کاربر ناشناس
حلف الفضول: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←وجه تسمیه
imported>Mohamadhaghani جز (←علت شكلگیری) |
imported>Mohamadhaghani جز (←وجه تسمیه) |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
طوایفى از قریش كه در این پیمان حضور داشتند، عبارت بودند از [[بنى‌هاشم]] و [[بنى‌مطّلب]]، فرزندان [[عبدمَناف]]، بنى‌زُهرة بن‌كِلاب، بنى‌تَیم بن‌مُرَّه، و بنى‌اسد بن‌عبدالعُزّى بن‌قُصَىّ.<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، ج 1، ص141؛ ابن‌حبیب، كتاب‌المُحَبَّر، ص 167؛ همو، كتاب المُنَمَّق فى اخبار قریش، ص 53؛ بلاذرى، انساب الاشراف، ج 2، ص 23؛ یعقوبى، تاريخ، ج 2، ص 18</ref> از بنى‌حارث بن‌فِهر نیز یادكرده‌اند،<ref>رجوع کنید به ابن‌حبیب، كتاب المُنَمَّق فى اخبار قریش، ص 189؛ یعقوبى، تاريخ، ج 2، ص 18</ref> اما درباره حضور آنان در حلف‌الفضول اتفاق نظر وجود ندارد.<ref>ابن‌حبیب، كتاب‌المُحَبَّر، ص 167</ref> به هر روى، فضل و سبقت در حلف‌الفضول از آنِ بنى‌هاشم بود.<ref>ابن‌سعد، طبقات، ج 1، ص 129</ref> بنى‌عبدشمس و بنى‌نَوْفَل، از تیره‌هاى بنى‌عبدمناف، از این پیمان خارج شدند؛<ref>رجوع کنید به ابن‌هشام، السيرة النبويه، ج 1، ص 143؛ ابن‌عساكر، تاریخ مدینة دمشق، ج 52، ص 186</ref> زیرا این پیمان بر ضد [[بنی‌امیه]] و هم‌پیمان آنان، عاص بن‌وائل، شكل گرفت.<ref>عاملى، الصحیح من سیرة النبى، ج 1، ص 99</ref> برخى مورخان، قبایل شركت‌كننده در حلف‌الفضول را همان قبایلى دانسته‌اند كه قبل از آن در [[حلف‌المطیبین]]<ref>رجوع کنید به ادامه مقاله</ref> شركت كرده بودند.<ref>رجوع کنید به یعقوبى، تاريخ، ج 2، ص 17ـ 18؛ مسعودى، تنبیه، ص210ـ211؛ ابن‌حِبّان، صحیح ابن‌حبّان، ج10، ص 217</ref> | طوایفى از قریش كه در این پیمان حضور داشتند، عبارت بودند از [[بنى‌هاشم]] و [[بنى‌مطّلب]]، فرزندان [[عبدمَناف]]، بنى‌زُهرة بن‌كِلاب، بنى‌تَیم بن‌مُرَّه، و بنى‌اسد بن‌عبدالعُزّى بن‌قُصَىّ.<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، ج 1، ص141؛ ابن‌حبیب، كتاب‌المُحَبَّر، ص 167؛ همو، كتاب المُنَمَّق فى اخبار قریش، ص 53؛ بلاذرى، انساب الاشراف، ج 2، ص 23؛ یعقوبى، تاريخ، ج 2، ص 18</ref> از بنى‌حارث بن‌فِهر نیز یادكرده‌اند،<ref>رجوع کنید به ابن‌حبیب، كتاب المُنَمَّق فى اخبار قریش، ص 189؛ یعقوبى، تاريخ، ج 2، ص 18</ref> اما درباره حضور آنان در حلف‌الفضول اتفاق نظر وجود ندارد.<ref>ابن‌حبیب، كتاب‌المُحَبَّر، ص 167</ref> به هر روى، فضل و سبقت در حلف‌الفضول از آنِ بنى‌هاشم بود.<ref>ابن‌سعد، طبقات، ج 1، ص 129</ref> بنى‌عبدشمس و بنى‌نَوْفَل، از تیره‌هاى بنى‌عبدمناف، از این پیمان خارج شدند؛<ref>رجوع کنید به ابن‌هشام، السيرة النبويه، ج 1، ص 143؛ ابن‌عساكر، تاریخ مدینة دمشق، ج 52، ص 186</ref> زیرا این پیمان بر ضد [[بنی‌امیه]] و هم‌پیمان آنان، عاص بن‌وائل، شكل گرفت.<ref>عاملى، الصحیح من سیرة النبى، ج 1، ص 99</ref> برخى مورخان، قبایل شركت‌كننده در حلف‌الفضول را همان قبایلى دانسته‌اند كه قبل از آن در [[حلف‌المطیبین]]<ref>رجوع کنید به ادامه مقاله</ref> شركت كرده بودند.<ref>رجوع کنید به یعقوبى، تاريخ، ج 2، ص 17ـ 18؛ مسعودى، تنبیه، ص210ـ211؛ ابن‌حِبّان، صحیح ابن‌حبّان، ج10، ص 217</ref> | ||
== وجه | == وجه نام‌گذاری == | ||
در وجه | در وجه نام‌گذاری حلف‌الفضول گفته‌اند چون حلف‌الفضول پس از [[حلف‌المطیبین]] و [[حلف‌الاحلاف]] منعقد شد و غیر از این دو پیمان و افزون بر آنها بود، آن را چنین خواندند.<ref>رجوع کنید به ابن‌حبیب، كتاب المُنَمَّق فى اخبار قریش، ص 53ـ54، 279؛ یعقوبى، تاريخ، ج 2، ص 18</ref> نیز گفته شده است این پیمان را به دلیل فضل و برترى آن بر دیگر پیمان‌هایى كه تا آن روز میان عرب سابقه داشت، و نیز به دلیل شرافت و فضیلت كسانى كه آن را منعقد كردند، حلف‌الفضول نامیدند.<ref>ابن‌ابى‌الحدید، شرح نهج‌البلاغة، ج 14، ص 130 و ج 15، ص 203</ref> این نام‌گذارى را به زبیر بن‌عبدالمطلب، كه از تیره بنى‌هاشم بود، نسبت داده<ref>ابن‌ابى‌الحدید، شرح نهج‌البلاغة، ج 15، ص 203</ref> و گفته‌اند وى این پیمان را براى آنان نوشت و اشعارى در این باره گفت.<ref>رجوع کنید به ابن‌حبیب، كتاب المُنَمَّق فى اخبار قریش، ص 187، 189؛ مسعودى، تنبیه، ص210</ref> برخى نیز گفته‌اند كه عرب یا قریش به‌طور خاص، آن را چنین نامیدند.<ref>رجوع کنید به ابن‌حبیب، كتاب المُنَمَّق فى اخبار قریش، ص 54، 279؛ بلاذرى، انساب الاشراف، ج 2، ص 26</ref> | ||
در سبب نام‌گذارى وجوه دیگرى نیز مطرح كرده‌اند كه چندان مقبول نیست، از جمله گفته‌اند: در این پیمان، سه تن به نام فَضْل (جمع آن: فُضول) حضور داشتند؛<ref>براى نمونه رجوع کنید به یعقوبى، تاريخ، ج 2، ص 18</ref> هم‌پیمانان در حلف‌الفضول اموال زائد بر نیاز خویش (= فُضول) را بذل كردند؛ آنان كارى را بر عهده گرفتند كه بر آنان واجب و لازم نبود؛ نخستین بار مردانى از [[جُرْهُم]]، كه نام‌هایشان مشتق از فَضْل بود، با یكدیگر هم‌پیمان شدند كه از مظلوم حمایت كنند و حق او را بگیرند و این پیمان را، به پیروى از پیمان جرهمی‌ها، حلف‌الفضول نامیدند.<ref>بلاذرى، انساب الاشراف، ج 2، ص 24</ref> | در سبب نام‌گذارى وجوه دیگرى نیز مطرح كرده‌اند كه چندان مقبول نیست، از جمله گفته‌اند: در این پیمان، سه تن به نام فَضْل (جمع آن: فُضول) حضور داشتند؛<ref>براى نمونه رجوع کنید به یعقوبى، تاريخ، ج 2، ص 18</ref> هم‌پیمانان در حلف‌الفضول اموال زائد بر نیاز خویش (= فُضول) را بذل كردند؛ آنان كارى را بر عهده گرفتند كه بر آنان واجب و لازم نبود؛ نخستین بار مردانى از [[جُرْهُم]]، كه نام‌هایشان مشتق از فَضْل بود، با یكدیگر هم‌پیمان شدند كه از مظلوم حمایت كنند و حق او را بگیرند و این پیمان را، به پیروى از پیمان جرهمی‌ها، حلف‌الفضول نامیدند.<ref>بلاذرى، انساب الاشراف، ج 2، ص 24</ref> | ||