بیعت: تفاوت میان نسخه‌ها
←بیعت در اندیشه سیاسی اهل سنت
(←منابع) |
|||
| خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
===بیعت در اندیشه سیاسی اهل سنت=== | ===بیعت در اندیشه سیاسی اهل سنت=== | ||
موضوع عقد بیعت مسئله اصلی مورد نزاع و اختلاف میان [[شیعه]] و [[اهل سنت]] است. پس از آن که در ماجرای [[سقیفه]] برای نخستین بار عمل بیعت نسبت به موضوع مهم خلافت و رهبری [[امت|امّت]] صورت گرفت، در دوره‌های بعد، متکلّمان [[اهل سنت]] درصدد تبیین مبانی کلامی رویداد مزبور برآمدند. | موضوع عقد بیعت مسئله اصلی مورد نزاع و اختلاف میان [[شیعه]] و [[اهل سنت]] است. پس از آن که در ماجرای [[سقیفه]] برای نخستین بار عمل بیعت نسبت به موضوع مهم خلافت و رهبری [[امت|امّت]] صورت گرفت، در دوره‌های بعد، متکلّمان [[اهل سنت]] درصدد تبیین مبانی کلامی رویداد مزبور برآمدند. از این‌رو، در منابع کلامی آنان این عقیده مطرح شد که [[امامت]] می‌تواند با اختیار و گزینش مردم از طریق بیعت حاصل شود یا حتی بیعت تنها راه تحقق [[امامت]] برای یک فرد است.<ref>باقلانی، التمهید فی الرد علی الملحدة المعطّلة و الرافضة و الخوارج و المعتزلة، ص۱۷۸</ref> بعدها مؤلفان [[فقه]] سیاسی [[اهل سنت]]، مانند [[ماوردی]] و [[ابویعلی فرّاء]]، با تلقی [[امامت]] به عنوان یکی از [[فروع دین]] به جای [[اصول دین|اصول]]،<ref>سبحانی، الاهیات علی هدی الکتاب و السنة و العقل، ج۴، ص۹۱۲</ref> در آثار خود شرایط و آثار حقوقی بیعت را برپایه این دیدگاه کلامی مورد بحث قرار دادند.<ref>ماوردی، الاحکام السلطانیة، ص۷ به بعد</ref> | ||
بسیاری از فقهای عامّه، بیعت گروهی موسوم به «اهل حل و عقد» را موجب انعقاد [[خلافت]] دانسته‌اند. برخی، از جمله اشعری، حداقل بیعت کننده لازم برای تحقق [[امامت]] را یک نفر، برخی دونفر، گروهی سه نفر، برخی پنج نفر و شماری چهل نفر دانسته‌اند. بعضی دیگر، بدون تعیین عددی خاص، بیعت اکثر «اهل حل وعقد» و برخی دیگر بیعت تمام آنان یا [[اجماع]] را ضروری شمرده‌اند.<ref>ماوردی، الاحکام السلطانیة، ص۳۳-۳۴</ref><ref>زحیلی، الفقه الاسلامی و ادلّته، ج۶، ص۶۸۵-۶۸۷</ref> برخی از [[اهل سنت]] به طور مبهم بیعت جماعتی از اهل حل و عقد را کافی می‌دانند.<ref>قاسمی، نظام الحکم فی الشریعة و التاریخ الاسلامی، ج۱، ص۲۶۸</ref> برخی فقهای [[اهل سنت]]، انعقاد [[خلافت]] را تنها با بیعت ممکن می‌شمارند.<ref>ماوردی، الاحکام السلطانیة، ص۳۳۳۵</ref><ref>زحیلی، الفقه الاسلامی و ادلّته، ج۶، ص۶۸۳-۶۸۴</ref> | بسیاری از فقهای عامّه، بیعت گروهی موسوم به «اهل حل و عقد» را موجب انعقاد [[خلافت]] دانسته‌اند. برخی، از جمله اشعری، حداقل بیعت کننده لازم برای تحقق [[امامت]] را یک نفر، برخی دونفر، گروهی سه نفر، برخی پنج نفر و شماری چهل نفر دانسته‌اند. بعضی دیگر، بدون تعیین عددی خاص، بیعت اکثر «اهل حل وعقد» و برخی دیگر بیعت تمام آنان یا [[اجماع]] را ضروری شمرده‌اند.<ref>ماوردی، الاحکام السلطانیة، ص۳۳-۳۴</ref><ref>زحیلی، الفقه الاسلامی و ادلّته، ج۶، ص۶۸۵-۶۸۷</ref> برخی از [[اهل سنت]] به طور مبهم بیعت جماعتی از اهل حل و عقد را کافی می‌دانند.<ref>قاسمی، نظام الحکم فی الشریعة و التاریخ الاسلامی، ج۱، ص۲۶۸</ref> برخی فقهای [[اهل سنت]]، انعقاد [[خلافت]] را تنها با بیعت ممکن می‌شمارند.<ref>ماوردی، الاحکام السلطانیة، ص۳۳۳۵</ref><ref>زحیلی، الفقه الاسلامی و ادلّته، ج۶، ص۶۸۳-۶۸۴</ref> | ||