صفاریان: تفاوت میان نسخه‌ها

{{حکومت‌های ایران پس از اسلام}}

'''صفاریان''' از نخستین حکومت‌های مستقل ایرانی بودند که نزدیک یک و نیم قرن (۲۴۷- ۳۹۴ق.) بر مناطق شرقی و جنوبی [[ایران]] مانند [[کابل]]، [[سیستان]]، [[کرمان]] و [[فارس]] و نیز در اوج قدرت خود بر [[خراسان بزرگ|خراسان]] حکومت می‌کردند. صفاریان بخصوص در بیشتر سال‌های حکومت یعقوب لیث صفاری(۲۶۵- ۲۸۷ ق.)،‌ بنیانگذار این حکومت، روابط دوستانه‌ای با [[عباسیان|خلافت عباسی]] نداشتند. صفاریان وابستگی به خلافت عباسی نداشتند و از سوی خلیفه عباسی حاکم سیستان نشدند بلکه بعد از تصرف مناطق وسیعی از ایران، قدرت خود را به خلیفه تحمیل کردند و او را وادار به رسمیت شناختن قدرت خود ساختند. به دلیل همین رابطه خصمانه با خلافت عباسی داشتند. برخی از منابع تاریخی، صفاریان را به [[تشیع|شیعه‌گری]] و یا [[اسماعیلیان|اسماعیلی‌گری]] متهم کرده‌اند یا حکومت آنان را فراهم کننده شرایط مساعد برای رشد تشیع در شرق ایران ارزیابی کرده‌اند. این نظر در میان پژوهشگران معاصر موافقان و مخالفانی دارد.

==برآمدن صفاریان==

بنیانگذار حکومت صفاریان،‌ یعقوب لیث صفاری بود که همراه با برادران خود به یکی از دسته‌های عیاران در سیستان پیوسته بودند. در آن دوران سیستان عرصه فعالیت گروه‌های مختلف خوارج بود و عیاران به نوعی به مبارزه با خوارج می‌پرداختند.<ref>فرای، تاریخ ایران کمبریج، ج۴، ص‌۹۶.</ref> یعقوب لیث در ابتدا از سربازان صاحب بن نصر بود اما کم‌کم به واسطه شایستگی نظامی ارتقا یافت و بعد از مدتی خود رهبری گروهی از عیاران را بر عهده گرفت و با شکست دسته‌هایی از خوارج و همراه کردن آنان بر خود بر اوضاع سیستان مسلط شد و بر هرات و کابل نیز غلبه کرد.<ref>مستوفی، تاریخ گزیده، ۱۳۶۴ش، ص۳۷۱.</ref> او با تصرف مناطق شرق [[افغانستان]] هدایای با ارزشی برای خلیفه عباسی فرستاد و به این ترتیب خود را به عنوان یکی از فرماندهان مرزهای اسلامی مطرح ساخت.