پرش به محتوا

آیه ولایت: تفاوت میان نسخه‌ها

۵۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۰ اوت ۲۰۲۳
اصلاح نویسه‌های عربی
(اصلاح ارقام)
(اصلاح نویسه‌های عربی)
خط ۵۶: خط ۵۶:
عالمان شیعه این آیه را دلیلی بر ولایت و خلافت امام علی(ع) می‌دانند. از نظر آنان این آیه با واژه «اِنّما» آغاز شده و در ادبیات عرب، وقتی جمله‌ای با «اِنّما» آغاز شود، مفهوم جمله را منحصر می‌کند؛<ref>ابن‌هشام، مغنی‌اللبیب، ۱۴۱۰ق، ج۱، ۳۹.</ref> یعنی در این آیه، [[ولایت]] منحصر شده است در خداوند، حضرت رسول(ص) و کسانی است که در [[رکوع]] انفاق می‌کنند، که بر اساس [[اسباب نزول|شأن نزول]]، مصداق آن امام علی(ع) بوده است.<ref>شوشتری، احقاق‌الحق، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۰۰؛ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۰۹-۲۳۹.</ref>  
عالمان شیعه این آیه را دلیلی بر ولایت و خلافت امام علی(ع) می‌دانند. از نظر آنان این آیه با واژه «اِنّما» آغاز شده و در ادبیات عرب، وقتی جمله‌ای با «اِنّما» آغاز شود، مفهوم جمله را منحصر می‌کند؛<ref>ابن‌هشام، مغنی‌اللبیب، ۱۴۱۰ق، ج۱، ۳۹.</ref> یعنی در این آیه، [[ولایت]] منحصر شده است در خداوند، حضرت رسول(ص) و کسانی است که در [[رکوع]] انفاق می‌کنند، که بر اساس [[اسباب نزول|شأن نزول]]، مصداق آن امام علی(ع) بوده است.<ref>شوشتری، احقاق‌الحق، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۰۰؛ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۰۹-۲۳۹.</ref>  


در روایتی [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] در پاسخ به سؤالی درباره [[واجب]] بودن اطاعت از اوصیاء به این آیه و [[آیه اولی‌الامر|آیه اولی‌اَلامر]] استناد کرده است.{{مدرک}} [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] در تفسیر تعمیم این روایات به تمام [[امامان شیعه|امامان]] گفته است که آنان اهل یک خانه‌اند و امرشان یکی است.<ref> طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق۷ ج۶، ص۲۰.</ref>
علامه طباطبایی با استناد به روایتی از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] که در آن [[واجب]] بودن اطاعت از اوصیاء به این آیه و [[آیه اولی‌الامر|آیه اولی‌اَلامر]] استناد شده است<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷، ص۱۸۷.</ref> در تفسیر تعمیم این روایات به تمام [[امامان شیعه|امامان]] گفته است که آنان اهل یک خانه‌اند و امرشان یکی است.<ref> طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۶، ص۲۰.</ref>
=== تفاوت معنای ولیّ در دیدگاه شیعه و سنی===
=== تفاوت معنای ولیّ در دیدگاه شیعه و سنی===
بسیاری از علمای [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] نزول این آیه را در شأن [[امام علی علیه‌السلام|حضرت علی(ع)]] می‌دانند. اما از نظر آنان واژه ولی به معنا دوستی و نصرت است نه سرپرست. ازاین‌رو استدلال شیعه به این آیه برای اثبات [[ولایت امام علی(ع)|ولایت حضرت علی(ع)]] را نمی‌پذیرند.<ref>ایجی، شرح المواقف، ۱۴۱۲ق، ج۸، ص۳۶۰؛ تفتازانی، شرح المقاصد، ۱۴۰۹، ج۵، ص۲۷۰؛ بیضاوی، تفسیر البیضاوی، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۴۳۵؛ زمخشری، الکشاف، قم، ج۱، ص۶۴۲.</ref> اما علمای شیعه کلمه «ولیّ» را به‌معنای «سرپرست» و «صاحب اختیار» می‌دانند.<ref>رحیمی اصفهانی، ولایت و رهبری، ۱۳۷۴ش، ج۳، ص۱۱۹-۱۲۱؛ فیومی، المصباح المنیر، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۶۷۲.</ref>  
بسیاری از علمای [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] نزول این آیه را در شأن [[امام علی علیه‌السلام|حضرت علی(ع)]] می‌دانند. اما از نظر آنان واژه ولی به معنا دوستی و نصرت است نه سرپرست. ازاین‌رو استدلال شیعه به این آیه برای اثبات [[ولایت امام علی(ع)|ولایت حضرت علی(ع)]] را نمی‌پذیرند.<ref>ایجی، شرح المواقف، ۱۴۱۲ق، ج۸، ص۳۶۰؛ تفتازانی، شرح المقاصد، ۱۴۰۹، ج۵، ص۲۷۰؛ بیضاوی، تفسیر البیضاوی، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۴۳۵؛ زمخشری، الکشاف، قم، ج۱، ص۶۴۲.</ref> اما علمای شیعه کلمه «ولیّ» را به‌معنای «سرپرست» و «صاحب اختیار» می‌دانند.<ref> نگاه کنید به طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۶، ص۸؛ فیومی، المصباح المنیر، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۶۷۲؛ شوشتری، احقاق‌الحق، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۰۸.</ref>  


به گفته [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی]]، دوستی مخصوص كسانى نیست كه در [[رکوع|ركوع]]، [[زکات]] می‌دهند، بلكه حكمی عمومى است و همه مسلمانان بايد يكديگر را دوست داشته باشند و یازی کنند. در حالی که مطابق شأن نزول آیه، مصداق «ولیّ» در این آیه حضرت علی است؛ پس «ولیّ» در آیه به‌معنای ولایت و سرپرستی است، به‌خصوص اينكه اين ولايت در رديف ولايت [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و [[خدا]] قرار گرفته است.<ref>مکارم، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۴۲۳.</ref> و پیامبر(ص) نیز در موارد متعددی بر ولایت حضرت علی تصریح نموده است.<ref>مکارم شیرازی، آیات ولایت در قرآن، ۱۳۸۶ش، ص۱۰۵.</ref>
به گفته [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی]]، دوستی مخصوص كسانى نیست كه در [[رکوع|ركوع]]، [[زکات]] می‌دهند، بلكه حكمی عمومى است و همه مسلمانان بايد يكديگر را دوست داشته باشند و یازی کنند. در حالی که مطابق شأن نزول آیه، مصداق «ولیّ» در این آیه حضرت علی است؛ پس «ولیّ» در آیه به‌معنای ولایت و سرپرستی است، به‌خصوص اينكه اين ولايت در رديف ولايت [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و [[خدا]] قرار گرفته است.<ref>مکارم، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۴۲۳.</ref> و پیامبر(ص) نیز در موارد متعددی بر ولایت حضرت علی تصریح نموده است.<ref>مکارم شیرازی، آیات ولایت در قرآن، ۱۳۸۶ش، ص۱۰۵.</ref>
خط ۶۸: خط ۶۸:
* زکات شامل صدقه مستحبی هم می‌شود: در این آیه از خاتم‌بخشی با عنوان زکات یاد شده است، نتیجه گرفته‌اند که [[زکات]] شامل صدقه مستحبی نیز می‌شود.<ref> فاضل مقداد، کنزالعرفان، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۱۵۸.</ref>
* زکات شامل صدقه مستحبی هم می‌شود: در این آیه از خاتم‌بخشی با عنوان زکات یاد شده است، نتیجه گرفته‌اند که [[زکات]] شامل صدقه مستحبی نیز می‌شود.<ref> فاضل مقداد، کنزالعرفان، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۱۵۸.</ref>
* برخی نیز برای اثبات اینکه [[نیت]]، عملی قلبی است و لازم نیست به زبان بیاید، به این آیه استدلال کرده‌اند.<ref> مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۱، ص۲۸۱؛ استرآبادی، آیات الاحکام، ۱۳۹۴ق، ص۲۴۴.</ref>
* برخی نیز برای اثبات اینکه [[نیت]]، عملی قلبی است و لازم نیست به زبان بیاید، به این آیه استدلال کرده‌اند.<ref> مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۱، ص۲۸۱؛ استرآبادی، آیات الاحکام، ۱۳۹۴ق، ص۲۴۴.</ref>
*منافات نداشتن انفاق در نماز با حضور قلب: به گفته علامه مجلسی، توجه به عبادت دیگری در نماز، منافاتی با کمال نماز و حضور قلب در آن ندارد.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۱، ص۲۸۱.</ref> همچنین گفته‌اند که هم نماز و هم انفاق حضرت علی برای خدا بوده است؛ از این‌رو منافاتی وجود ندارد که در نماز صدای فقیر را بشنود و برای رضای خدا به او انفاق کند.<ref>طبسی، «نشان ولایت و جریان خاتم‌بخشی»، ص۴۹.</ref> همان‌گونه که پیامبر(ص) هر گاه در حال نماز صدای گریه کودکی را می‌شنید نماز را زودتر از همیشه به پایان می‌برد تا مادر کودک به سراغ او برود.<ref>صدوق، علل الشرایع، منشورات المكتبة الحيدرية و مطبعتها في النجف، ج۲، ص۳۴۴.</ref>
*منافات نداشتن انفاق در نماز با حضور قلب: به گفته علامه مجلسی، توجه به عبادت دیگری در نماز، منافاتی با کمال نماز و حضور قلب در آن ندارد.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۱، ص۲۸۱.</ref> همچنین گفته‌اند که هم نماز و هم انفاق حضرت علی برای خدا بوده است؛ از این‌رو منافاتی وجود ندارد که در نماز صدای فقیر را بشنود و برای رضای خدا به او انفاق کند.<ref>طبسی، «نشان ولایت و جریان خاتم‌بخشی»، ص۴۹.</ref> همان‌گونه که پیامبر(ص) هر گاه در حال نماز صدای گریه کودکی را می‌شنید نماز را زودتر از همیشه به پایان می‌برد تا مادر کودک به سراغ او برود.<ref>صدوق، علل الشرایع، منشورات المکتبة الحیدریة و مطبعتها فی النجف، ج۲، ص۳۴۴.</ref>


== جستارهای وابسته==
== جستارهای وابسته==