مستبصر: تفاوت میان نسخه‌ها

مستبصر، کسی است که با تحقیق و تفحص، مذهب خود را از یکی از فرقه‌های اسلامی<ref>مرعی، القاموس الفقهی، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۹۱؛ غدیری، القاموس الجامع للمصطلحات الفقهیة، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۵۳۴؛ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۴۱۱.</ref> و یا يکی از اديان الهی<ref>[http://www.she3a-alhsen.com/showthread.php?t=39440). «مصطلح المستبصر ومن هم المستبصرون ؟»]، سایت منتدیات شیعه الحسین العالمیه.</ref> به مذهب شیعه اثناعشری تغییر دهد. [[فضل بن حسن طبرسی|شیخ‌ طبرسی]] از مفسّران شیعه در [[مجمع البیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|مجمع البیان]] مستبصر را کسی می‌داند که عاقل باشد و توانایی تشخیص حق از باطل با استدلال و اندیشه را داشته باشد.<ref>شیخ‌طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۰۸ق، ج۸، ص۴۴۴.</ref> استبصار به معنای آگاه و بصیرشدن در دین است.<ref>جمعی از پژوهشگران، موسوعة الفقه الإسلامی، ۱۴۲۳ق، ج۱۱، ص۹.</ref>  

[[ویژه:Categories|رده]]</ref> [[حج]]، <ref>برای نمونه نگاه کنید به اشتهاردی، مجموعه فتاوی ابن‌جنید، ۱۴۱۶ق، ص۱۲۲.</ref> [[ارث|میراث]] و [[قصاص]] از احکام مستبصر بحث شده است. بحث از احکام مستبصر در فتاوای [[ابن‌ابی عقیل عمانی|ابن‌ابی عقیل عمانی]] (درگذشت: ۳۲۹ق) که عصر [[غیبت صغرا|غیبت صغری]] را درک کرده است<ref>مرکز المعجم الفقهی، حیاة ابن‌أبی عقیل و فقهه‌، ۱۴۱۳ق، ص۳۹۸.</ref> و [[ابن‌جنید اسکافی|ابن‌جنید]] از فقهای [[قرن چهارم]] هجری قمری<ref>اشتهاردی، مجموعه فتاوی ابن‌جنید، ۱۴۱۶ق، ص۱۲۲.</ref> ذکر شده است. همچنین [[شیخ طوسی]] در کتاب‌های [[تهذیب الاحکام (کتاب)|تهذیب]]، <ref>شیخ طوسی، تهذيب الأحكام، ۱۳۶۵ش، ج۴، ص۵۴.</ref> [[الاستبصار فی ما اختلف من الاخبار (کتاب)|استبصار]]<ref>شیخ طوسی، الإستبصار، ۱۳۶۳ش، ج۲، ص۱۴۵.</ref> و [[المبسوط فی فقه الامامیه (کتاب)|المبسوط]]<ref>شیخ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۲۴۷.</ref> به مسائل مستبصر نظیر زکات و حج پرداخته است. در کتاب‌‌های [[من لایحضره الفقیه (کتاب)|من لایحضره الفقیه]]<ref>شیخ صدوق، من لا يحضره الفقيه‌، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۴۲۹.</ref> و [[الکافی (کتاب)|الکافی]]<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۲۹ق، ج۷، ص۱۳۹.</ref> احادیثی مرتبط با مستبصر نقل شده است.  

به‌فتوای [[محمدحسن نجفی|صاحب جواهر]] احکام استبصار شامل تمام فرقه‌های مسلمان حتی فرقه‌هایی که محکوم به [[کفر]] هستند نظیر [[ناصبی|ناصبی‌ها]] و [[غالیان]] می‌شود.<ref>نجفی، جواهر لکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۷، ص۳۰۷.</ref> اما [[سید محمدکاظم طباطبایی یزدی]] در [[سید محمدکاظم طباطبایی یزدی|عروه الوثقی]] احکام استبصار را شامل [[غالیان|غُلات]] نمی‌داند.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۲۰ق، ج۴، ص۴۵۰.</ref>

== حکم عباداتِ قبلی مستبصر ==

[[نماز]] و [[روزه|روزه‌های]] قبل از استبصار: به فتوای فقیهان شیعه، لازم نیست مستبصر عباداتی را که قبل از استبصار انجام داده اعاده کند، مگر زکات. به شرطی که عبادات انجام داده شده طبق مذهب قبلی مستبصر صحیح بوده باشد.<ref>برای نمونه نگاه کنید به ابن‌ادریس، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۴۶۰؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۳، ص۶-۹؛ امام خمینی، تحریر الوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۱، ص۳۱۴؛ وحید خراسانی، منهاج الصلحین، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۲۲.</ref>