عملیات استشهادی: تفاوت میان نسخه‌ها

استشهاد به معنای گواه طلبیدن معنا شده<ref>دهخدا، لغت‌نامه، ۱۳۷۷ش، ص۲۱۵۳.</ref> و به معنای کشته‌شدن در راه [[خدا]] نیز آمده است.<ref>مختار عمر، معجم اللغة العربیة المعاصرة، ۱۴۲۹ق، ج۲، ص۱۲۴۱.</ref><br /> همچنین استشهادیه به معنای فداکاری رزمنده‎ای است که با حمل مواد منفجره به دشمنان دین حمله می‌کند و خود و آنان را به قتل می‎رساند.<ref>مختار عمر، معجم اللغة العربیة المعاصرة،۱۴۲۹ق، ج۲، ص۱۲۴۱.</ref><br />

از نگاه فقهی، عملیات استشهادی از مصداق‎های جهاد دفاعی معرفی شده و اقدامی است که شخص، با [[قصد قربت]] و با علم به شهادت و با هدف ضربه‌زدن به دشمن متجاوز و اشغال‌گر به انجام آن مبادرت ورزد و در این راه کشته شود.<ref>برجی، ترور و دفاع مشروع، ۱۳۸۶ش، ص۸۱.</ref>

عملیات استشهادی با عملیات انتحاری اگرچه به لحاظ شکل عملی یگانه‎اند اما از نگاه درون‌مذهبی از سه جهت متفاوت دانسته شده است.<ref>برجی، ترور و دفاع مشروع، ۱۳۸۶ش، ص۸۱.</ref>

دومین جهت موضوع، هدف هریک از این دو است. هدف مجاهد در عملیات استشهادی از جهت شخصی، دست‌یابی به مقام [[شهادت]] است و از جهت اجتماعی، ضربه‌زدن به دشمن و تقویت روحیه [[مسلمانان]] است، در حالی که عملیات انتحاری، چنین خصوصیتی ندارد.<ref>برجی، ترور و دفاع مشروع، ۱۳۸۶ش، ص۸۱.</ref>  

سومین تفاوت بین عملیات استشهادی و عملیات انتحاری در مسأله شخصی است که مجاهد استشهادی، دارای روحیه‌ای قوی، [[شجاعت]]، شهامت و [[ایمان]] است که با آگاهی کامل پا در این راه می‎گذارد، در حالی که عامل انتحاری به دنبال راحت کردن خود از مشکلات روحی و شخصی خود است.<ref>قرضاوی، فقه الجهاد، ۲۰۰۹م، ص۱۱۹۶؛ برجی، ترور و دفاع مشروع، ۱۳۸۶ش، ص۸۱.</ref>

تفاوت ترور با عملیات استشهادی هم در این است که ترور، یک فعالیت مجرمانه و خشونت‌آمیز بوده و برای ایجاد رعب و وحشت با هدف سیاسی انجام می‎گیرد، در حالی که عملیات استشهادی، دفاعی و در مقابل تجاوز و برای استیفای حقوق از دست‌رفته است و راه دیگری نیز برای استیفای حق وجود ندارد.<ref>علوی‌مهر، بررسی فقهی مسئله ترور از دیدگاه امام خمینی(س)،۱۳۹۲ش، ص۱۶۶.</ref>  

عملیات استشهادی در فتوای عالمان [[شیعه]] و [[سنی]] مورد توجه و بحث است. در میان عالمان شیعه، این عمل از جمله مصادیق [[جهاد دفاعی]] معرفی گردیده و شرط مهم آن نیز منحصر شدن دفاع به این راه بیان شده است. [[آیت‌الله فاضل لنکرانی]]، [[ناصر مکارم شیرازی|آیت‌الله مکارم شیرازی]] و [[حسین نوری همدانی|آیت‌الله نوری همدانی]] از مراجع تقلید شیعه، عملیات استشهادی را مصداق جهاد دفاعی دانسته‌اند و انجام آن را نیازمند اجازه از فقیه جامع‌الشرایط ندانسته‎اند، اما [[سید عبدالکریم موسوی اردبیلی|آیت‌الله موسوی اردبیلی]] ضمن اشاره به [[حرام|حرمت]] اصل این کار، اجازه فقیه جامع‎الشرایط را ضروری دانسته‎ است.<ref>علوی‌مهر، بررسی فقهی مسئله ترور از دیدگاه امام خمینی(س)،۱۳۹۲ش، ص۱۶۱تا ۱۶۵.</ref> همچنین [[محمدحسین فضل‌الله]] از [[مراجع تقلید شیعه]] در [[لبنان]] نیز معتقد است که این عملیات، از مصادیق جهاد دفاعی بوده و به شرایط نظامی بستگی دارد.<ref>فضل الله، فقه الحیاة، ۱۴۱۹ق، ص۱۴۱و۱۴۲.</ref><br />

عملیات استشهادی در میان عالمان [[اهل سنت]] نیز مورد اختلاف‌نظر است. [[یوسف قرضاوی]] معتقد است این عمل فقط برای فلسطینی‌ها مجاز است و در غیر [[فلسطین]] شرعا جایز نیست.<ref> قرضاوی، فقه الجهاد، ۲۰۰۹م، ص۱۱۹۸ و ۱۱۹۹.</ref> در مقابل، عده‎ای دیگر از عالمان اهل سنت، عملیات استشهادی را در برابر دشمنان [[اسلام]] با ملاحظه شرایطی جایز دانسته‌اند.<ref>ملامحمدعلی، مشروعیت عملیات استشهادی از دیدگاه فقهای معاصر شیعه و اهل سنت، ص۶۵ تا ۶۸.</ref>