نیز کنار پیامبر(ص) نشسته بود. پیامبر اسلام(ص) نیز این آیه امن یجیب را خواند که علی(ع) ناگهان به خود لرزید. پیامبر علت این نگرانی را پرسید که علی(ع)، [[خلیفةالله|خلیفه]] قرار داده شدن توسط خدا در زمین را دلیل این نگرانی ذکر کرد. پیامبر(ص) نیز او را از نگرانی برحذر داشت و گفت که تو را فقط [[ایمان|مؤمن]] دوست دارد و فقط [[منافق]]، دشمن توست.<ref>مفيد، الأمالی، ۱۴۱۳ق، ص۳۰۷-۳۰۸؛ شیخ طوسی، الأمالی، ۱۴۱۴ق، ص۷۷-۷۸.</ref>|عرض= ۲۵٪|تراز=چپ|رنگ پس‌زمینه=#d3f2f2}}


[[شرف‌الدین استرابادی]] (درگذشته [[سال ۹۶۵ هجری قمری|۹۶۵ق]]) در تأویل الآیات، روایت دیگری از امام صادق(ع) ذکر کرده که کلام خداوند در آیه امن یجیب، درباره [[قیام امام مهدی(عج)|قیام حضرت مهدی(عج)]] است.
== اطاعت از خلیفه، واجب مطلق است؟ ==
 
=== اطاعت از خلیفه، واجب مطلق است؟ ===
 
سیوطی در تفسیر الدر المنثور روایتی از پیامبر اسلام(ص) ذکر کرده است که با توجه به آیه «امن یجیب»، جداشونده از جماعت با صورت در آتش خواهد بود. مؤلف طبق این تفسیر از آیه، اطاعت و فرمانبری از [[خلافت|خلیفه]] (حاکم) را واجب مطلق و براساس دستور خدا دانسته است که اگر خیر بود درست است؛ ولی اگر شر بود، خدا او را مؤاخذه می‌کند.<ref>سیوطی، تفسیر الدر المنثور، ۱۴۱۴ق، ج۶، ص۳۷۲.</ref>
سیوطی در تفسیر الدر المنثور روایتی از پیامبر اسلام(ص) ذکر کرده است که با توجه به آیه «امن یجیب»، جداشونده از جماعت با صورت در آتش خواهد بود. مؤلف طبق این تفسیر از آیه، اطاعت و فرمانبری از [[خلافت|خلیفه]] (حاکم) را واجب مطلق و براساس دستور خدا دانسته است که اگر خیر بود درست است؛ ولی اگر شر بود، خدا او را مؤاخذه می‌کند.<ref>سیوطی، تفسیر الدر المنثور، ۱۴۱۴ق، ج۶، ص۳۷۲.</ref>


Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۲۷۶

ویرایش