کاربر ناشناس
حفصه دختر عمر بن خطاب: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>A.atashinsadaf جز (←درگذشت) |
imported>Smnazem جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
حَفْصه بنت عمربن خطّاب، نام یكى از همسران [[پیامبر اكرم]] است که پس از مرگ همسر اولش، [[خنیس بن حذافه سهمی|خُنَیس بن حُذافه سهمى]] در [[شعبان]] سال سوم هجرت، به همسرى حضرت رسول درآمد. او و [[عایشه]] دو تنى بودند كه مایه آزار پیامبر (ص) شدند و در [[آیه]] اول و چهارم [[سوره تحریم]] به این موضوع اشاره شده است. از وقایع دیگر زندگی حفصه، تصمیم وى در همراهى با عایشه در خروج بر [[امام على(ع)]] در [[جنگ جمل]] است كه برادرش او را از این تصمیم منصرف نمود. حفصه احادیثى از پیامبر اكرم، بیشتر درباره [[حج]] و نماز و ازدواج و [[روزه]]، نقل كرده است. | حَفْصه بنت عمربن خطّاب، نام یكى از همسران [[پیامبر اكرم]] است که پس از مرگ همسر اولش، [[خنیس بن حذافه سهمی|خُنَیس بن حُذافه سهمى]] در [[شعبان]] سال سوم هجرت، به همسرى حضرت رسول درآمد. او و [[عایشه]] دو تنى بودند كه مایه آزار پیامبر (ص) شدند و در [[آیه]] اول و چهارم [[سوره تحریم]] به این موضوع اشاره شده است. از وقایع دیگر زندگی حفصه، تصمیم وى در همراهى با عایشه در خروج بر [[امام على(ع)]] در [[جنگ جمل]] است كه برادرش او را از این تصمیم منصرف نمود. حفصه احادیثى از پیامبر اكرم، بیشتر درباره [[حج]] و نماز و ازدواج و [[روزه]]، نقل كرده است. | ||
==نسب== | ==نسب== | ||
پدرش [[عمر بن خطاب]]، خلیفه دوم و مادرش زینب، خواهر [[عثمان بن مظعون]]، [[صحابه|صحابى]] مشهور پیامبر، بود.<ref>ابن‌سعد، ج 8، ص 81؛ بلاذرى، 1417، ج 2، ص 54؛ طبرانى، ج 23، ص 186</ref> | پدرش [[عمر بن خطاب]]، خلیفه دوم و مادرش زینب، خواهر [[عثمان بن مظعون]]، [[صحابه|صحابى]] مشهور پیامبر، بود.<ref>ابن‌سعد، ج 8، ص 81؛ بلاذرى، 1417، ج 2، ص 54؛ طبرانى، ج 23، ص 186</ref> | ||
==تولد== | ==تولد== | ||
حفصه در سال پنجم پیش از [[بعثت]]، سال تجدید بناى [[كعبه]]، به دنیا آمد.<ref>ابن‌سعد، ج 8، ص 81؛ خرّاط، ص 12ـ15</ref> | حفصه در سال پنجم پیش از [[بعثت]]، سال تجدید بناى [[كعبه]]، به دنیا آمد.<ref>ابن‌سعد، ج 8، ص 81؛ خرّاط، ص 12ـ15</ref> | ||
==ازدواج با خنیس== | ==ازدواج با خنیس== | ||
وى پیش از هجرت به مدینه، با خُنَیس بن حُذافه سهمى ازدواج كرد.<ref>ابوعبیده، ص 59؛ زبیربن بكّار، ص 39؛ طبرانى، ج 23، ص 186</ref> و به هنگام هجرت پیامبر به [[مدینه]]، به همراه خنیس به مدینه كوچید<ref>ابن‌سعد، ج 8، ص 81</ref> خنیس با وجود بیمارى در [[جنگ بدر]] شركت جست<ref>بلاذرى، 1417، ج2،ص54</ref> و چندى پس از جنگ، درگذشت.<ref>ابن‌سعد، ج 3، ص 393، ج 8، ص 81؛ قس ابن‌قتیبه، ص 135، كه به حیات خنیس در زمانى متأخرتر اشاره كرده است.</ref> | وى پیش از هجرت به مدینه، با خُنَیس بن حُذافه سهمى ازدواج كرد.<ref>ابوعبیده، ص 59؛ زبیربن بكّار، ص 39؛ طبرانى، ج 23، ص 186</ref> و به هنگام هجرت پیامبر به [[مدینه]]، به همراه خنیس به مدینه كوچید<ref>ابن‌سعد، ج 8، ص 81</ref> خنیس با وجود بیمارى در [[جنگ بدر]] شركت جست<ref>بلاذرى، 1417، ج2،ص54</ref> و چندى پس از جنگ، درگذشت.<ref>ابن‌سعد، ج 3، ص 393، ج 8، ص 81؛ قس ابن‌قتیبه، ص 135، كه به حیات خنیس در زمانى متأخرتر اشاره كرده است.</ref> | ||
==همسرى پیامبر== | ==همسرى پیامبر== | ||
حفصه پس از مرگ شوهرش، در [[شعبان]] سال سوم هجرت، دو ماه<ref>زبیربن‌بكّار، ص 39؛ ابن‌قتیبه، ص 158؛ بلاذرى، 1417، ج2،ص54</ref> یا سه ماه قبل از [[جنگ احد]]<ref>ابن‌سعد، ج 8، ص 83، 217</ref> به همسرى پیامبر اكرم درآمد.<ref>براى تفصیل ماجراى ازدواج وى با پیامبر رجوع کنید به ابن‌سعد، ج 8، ص 81ـ83؛ بلاذرى، 1417، ج 2، ص 54ـ55؛ احمدبن عبداللّه طبرى، ص 67ـ68؛ د. اسلام، چاپ دوم، ذیل مادّه</ref> | |||
حفصه پس از مرگ شوهرش، در [[شعبان]] سال سوم هجرت، دو ماه<ref>زبیربن‌بكّار، ص 39؛ ابن‌قتیبه، ص 158؛ بلاذرى، 1417، ج2،ص54</ref> یا سه ماه قبل از [[جنگ احد]]<ref>ابن‌سعد، ج 8، ص 83، 217</ref> به همسرى پیامبر اكرم درآمد.<ref>براى تفصیل ماجراى ازدواج وى با پیامبر رجوع کنید به ابن‌سعد، ج 8، ص 81ـ83؛ بلاذرى، 1417، ج 2، ص 54ـ55؛ احمدبن عبداللّه طبرى، ص 67ـ68؛ د. اسلام، چاپ دوم، ذیل مادّه</ref> | |||
در برخى گزارشهاى تاریخى گفته شده است كه پیش از ازدواج پیامبر با او، [[ابوبكر]] و [[عثمان بن عفان]] نیز از وى تقاضاى ازدواج كرده بودند؛ اما در صحت این اخبار تردید وجود دارد.<ref>رجوع کنید به ابوعبیده، ص 60؛ ابن‌سعد، ، ج 8، ص 83، 217؛ طبرانى، ج 23، ص 186ـ187؛ ابن‌عبدالبرّ، قسم 4، ص 1811</ref> رسول اكرم مهریه او را 400 [[درهم]] تعیین كرد.<ref>ابن‌هشام، ج 4، ص 294؛ قس زبیربن‌بكّار، ص39، كه صورت متفاوتى از مهریه حفصه عرضه كرده است</ref> | در برخى گزارشهاى تاریخى گفته شده است كه پیش از ازدواج پیامبر با او، [[ابوبكر]] و [[عثمان بن عفان]] نیز از وى تقاضاى ازدواج كرده بودند؛ اما در صحت این اخبار تردید وجود دارد.<ref>رجوع کنید به ابوعبیده، ص 60؛ ابن‌سعد، ، ج 8، ص 83، 217؛ طبرانى، ج 23، ص 186ـ187؛ ابن‌عبدالبرّ، قسم 4، ص 1811</ref> رسول اكرم مهریه او را 400 [[درهم]] تعیین كرد.<ref>ابن‌هشام، ج 4، ص 294؛ قس زبیربن‌بكّار، ص39، كه صورت متفاوتى از مهریه حفصه عرضه كرده است</ref> | ||
==آموزش کتابت== | ==آموزش کتابت== | ||
به دستور پیامبر اكرم زنى به نام شفا، دختر عبداللّه عَدویه، كه خود در [[جاهلیت]] خواندن و نوشتن می‌دانست، به وى كتابت آموخت.<ref>ابن‌سعد، ج 8، ص 84؛ بلاذرى، 1407، ص 661</ref> | به دستور پیامبر اكرم زنى به نام شفا، دختر عبداللّه عَدویه، كه خود در [[جاهلیت]] خواندن و نوشتن می‌دانست، به وى كتابت آموخت.<ref>ابن‌سعد، ج 8، ص 84؛ بلاذرى، 1407، ص 661</ref> | ||
==آیات سوره تحریم== | ==آیات سوره تحریم== | ||
حفصه و عایشه دو تنى بودند كه مایه آزار پیامبر اكرم شدند و در آیه اول و چهارم [[سوره تحریم]] به این موضوع اشاره شده است.<ref>رجوع کنید به محمدبن جریر طبرى، جامع، ذیل آیات؛ واحدى نیشابورى، ص 685ـ689؛ احمدبن عبداللّه طبرى، ص 140ـ144؛ ذهبى، ج 2، ص 229</ref> به همین علت پیامبر اكرم وى را طلاق داد.<ref>ابوعبیده، ص 77؛ ابن‌حنبل، ج 3، ص 478؛ زبیر بن بكّار، ص 40؛ طبرانى، ج 23، ص 187ـ188</ref> اما بعداً به او [[طلاق رجعی|رجوع]] كرد.<ref>ابن‌سعد؛ ج 8، ص 84 ابن‌حنبل، ، ج 3، ص 478</ref> | حفصه و عایشه دو تنى بودند كه مایه آزار پیامبر اكرم شدند و در آیه اول و چهارم [[سوره تحریم]] به این موضوع اشاره شده است.<ref>رجوع کنید به محمدبن جریر طبرى، جامع، ذیل آیات؛ واحدى نیشابورى، ص 685ـ689؛ احمدبن عبداللّه طبرى، ص 140ـ144؛ ذهبى، ج 2، ص 229</ref> به همین علت پیامبر اكرم وى را طلاق داد.<ref>ابوعبیده، ص 77؛ ابن‌حنبل، ج 3، ص 478؛ زبیر بن بكّار، ص 40؛ طبرانى، ج 23، ص 187ـ188</ref> اما بعداً به او [[طلاق رجعی|رجوع]] كرد.<ref>ابن‌سعد؛ ج 8، ص 84 ابن‌حنبل، ، ج 3، ص 478</ref> | ||
در برخى اخبار گفته شده است كه پیامبر تصمیم به [[طلاق]] حفصه گرفته بود، اما [[جبرئیل]] او را از این كار برحذر داشت. <ref>بلاذرى، 1417، ج 2، ص 59؛ طبرانى، ج 23، ص 188</ref> در اخبارى كه از طلاق حفصه سخن گفته‌اند نیز رجوع پیامبر به حفصه را به توصیه جبرئیل دانسته‌اند.<ref>رجوع کنید به ابن‌سعد، ص 84ـ85؛ زبیربن بكّار؛ ص 40 طبرانى، ج23،ص188</ref> | در برخى اخبار گفته شده است كه پیامبر تصمیم به [[طلاق]] حفصه گرفته بود، اما [[جبرئیل]] او را از این كار برحذر داشت. <ref>بلاذرى، 1417، ج 2، ص 59؛ طبرانى، ج 23، ص 188</ref> در اخبارى كه از طلاق حفصه سخن گفته‌اند نیز رجوع پیامبر به حفصه را به توصیه جبرئیل دانسته‌اند.<ref>رجوع کنید به ابن‌سعد، ص 84ـ85؛ زبیربن بكّار؛ ص 40 طبرانى، ج23،ص188</ref> | ||
این اخبار عموماً در منابع [[اهل حدیث]] و [[حنبلیان]] رواج داشته است و درباره صحت آنها تردید وجود دارد.<ref>براى بحثى درباره طلاق حفصه رجوع کنید به .خرّاط، ص 43ـ57</ref> | این اخبار عموماً در منابع [[اهل حدیث]] و [[حنبلیان]] رواج داشته است و درباره صحت آنها تردید وجود دارد.<ref>براى بحثى درباره طلاق حفصه رجوع کنید به .خرّاط، ص 43ـ57</ref> | ||
==حفصه در زمان بیماری پیامبر== | ==حفصه در زمان بیماری پیامبر== | ||
دیگر اطلاع درباره حفصه در زمان پیامبر، راجع به ماجراى بیمارى پیامبر و دستور آن حضرت براى فرستادن كسى نزد [[امام علی (ع)]] براى اقامه نماز است كه حفصه و عایشه به سراغ پدران خود رفتند و آن دو را نزد پیامبر آوردند.<ref>رجوع کنید به مفید، ص 428</ref> | دیگر اطلاع درباره حفصه در زمان پیامبر، راجع به ماجراى بیمارى پیامبر و دستور آن حضرت براى فرستادن كسى نزد [[امام علی (ع)]] براى اقامه نماز است كه حفصه و عایشه به سراغ پدران خود رفتند و آن دو را نزد پیامبر آوردند.<ref>رجوع کنید به مفید، ص 428</ref> | ||
==دستور قتل كنیز== | ==دستور قتل كنیز== | ||
از دیگر حوادث زندگى حفصه، دستور قتل كنیزك خود بود كه وى را سحر كرده بود و این مایه ناراحتى [[عثمان بن عفان]] شد.<ref>مالك‌بن انس، ج 2، ص 87؛شافعى، ج 1، ص 293؛طبرانى، ج 23، ص 187</ref> | از دیگر حوادث زندگى حفصه، دستور قتل كنیزك خود بود كه وى را سحر كرده بود و این مایه ناراحتى [[عثمان بن عفان]] شد.<ref>مالك‌بن انس، ج 2، ص 87؛شافعى، ج 1، ص 293؛طبرانى، ج 23، ص 187</ref> | ||
==نگهدارى مصحف== | ==نگهدارى مصحف== | ||
گفته شده است كه حفصه از كاتب [[مصحف]] خواسته بود زمانى كه به نگارش [[آیه]] 238 [[سوره بقره]] می‌رسد، وى را خبر دهد تا آیه را به صورتى كه او می‌گوید كتابت كند.<ref>رجوع کنید به ابن‌ابی‌داوود، ص 96ـ97</ref> | گفته شده است كه حفصه از كاتب [[مصحف]] خواسته بود زمانى كه به نگارش [[آیه]] 238 [[سوره بقره]] می‌رسد، وى را خبر دهد تا آیه را به صورتى كه او می‌گوید كتابت كند.<ref>رجوع کنید به ابن‌ابی‌داوود، ص 96ـ97</ref> | ||
وى همچنین پس از مرگ عمر، به وصیت او، صحف قرآنى را كه در زمان خلافت ابوبكر تدوین شده بود، نزد خود نگهدارى می‌كرد و هنگامى كه عثمان دست به تدوین نهایى [[قرآن]] و یكى نمودن مصاحف زد، آنها را در اختیار عثمان نهاد و پس از اتمام كار، آن صحف به حفصه برگردانده شد.<ref>بخارى، 1401، ج 5، ص 210ـ211؛ابن ابی‌داوود، ص 15ـ16، 26</ref> | وى همچنین پس از مرگ عمر، به وصیت او، صحف قرآنى را كه در زمان خلافت ابوبكر تدوین شده بود، نزد خود نگهدارى می‌كرد و هنگامى كه عثمان دست به تدوین نهایى [[قرآن]] و یكى نمودن مصاحف زد، آنها را در اختیار عثمان نهاد و پس از اتمام كار، آن صحف به حفصه برگردانده شد.<ref>بخارى، 1401، ج 5، ص 210ـ211؛ابن ابی‌داوود، ص 15ـ16، 26</ref> | ||
==حفصه و جنگ جمل== | ==حفصه و جنگ جمل== | ||
از دیگر رویدادهاى زندگى حفصه، تصمیم وى در همراهى با [[عایشه]] در خروج بر حضرت على علیه‌السلام و وقوع [[جنگ جمل]] است كه برادرش او را از این تصمیم منصرف نمود. <ref>محمدبن‌جریر طبرى، تاریخ، ج 4، ص 451، 454؛ابن ابی‌الحدید، ج 6، ص 225</ref> | از دیگر رویدادهاى زندگى حفصه، تصمیم وى در همراهى با [[عایشه]] در خروج بر حضرت على علیه‌السلام و وقوع [[جنگ جمل]] است كه برادرش او را از این تصمیم منصرف نمود. <ref>محمدبن‌جریر طبرى، تاریخ، ج 4، ص 451، 454؛ابن ابی‌الحدید، ج 6، ص 225</ref> | ||
هنگامى كه حضرت على علیه‌السلام به [[ذی‌قار]] رسید، عایشه به حفصه نامه‌اى نوشت و در آن از محاصره شدن حضرت على و یارانش براى وى توضیح داد، حفصه هم از سر شادمانى، كودكان بنی‌تیم و عدى را جمع كرد و به كنیزكان خود دفهایى داد تا با خواندن اشعارى در این باب، شادى و پایكوبى كنند. این خبر چون به [[ام سلمه|ام ّسلمه]]، همسر پیامبر، رسید ناراحت شد و امّ كلثوم، دختر حضرت على، به نیابت از او به‌طور ناشناس به مجلس شادى حفصه رفت و وى را سرزنش كرد و حفصه شرمنده شد و از این كار دست برداشت.<ref>مفید، ص 276ـ 277، 431؛ابن ابی‌الحدید، ج 14، ص 13؛</ref> | هنگامى كه حضرت على علیه‌السلام به [[ذی‌قار]] رسید، عایشه به حفصه نامه‌اى نوشت و در آن از محاصره شدن حضرت على و یارانش براى وى توضیح داد، حفصه هم از سر شادمانى، كودكان بنی‌تیم و عدى را جمع كرد و به كنیزكان خود دفهایى داد تا با خواندن اشعارى در این باب، شادى و پایكوبى كنند. این خبر چون به [[ام سلمه|ام ّسلمه]]، همسر پیامبر، رسید ناراحت شد و امّ كلثوم، دختر حضرت على، به نیابت از او به‌طور ناشناس به مجلس شادى حفصه رفت و وى را سرزنش كرد و حفصه شرمنده شد و از این كار دست برداشت.<ref>مفید، ص 276ـ 277، 431؛ابن ابی‌الحدید، ج 14، ص 13؛</ref> | ||
==نقل روایت== | ==نقل روایت== | ||
حفصه احادیثى از [[پیامبر اكرم]]، بیشتر درباره حج و نماز و ازدواج و روزه، نقل كرده است<ref>براى متن این احادیث رجوع کنید به ابن‌حنبل، ج 6، ص 283ـ288؛طبرانى، ج 23، ص 189ـ218؛ابن‌كثیر، ج 15، ص 361 ـ385</ref> و كسانى چون برادرش [[عبداللّه بن عمر]]، [[عبدالله بن صفوان جمحی|عبداللّه بن صفوان جَمحى]]، و [[عمرو بن رافع]] از او روایت كرده‌اند.<ref>مِزّى، ج 35، ص 154</ref> بَقْی‌بن مَخْلَد، در مسند خود، شصت حدیث از حفصه نقل كرده است.<ref>رجوع کنید به ذهبى، ج 2، ص 230</ref> | حفصه احادیثى از [[پیامبر اكرم]]، بیشتر درباره حج و نماز و ازدواج و روزه، نقل كرده است<ref>براى متن این احادیث رجوع کنید به ابن‌حنبل، ج 6، ص 283ـ288؛طبرانى، ج 23، ص 189ـ218؛ابن‌كثیر، ج 15، ص 361 ـ385</ref> و كسانى چون برادرش [[عبداللّه بن عمر]]، [[عبدالله بن صفوان جمحی|عبداللّه بن صفوان جَمحى]]، و [[عمرو بن رافع]] از او روایت كرده‌اند.<ref>مِزّى، ج 35، ص 154</ref> بَقْی‌بن مَخْلَد، در مسند خود، شصت حدیث از حفصه نقل كرده است.<ref>رجوع کنید به ذهبى، ج 2، ص 230</ref> | ||
==اجتهادات== | ==اجتهادات== | ||
در متون فقهى [[اهل‌سنّت]]، پاره‌اى از اجتهادات فقهى حفصه ذكر شده است.<ref>رجوع کنید به خرّاط، ص 85ـ92</ref> | در متون فقهى [[اهل‌سنّت]]، پاره‌اى از اجتهادات فقهى حفصه ذكر شده است.<ref>رجوع کنید به خرّاط، ص 85ـ92</ref> | ||
==خطبه ها== | ==خطبه ها== | ||
ابن ابی‌طاهر <ref>ص 36ـ38</ref> دو خطبه از خطبه‌هایى را كه به نقل از حفصه شهرت داشته، نقل كرده است <ref>نیز رجوع کنید به خرّاط، ص 94ـ 108</ref> ابن‌شهر آشوب <ref>ج 3، ص 403</ref> از حفصه شعرى در مدح [[حضرت فاطمه]] نقل كرده است. | ابن ابی‌طاهر <ref>ص 36ـ38</ref> دو خطبه از خطبه‌هایى را كه به نقل از حفصه شهرت داشته، نقل كرده است <ref>نیز رجوع کنید به خرّاط، ص 94ـ 108</ref> ابن‌شهر آشوب <ref>ج 3، ص 403</ref> از حفصه شعرى در مدح [[حضرت فاطمه]] نقل كرده است. | ||
==درگذشت== | ==درگذشت== | ||
درباره تاریخ وفات حفصه اختلاف‌نظر وجود دارد<ref>رجوع کنید به ابن‌عبدالبرّ، قسم 4، ص 1812؛ابن‌حجر عسقلانى، ج 7، ص 583</ref>، اما بیشتر [[مورخان]]، از جمله [[ابن سعد]] <ref>ج 8، ص 86</ref> و [[زبیر بن بکار|زبیر بن بكّار]]، <ref>ص 40</ref> سال 45 را ذكر كرده‌اند. [[مروان بن حکم]]، كه در آن هنگام امیر [[مدینه]] بود، بر جنازه وى نماز خواند.<ref>ابن‌سعد، ج 8، ص 86؛قس احمدبن عبداللّه طبرى، ص 69، كه گفته برادر حفصه، عبداللّه‌بن عمر، بر او نماز گزارد</ref> جسد او را در [[بقیع]] دفن كردند.<ref>ابن‌سعد؛ ج 8، ص 86زبیربن‌بكّار، ص 40؛طبرانى، ج 23، ص 189</ref> | درباره تاریخ وفات حفصه اختلاف‌نظر وجود دارد<ref>رجوع کنید به ابن‌عبدالبرّ، قسم 4، ص 1812؛ابن‌حجر عسقلانى، ج 7، ص 583</ref>، اما بیشتر [[مورخان]]، از جمله [[ابن سعد]] <ref>ج 8، ص 86</ref> و [[زبیر بن بکار|زبیر بن بكّار]]، <ref>ص 40</ref> سال 45 را ذكر كرده‌اند. [[مروان بن حکم]]، كه در آن هنگام امیر [[مدینه]] بود، بر جنازه وى نماز خواند.<ref>ابن‌سعد، ج 8، ص 86؛قس احمدبن عبداللّه طبرى، ص 69، كه گفته برادر حفصه، عبداللّه‌بن عمر، بر او نماز گزارد</ref> جسد او را در [[بقیع]] دفن كردند.<ref>ابن‌سعد؛ ج 8، ص 86زبیربن‌بكّار، ص 40؛طبرانى، ج 23، ص 189</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references /> | <references /> | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
*ابن ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغة، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره 1385ـ 1387/ 1965ـ1967، چاپ افست بیروت (بی‌تا.)؛ | *ابن ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغة، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره 1385ـ 1387/ 1965ـ1967، چاپ افست بیروت (بی‌تا.)؛ | ||
*ابن‌ابی‌داوود، كتاب‌المصاحف، بیروت 1405 /1985؛ | *ابن‌ابی‌داوود، كتاب‌المصاحف، بیروت 1405 /1985؛ | ||
| خط ۸۲: | خط ۱۱۸: | ||
*محمدبن محمد مفید، الجمل و النُصرة لسیدالعترة فى حرب‌البصرة، چاپ على میرشریفى، قم 1374ش؛ | *محمدبن محمد مفید، الجمل و النُصرة لسیدالعترة فى حرب‌البصرة، چاپ على میرشریفى، قم 1374ش؛ | ||
*علی‌بن احمد واحدى نیشابورى، اسباب نزول‌القرآن، روایة بدرالدین ابی‌نصر محمدبن عبداللّه ارغیانى، چاپ ماهر یاسین فحل، ریاض 1426/2005؛ | *علی‌بن احمد واحدى نیشابورى، اسباب نزول‌القرآن، روایة بدرالدین ابی‌نصر محمدبن عبداللّه ارغیانى، چاپ ماهر یاسین فحل، ریاض 1426/2005؛ | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
این مقاله با تلخیص از [http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=6314 دانشنامه جهان اسلام]اخذ شده است. | این مقاله با تلخیص از [http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=6314 دانشنامه جهان اسلام]اخذ شده است. | ||
[[ar:view/%D8%AD%D9%81%D8%B5%D8%A9_%D8%A8%D9%86%D8%AA_%D8%B9%D9%85%D8%B1_%D8%A8%D9%86_%D8%A7%D9%84%D8%AE%D8%B7%D8%A7%D8%A8]] | |||
[[رده:همسران پیامبر]] | [[رده:همسران پیامبر]] | ||
[[رده:زنان صدر اسلام]] | [[رده:زنان صدر اسلام]] | ||