روضه ساربان: تفاوت میان نسخه‌ها

بنا بر گزارش [[حسین بن حمدان خصیبی]](م ۳۳۴) در کتاب [[الهدایة الکبری]]  شخصی هنگام [[طواف]] در حالی که دو دست در بدن نداشت به تضرع و زاری می‌پرداخت، از او علت را جویا شدند، گفت زمانی که [[امام حسین(ع)]] راهی [[عراق]] شد من به عنوان شتربان و ساربان در خدمت کاروان بودم و چشمم به کمربند امام افتاد از آنجا که این کمربند قیمتی بود مترصد فرصت بودم تا آنرا به دست آورم، پس از [[شهادت]] امام حسین(ع) در دل شب اقدام به بازکردن کمربند نمودم که امام با دست راست کمربند را گرفت و من با شمشیر شکست‌ای که آنجا بود دست راستش را قطع نمودم و حضرت با دست چپ مانع شدند که دست چپ را هم قطع نمودم وی ادامه میدهد که هودجی به زمین آمد که [[پیامبر(ص)]]، [[حضرت علی(ع)]]، [[امام حسن(ع)]]، [[ملائکه]] و [[حضرت زهرا(س)]] در آن قرار داشتند. امام حسین(ع) در حالی که سر بریده اش روی گردن او قرار گرفت با مادرش فاطمه(س) سخن گفت و از من به مادرش و پیامبر(ص) شکایت کرد، پیامبر(ص) جلوی من آمد و مرا مورد عتاب قرار داد و [[نفرین]] کرد و همان جا دستان من قطع شد.<ref>حسین بن حمدان خصیبی، هدایةالکبری، ص ۲۰۸</ref> بعضی نام وی را بریده بن وائل گفته‌اند.<ref> فرهنگ عاشورا، جواد محدثی،ص:۲۱۹</ref>  

برخی عالمان شیعه از جمله [[علامه مجلسی]]،<ref>مجلسی، بحارالانوار، بیروت، ج۴۵، ص۳۱۱.</ref> [[علامه بحرانی]]،<ref>بحرانی، مدینة المعاجز،۱۴۱۳ق، ج۳، ص۸۳.</ref> و [[فخرالدین طریحی]]،<ref>طریحی، المنتخب، ۱۴۲۲ق، ص۹۰.</ref> ماجرای ساربان، قطع دستان و غارت انگشتر امام حسین(ع) را نقل کرده‌اند.  به عقیده برخی از عالمان شیعه مانند [[نجاشی]] و [[ابن غضائری]]، خصیبی شخص موثقی نیست.<ref>نجاشی، رجال نجاشی، ۱۳۶۵ش، ص ۶۷، خویی، معجم رجال، ج۵، ص۲۲۴</ref> همچنین برخی از محققان معاصر با توجه به وجود دو داستان متشابه و موثق نبودن خصیبی ماجرای ساربان را نپذیرفته‌اند.{{مدرک}} چرا که به عقیده [[سید بن طاووس]] و برخی از محققان معاصر کسی که انگشت امام را به طمع انگشتری برید، [[بجدل بن سلیم کلبی]] بوده و داستان به گونه دیگر نقل شده است.<ref>سید بن طاووس، اللهوف فی قتلی الطفوف، ۱۴۱۷ق، ص۱۷۹؛ مع الرکب الحسینی،ج۴،ص:۴۳۳</ref>

روضه خوان در این مجلس داستان قطع انگشت [[امام حسین(ع)]] را به ساربان نسبت می‌دهد، ساربان از تاریکی شب [[شام غریبان]] استفاده کرده و اقدام به این کار می‌کند، از این روی این روضه بیشتر در شام غریبان خوانده می‌شود، اگر چه این روضه از روضه‌های معروف و عامه پسندی است که در مواقع مختلف به آن اشاره می‌شود.<ref>نغمه‌های مقدم،۲۶۲</ref> البته گاهی نام ساربان در روضه‌های دیگری نیز برده می‌شود که منظور ساربان قطع کننده انگشت نیست، بلکه در این روضه‌ها منظور ساربانی است که اسرا را به سوی کوفه و شام می‌برد مانند '''«مران یکدم ساربان اشتر ناقه زینب رفته‌ اندر گل»'''<ref>کشتی نجات کربلا، ص۴۸۲</ref> یا '''«ساربان آهسته ران، آرام جان گم کرده‌ام»'''<ref>نغمه‌های مقدم، ص۲۷۲</ref>

* جمعی از نویسندگان، مع الرکب الحسینی، تحسین، قم، ۱۴۲۸ ق- ۱۳۸۶ ش،چاپ دوم.

* خصیبی، حسین بن حمدان(۳۳۴ ق)،الهدایة الکبری، البلاغ، بیروت،۱۴۱۹ ق.

* نجاشی، احمد بن علی(۴۵۰ ق)، رجال النجاشی، مؤسسة النشر الاسلامی التابعه لجامعه المدرسین بقم المشرفه، قم، ۱۳۶۵ ش، چاپ ششم.