Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۰۳۵
ویرایش
الکافی (کتاب): تفاوت میان نسخهها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
== علت نام‌گذاری == | == علت نام‌گذاری == | ||
در علت نام‌گذاری کتاب به کافی دو نکته بیان شده است: | در علت نام‌گذاری کتاب به کافی دو نکته بیان شده است: | ||
# کلام خود کلینی در خطبه کتاب طهارت است که می‌گوید: این کتاب، برای همه فنون علم دین کافی است.<ref>کلینی، الکافی، ج ۱، ص۱۴.(مقدمه)</ref> | # کلام خود کلینی در خطبه کتاب طهارت است که می‌گوید: این کتاب، برای همه فنون علم دین کافی است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج ۱، ص۱۴.(مقدمه)</ref> | ||
# نام کتاب برگرفته از کلامی است که به [[امام زمان]](عج) نسبت داده شده که فرمود: این کتاب، برای [[شیعیان]] ما کافی است. این جمله زمانی صادر گشته که کافی بر امام(ع) عرضه شده و ایشان آن را تحسین کرده است.<ref>غفار، الکلینی و الکافی، ص۳۹۲.</ref> (البته چنین حدیثی وجود ندارد و صرفاً یک ادعا است.) | # نام کتاب برگرفته از کلامی است که به [[امام زمان]](عج) نسبت داده شده که فرمود: این کتاب، برای [[شیعیان]] ما کافی است. این جمله زمانی صادر گشته که کافی بر امام(ع) عرضه شده و ایشان آن را تحسین کرده است.<ref>غفار، الکلینی و الکافی، ۱۴۱۶ق، ص۳۹۲.</ref> (البته چنین حدیثی وجود ندارد و صرفاً یک ادعا است.) | ||
== کافی در کلام بزرگان == | == کافی در کلام بزرگان == | ||
[[شیخ مفید]] می‌گوید: این کتاب، از برترین کتب شیعه بوده که دارای فائده‌های بسیار است.<ref>مفید، تصحیح الاعتقادات الامامیه، ص۷۰.</ref> | [[شیخ مفید]] می‌گوید: این کتاب، از برترین کتب شیعه بوده که دارای فائده‌های بسیار است.<ref>مفید، تصحیح الاعتقادات الامامیه، ۱۴۱۴ق، ص۷۰.</ref> | ||
[[شهید اول]] آن را کتابی در زمینه [[حدیث]] معرفی می‌کند که [[امامیه]] مانند آن را نیاورده است.<ref>کلینی، الکافی، ج ۱، ص۲۷.</ref> | [[شهید اول]] آن را کتابی در زمینه [[حدیث]] معرفی می‌کند که [[امامیه]] مانند آن را نیاورده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج ۱، ص۲۷.</ref> | ||
[[محمدتقی مجلسی]] می‌نویسد: | [[محمدتقی مجلسی]] می‌نویسد: | ||
::کتاب کافی از تمام کتب اصول، مضبوطتر و جامعتر است و بهترین و بزرگ‌ترین تألیف فرقه ناجیه(امامیه) است.<ref>مجلسی، مرآة العقول، ج۱، ص۳.</ref> | ::کتاب کافی از تمام کتب اصول، مضبوطتر و جامعتر است و بهترین و بزرگ‌ترین تألیف فرقه ناجیه(امامیه) است.<ref>مجلسی، مرآة العقول، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۳.</ref> | ||
[[آقا بزرگ تهرانی]] می‌گوید: | [[آقا بزرگ تهرانی]] می‌گوید: | ||
::کافی کتابی است که در نقل حدیث از [[اهل بیت(ع)]]، مانند آن نوشته نشده است.<ref> تهرانی، الذریعه، ج ۱۷، ص۲۴۵.</ref> | ::کافی کتابی است که در نقل حدیث از [[اهل بیت(ع)]]، مانند آن نوشته نشده است.<ref> تهرانی، الذریعه، ج ۱۷، ص۲۴۵.</ref> | ||
[[محمد امین استرآبادی|استرآبادی]] از قول دانشمندان و اساتید خویش نقل می‌کند که برابر یا نزدیک کتاب کافی در [[اسلام]] نگاشته نشده است.<ref>استرآبادی، الفوائد المدنیه، ص۵۲۰.</ref> | [[محمد امین استرآبادی|استرآبادی]] از قول دانشمندان و اساتید خویش نقل می‌کند که برابر یا نزدیک کتاب کافی در [[اسلام]] نگاشته نشده است.<ref>استرآبادی، الفوائد المدنیه، ۱۴۲۴ق، ص۵۲۰.</ref> | ||
[[آیت الله خویی]] از قول استادش [[محمدحسین نائینی|میرزا محمدحسین نائینی]]، مناقشه در اسناد روایات کافی را حرفه و ترفند عاجزان و ناتوانان خوانده است.<ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ج ۱، ص۹۹.</ref> | [[آیت الله خویی]] از قول استادش [[محمدحسین نائینی|میرزا محمدحسین نائینی]]، مناقشه در اسناد روایات کافی را حرفه و ترفند عاجزان و ناتوانان خوانده است.<ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۴۱۳ق، ج ۱، ص۹۹.</ref> | ||
==مقایسه با سایر جوامع حدیثی== | ==مقایسه با سایر جوامع حدیثی== | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
:::اما بعد‌ای برادر... پرسیدی که رواست مردم به نادانی بپایند و ندانسته دیندار باشند، چراکه دینداری‌شان از سر عادت و تقلید نیاکان و بزرگان است... | :::اما بعد‌ای برادر... پرسیدی که رواست مردم به نادانی بپایند و ندانسته دیندار باشند، چراکه دینداری‌شان از سر عادت و تقلید نیاکان و بزرگان است... | ||
:::تو یادآور شدی که مسائلی بر تو مشکل شده و به علت اختلافِ روایات موجود، حقیقت آن مسائل را نمی‌فهمی... و دسترسی به دانشمند مورد اعتمادی نداری که در این باره، با او مذاکره و گفت‌وگو کنی. گفتی می‌خواهی کتابی داشته باشی کافی که همه فنون علم دین در آن جمع باشد تا متعلم را کفایت کند و ره‌جو را مرجع گردد... گفتی که امیدوار هستی خدای تعالی به وسیله چنین کتابی هم‌مذهبان ما را دست‌گیری کند و به سوی رهبران خود بکشاند. | :::تو یادآور شدی که مسائلی بر تو مشکل شده و به علت اختلافِ روایات موجود، حقیقت آن مسائل را نمی‌فهمی... و دسترسی به دانشمند مورد اعتمادی نداری که در این باره، با او مذاکره و گفت‌وگو کنی. گفتی می‌خواهی کتابی داشته باشی کافی که همه فنون علم دین در آن جمع باشد تا متعلم را کفایت کند و ره‌جو را مرجع گردد... گفتی که امیدوار هستی خدای تعالی به وسیله چنین کتابی هم‌مذهبان ما را دست‌گیری کند و به سوی رهبران خود بکشاند. | ||
:::خدا را حمد که تألیف کتابی را که خواهش کردید میسر ساخت و امید است چنان باشد که می‌خواستید.<ref>کلینی، الکافی، ج۱، ص۵.</ref> | :::خدا را حمد که تألیف کتابی را که خواهش کردید میسر ساخت و امید است چنان باشد که می‌خواستید.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۵.</ref> | ||
کلینی چنانکه در مقدمه کتاب آورده، احادیث را بر اساس معیار '''عدم مخالفت با [[قرآن]]''' و '''موافقت با [[اجماع]]''' جمع‌آوری کرده است و در آنجا که وجهی برای ترجیح نمی‌دید، یکی از دو روایت متعارض را که در نظرش به صحت نزدیک‌تر بوده برگزیده است.<ref>کلینی، الکافی، ج۱، ص۸۹.</ref> | کلینی چنانکه در مقدمه کتاب آورده، احادیث را بر اساس معیار '''عدم مخالفت با [[قرآن]]''' و '''موافقت با [[اجماع]]''' جمع‌آوری کرده است و در آنجا که وجهی برای ترجیح نمی‌دید، یکی از دو روایت متعارض را که در نظرش به صحت نزدیک‌تر بوده برگزیده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۸۹.</ref> | ||
== مزایا و ویژگی‌ها == | == مزایا و ویژگی‌ها == | ||
کلینی در زمان تألیف کافی با استفاده از [[اصول اربعمأة]] (۴۰۰ کتابچه حدیثی که توسط اصحاب ائمه نوشته شده بودند) و دیدار حضوری با اصحاب [[ائمه اطهار]](ع) یا کسانی که اصحاب را دیده بودند، احادیث را با کمترین واسطه به دست آورده است. همزمانی با [[نواب اربعه]] راه را برای تحقیق در درستی یا نادرستی احادیث هموار ساخته بود.<ref>سید بن طاووس، کشف المحجة، ص۱۵۹.</ref> البته نسبت به قسمت اخیر این ادعا باید گفت: عرضه کتاب بر ائمه رسم شایعی نبوده و نسبت کتب عرضه شده به کتب عرضه نشده‌اندک است. به علاوه، کلینی هیچ ارتباطی ویژه با نواب اربعه نداشته است.<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ج۱، صص۱۷۳-۱۷۴.</ref> | کلینی در زمان تألیف کافی با استفاده از [[اصول اربعمأة]] (۴۰۰ کتابچه حدیثی که توسط اصحاب ائمه نوشته شده بودند) و دیدار حضوری با اصحاب [[ائمه اطهار]](ع) یا کسانی که اصحاب را دیده بودند، احادیث را با کمترین واسطه به دست آورده است. همزمانی با [[نواب اربعه]] راه را برای تحقیق در درستی یا نادرستی احادیث هموار ساخته بود.<ref>سید بن طاووس، کشف المحجة، ۱۳۷۰ق، ص۱۵۹.</ref> البته نسبت به قسمت اخیر این ادعا باید گفت: عرضه کتاب بر ائمه رسم شایعی نبوده و نسبت کتب عرضه شده به کتب عرضه نشده‌اندک است. به علاوه، کلینی هیچ ارتباطی ویژه با نواب اربعه نداشته است.<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۱۳۹۲ش، ج۱، صص۱۷۳-۱۷۴.</ref> | ||
نظم و جامعیت کتاب، دیگر خصوصیت کافی است. این کتاب به لحاظ نظم و ترتیب در دسته‌بندی روایات، تعداد روایات و تمامیت سلسله سند احادیث و به جهت جامعیت و کاملیت در برگیرنده موضوعات مختلف نظیر اعتقادی، فقهی، اخلاقی، اجتماعی و... منحصر به فرد است. وی در این باره کوشیده است احادیث مفصل‌تر، صحیح‌تر و روشن‌تر را در ابتدای باب بیاورد و سپس احادیث مجمل و مبهم را ذکر کند.<ref>مصطفوی، ترجمه اصول کافی، ج ۱، ص۱۰.</ref> | نظم و جامعیت کتاب، دیگر خصوصیت کافی است. این کتاب به لحاظ نظم و ترتیب در دسته‌بندی روایات، تعداد روایات و تمامیت سلسله سند احادیث و به جهت جامعیت و کاملیت در برگیرنده موضوعات مختلف نظیر اعتقادی، فقهی، اخلاقی، اجتماعی و... منحصر به فرد است. وی در این باره کوشیده است احادیث مفصل‌تر، صحیح‌تر و روشن‌تر را در ابتدای باب بیاورد و سپس احادیث مجمل و مبهم را ذکر کند.<ref>مصطفوی، ترجمه اصول کافی، ۱۳۶۹ش، ج ۱، ص۱۰.</ref> | ||
==ادعای عرضه کافی به امام زمان(عج)== | ==ادعای عرضه کافی به امام زمان(عج)== | ||
بعضی درباره کافی گفته‌اند که بر [[امام زمان(عج)]] عرضه شده و آن حضرت فرمود: | بعضی درباره کافی گفته‌اند که بر [[امام زمان(عج)]] عرضه شده و آن حضرت فرمود: | ||
::«الکافی کاف لشیعتنا» یعنی کتاب کافی برای شیعه ما بس است،<ref> | ::«الکافی کاف لشیعتنا» یعنی کتاب کافی برای شیعه ما بس است،<ref>غفار، الکلینی و الکافی، ۱۴۱۶ق، ص۳۹۷</ref> این مطلب صحت ندارد: | ||
[[علامه مجلسی]] می‌گوید: | [[علامه مجلسی]] می‌گوید: | ||
::اینکه بعضی از گزاف گویان به طور یقین می‌گویند همه کتاب کافی بر امام قائم(عج) عرضه شده است چون کافی در [[بغداد]] شهر نمایندگان آن حضرت بوده است، بطلان سخن آنان بر هیچ عاقلی پوشیده نیست.<ref>«و أمّا جزم بعض المجازفین بکون جمیع الکافی معروضا علی القائم علیه‌السلام لکونه فی بلدة السفراء فلا یخفی ما فیه علی ذی لبّ»، مجلسی، مرآة العقول، ص۲۲</ref> | ::اینکه بعضی از گزاف گویان به طور یقین می‌گویند همه کتاب کافی بر امام قائم(عج) عرضه شده است چون کافی در [[بغداد]] شهر نمایندگان آن حضرت بوده است، بطلان سخن آنان بر هیچ عاقلی پوشیده نیست.<ref>«و أمّا جزم بعض المجازفین بکون جمیع الکافی معروضا علی القائم علیه‌السلام لکونه فی بلدة السفراء فلا یخفی ما فیه علی ذی لبّ»، مجلسی، مرآة العقول، ۱۳۶۳ش، ص۲۲.</ref> | ||
[[میرزا حسین نوری]] آورده است: | [[میرزا حسین نوری]] آورده است: | ||
::این شایعه که می‌گویند کافی را بر حضرت حجت(عج) عرضه شده و فرموده است: کافی برای شیعه ما کافی است اصلی ندارد و در تألیفات اصحاب ما از آن اثری نیست» وی از [[محمد امین استرآبادی|محدث استرآبادی]] نقل می‌کند که چنین حدیثی وجود ندارد.<ref>نوری، مستدرک الوسائل، ج۳، ص۴۷۰</ref> | ::این شایعه که می‌گویند کافی را بر حضرت حجت(عج) عرضه شده و فرموده است: کافی برای شیعه ما کافی است اصلی ندارد و در تألیفات اصحاب ما از آن اثری نیست» وی از [[محمد امین استرآبادی|محدث استرآبادی]] نقل می‌کند که چنین حدیثی وجود ندارد.<ref>نوری، مستدرک الوسائل، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۴۷۰</ref> | ||
== محتوای کتاب == | == محتوای کتاب == | ||
| خط ۱۳۰: | خط ۱۳۰: | ||
==== روضه کافی ==== | ==== روضه کافی ==== | ||
* [[روضه کافی]] که احادیث متفرقه در آن جای دارد و بدون ترتیب خاصی، به موضوعات مختلف اشاره می‌کند. هر چند برخی روضه را جزو کتاب کافی نمی‌دانند<ref>افندی، ریاض العلماء، ج ۲، ص۲۶۱.</ref> اما [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] و [[شیخ طوسی|طوسی]] تصریح کرده‌اند که روضه آخرین کتاب کافی است.<ref>نجاشی، رجال نجاشی، ص۳۷۷. طوسی، الفهرست، ص۲۱۰.</ref> | * [[روضه کافی]] که احادیث متفرقه در آن جای دارد و بدون ترتیب خاصی، به موضوعات مختلف اشاره می‌کند. هر چند برخی روضه را جزو کتاب کافی نمی‌دانند<ref>افندی، ریاض العلماء، ج ۲، ص۲۶۱.</ref> اما [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] و [[شیخ طوسی|طوسی]] تصریح کرده‌اند که روضه آخرین کتاب کافی است.<ref>نجاشی، رجال نجاشی، ۱۴۱۶ق، ص۳۷۷. طوسی، الفهرست، ۱۴۱۷ق، ص۲۱۰.</ref> | ||
{{ستون-شروع|۳}} | {{ستون-شروع|۳}} | ||
* تأویل و تفسیر برخی آیات قرآن مجید | * تأویل و تفسیر برخی آیات قرآن مجید | ||
| خط ۱۴۵: | خط ۱۴۵: | ||
== تعداد روایات و علت اختلاف آنان == | == تعداد روایات و علت اختلاف آنان == | ||
تعداد روایات کتاب کافی را با رقمهای مختلف ذکر کرده‌اند. [[شیخ یوسف بحرانی|یوسف بحرانی]] در [[لؤلؤة البحرین]] ۱۶۱۹۹، دکتر حسین علی محفوظ در مقدمه کافی ۱۵۱۷۶، [[علامه مجلسی|علامه مجلسی]] ۱۶۱۲۱ و برخی از معاصران مثل شیخ عبدالرسول الغفار ۱۵۵۰۳ حدیث شمارش کرده‌اند. این اختلاف رقمها ناشی از شیوه شمردن احادیث است. به این معنی که برخی روایتی را که با دو سند ذکر شده، دو روایت، و بعضی آن را یک روایت به حساب آورده‌اند. گروهی روایات مرسله را نیز یک حدیث شمرده و برخی آن را در شمارش به حساب نیاورده‌اند. البته در موارد نادر هم میتواند علت اختلاف، نبودنِ برخی روایات در برخی | تعداد روایات کتاب کافی را با رقمهای مختلف ذکر کرده‌اند. [[شیخ یوسف بحرانی|یوسف بحرانی]] در [[لؤلؤة البحرین]] ۱۶۱۹۹، دکتر حسین علی محفوظ در مقدمه کافی ۱۵۱۷۶، [[علامه مجلسی|علامه مجلسی]] ۱۶۱۲۱ و برخی از معاصران مثل شیخ عبدالرسول الغفار ۱۵۵۰۳ حدیث شمارش کرده‌اند. این اختلاف رقمها ناشی از شیوه شمردن احادیث است. به این معنی که برخی روایتی را که با دو سند ذکر شده، دو روایت، و بعضی آن را یک روایت به حساب آورده‌اند. گروهی روایات مرسله را نیز یک حدیث شمرده و برخی آن را در شمارش به حساب نیاورده‌اند. البته در موارد نادر هم میتواند علت اختلاف، نبودنِ برخی روایات در برخی نسخهها باشد.<ref>غفار، الکلینی و الکافی، ۱۴۱۶ق، ص۴۰۱-۴۰۲.</ref> | ||
==اعتبار روایات کتاب== | ==اعتبار روایات کتاب== | ||
درباره اعتبار روایات کافی دو دیدگاه وجود دارد: | درباره اعتبار روایات کافی دو دیدگاه وجود دارد: | ||
| خط ۱۷۶: | خط ۱۷۶: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
*استرآبادی، محمد امین، الفوائد المدنیه، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، | *استرآبادی، محمد امین، الفوائد المدنیه، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، ۱۴۲۴ق. | ||
*افندی، عبدالله بن عیسی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، قم، مطبعه الخیام، بی‌تا. | *افندی، عبدالله بن عیسی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، قم، مطبعه الخیام، بی‌تا. | ||
* تهرانی، آقابزرگ، الذریعه الی تصانیف الشیعه، بیروت، | * تهرانی، آقابزرگ، الذریعه الی تصانیف الشیعه، بیروت، دارالاضواء. | ||
* خویی، ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، بی‌جا، بی‌نا، | * خویی، ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، بی‌جا، بی‌نا، ۱۴۱۳ق. | ||
* سید بن طاووس، علی بن موسی، کشف المحجه لثمره المهجه، نجف، المطبعه الحیدریه، | * سید بن طاووس، علی بن موسی، کشف المحجه لثمره المهجه، نجف، المطبعه الحیدریه، ۱۳۷۰ق. | ||
* شبیری زنجانی، سیدموسی، جرعه‌ای از دریا، ج۱، قم: مؤسسه کتاب شناسی شیعه، ۱۳۹۲ش. | * شبیری زنجانی، سیدموسی، جرعه‌ای از دریا، ج۱، قم: مؤسسه کتاب شناسی شیعه، ۱۳۹۲ش. | ||
* طوسی، محمد بن حسن، الفهرست، تحقیق جواد قیومی، بی‌جا، نشر الفقاهه، | * طوسی، محمد بن حسن، الفهرست، تحقیق جواد قیومی، بی‌جا، نشر الفقاهه، ۱۴۱۷ق. | ||
*غفار، عبدالله الرسول، الکلینی و الکافی، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، | *غفار، عبدالله الرسول، الکلینی و الکافی، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، ۱۴۱۶ق. | ||
* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، | * کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۳ش. | ||
* مجلسی، محمدباقر، مرآة العقول فی شرح اخبار آل الرسول، تهران،دار الکتب الاسلامیه، | * مجلسی، محمدباقر، مرآة العقول فی شرح اخبار آل الرسول، تهران،دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۶۳ش. | ||
* مصطفوی، جواد، ترجمه اصول کافی، تهران، کتابفروشی علمیه اسلامیه، | * مصطفوی، جواد، ترجمه اصول کافی، تهران، کتابفروشی علمیه اسلامیه، ۱۳۶۹ش. | ||
* مفید، محمد بن نعمان، تصحیح اعتقادات الامامیه، بیروت، دارالمفید، | * مفید، محمد بن نعمان، تصحیح اعتقادات الامامیه، بیروت، دارالمفید، ۱۴۱۴ق. | ||
* نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، | * نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، ۱۴۱۶ق. | ||
* نوری، حسین بن محمد تقی، خاتمة مستدرک الوسائل، جلد ۳، موسسه آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث، قم، ۱۴۱۶ق. | * نوری، حسین بن محمد تقی، خاتمة مستدرک الوسائل، جلد ۳، موسسه آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث، قم، ۱۴۱۶ق. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== پیوند به بیرون == | == پیوند به بیرون == | ||