پرش به محتوا

نجمه مادر امام رضا(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۶: خط ۲۶:
| آثار              =
| آثار              =
}}
}}
'''نجمه‌خاتون''' همسر [[امام کاظم(ع)]] و مادر [[امام رضا(ع)]] و [[فاطمه معصومه(س)]] است. نجمه کنیزی بود که [[حمیده بربریه|حمیده همسر امام صادق(ع)]] او را خرید و به امام کاظم(ع) بخشید. برپایه برخی روایات حمیده [[رؤیای صادقه|خوابی]] دید و به‌دستور [[پیامبر(ص)]] نجمه را به امام کاظم(ع) بخشید. قبر نجمه در [[مشربه ام ابراهیم|مَشرَبه اُمِّ ابراهیم]] {{یادداشت|[[مشربه ام ابراهیم]] مَشْربه به معنای بستان یا زمین نرمی که گیاه به راحتی در آن می روید. به زمینی هم که در میانِ آن تپه بلندی واقع شود، یا غرفه و بنایی در آن باشد، اطلاق می شود. مشربه باغی بوده که در میان آن صُفه(سَکّو) یا غرفه‌ای بوده و در این محل ماریه قبطیه، ابراهیم فرزند رسول خدا(صلی الله علیه وآله) را به دنیا آورده است.اين مشربه در شمال بنى قريظه در حَرّه شرقى قرار گرفته است كه به آن ‌«دشت‌» نيز مى‌گويند. کتاب وفاء الوفاء بأخبار دارالمصطفى (ص)، ج۳، ص ۸۲۵. }} در [[مدینه]] قرار دارد.
'''نجمه‌خاتون''' همسر [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|امام کاظم(ع)]] و مادر [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]] و [[حضرت معصومه سلام الله علیها|فاطمه معصومه(س)]] است. نجمه کنیزی بود که [[حمیده همسر امام صادق(ع)]] او را خرید و به امام کاظم(ع) بخشید. برپایه برخی روایات حمیده [[رؤیای صادقه|خوابی]] دید و به‌دستور [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] نجمه را به امام کاظم(ع) بخشید. قبر نجمه در [[مشربه ام ابراهیم|مَشرَبه اُمِّ ابراهیم]] {{یادداشت|[[مشربه ام ابراهیم]] مَشْربه به معنای بستان یا زمین نرمی که گیاه به راحتی در آن می روید. به زمینی هم که در میانِ آن تپه بلندی واقع شود، یا غرفه و بنایی در آن باشد، اطلاق می شود. مشربه باغی بوده که در میان آن صُفه(سَکّو) یا غرفه‌ای بوده و در این محل ماریه قبطیه، ابراهیم فرزند رسول خدا(صلی الله علیه وآله) را به دنیا آورده است.اين مشربه در شمال بنى قريظه در حَرّه شرقى قرار گرفته است كه به آن ‌«دشت‌» نيز مى‌گويند. کتاب وفاء الوفاء بأخبار دارالمصطفى (ص)، ج۳، ص ۸۲۵. }} در [[مدینه]] قرار دارد.
==نسب و تبار==
==نسب و تبار==
نجمه کنیزی بود که حمیده همسر امام‌ صادق(ع) او را خرید و به امام کاظم(ع) بخشید. او  برای امام کاظم(ع) امام رضا(ع) را به دنیا آورد.<ref>صدوق، عیون اخبارالرضا، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۱۴.</ref> بعضی وی را اهل شهر نوبه در شمال [[آفریقا]] و برخی دیگر اهل جزیره مارسی در جنوب [[فرانسه]] می‌دانند.<ref>قائمی، در مکتب عالم آل محمد، ۱۳۷۸ش، ص۳۰.</ref>از این‌رو وی به خَیزُران مَرسِیه و شَقْرَاء نُوبِیه نیز شناخته می‌شد.<ref>اربلی، کشف الغمة، ۱۳۸۱ق، ج۲، ص۲۵۹.</ref>
نجمه کنیزی بود که حمیده همسر امام‌ صادق(ع) او را خرید و به امام کاظم(ع) بخشید. او  برای امام کاظم(ع) امام رضا(ع) را به دنیا آورد.<ref>صدوق، عیون اخبارالرضا، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۱۴.</ref> بعضی وی را اهل شهر نوبه در شمال [[آفریقا]] و برخی دیگر اهل جزیره مارسی در جنوب [[فرانسه]] می‌دانند.<ref>قائمی، در مکتب عالم آل محمد، ۱۳۷۸ش، ص۳۰.</ref>از این‌رو وی به خَیزُران مَرسِیه و شَقْرَاء نُوبِیه نیز شناخته می‌شد.<ref>اربلی، کشف الغمة، ۱۳۸۱ق، ج۲، ص۲۵۹.</ref>


== نام و القاب==
== نام و القاب==
معروف‌ترین اسم وی نجمه‌خاتون است. از وی به نام‌های سَکَن نُوبیه<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۷ش، ج۱، ص۴۸۶؛ مجمل التواریخ والقصص، تهران، ص۴۵۷.</ref> اَرویٰ، سمانه، تُکتَم و خَیزُران<ref>مجمل التواریخ والقصص، تهران، ص۴۵۷.</ref> نیز یاد شده است. طبق روایتی از [[شیخ صدوق]]، وقتی نجمه به [[امام موسی کاظم(ع)]] بخشیده شد او را تُکتَم،<ref>صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۱۴.</ref> و هنگامی که [[امام رضا(ع)]] از وی متولد شد، طاهره نامیدند.<ref>صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۱۵.</ref>  لقب وی شَقْراء و کنیه‌اش ام‌البنین بود.<ref>قمی، تاریخ قم، ۱۳۶۱ش، ص۱۹۹.</ref>
معروف‌ترین اسم وی نجمه‌خاتون است. از وی به نام‌های سَکَن نُوبیه<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۷ش، ج۱، ص۴۸۶؛ مجمل التواریخ والقصص، تهران، ص۴۵۷.</ref> اَرویٰ، سمانه، تُکتَم و خَیزُران<ref>مجمل التواریخ والقصص، تهران، ص۴۵۷.</ref> نیز یاد شده است. طبق روایتی از [[شیخ صدوق]]، وقتی نجمه به [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|امام موسی کاظم(ع)]] بخشیده شد او را تُکتَم،<ref>صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۱۴.</ref> و هنگامی که [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]] از وی متولد شد، طاهره نامیدند.<ref>صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۱۵.</ref>  لقب وی شَقْراء و کنیه‌اش ام‌البنین بود.<ref>قمی، تاریخ قم، ۱۳۶۱ش، ص۱۹۹.</ref>


==مقام و منزلت==
==مقام و منزلت==
از [[حمیده همسر امام صادق|حمیده همسر امام صادق(ع)]] خطاب به امام کاظم(ع) نقل شده، کنیزی با فضیلت‌تر از نجمه ندیده است.<ref>صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۱۵.</ref> بر پایه روایتی از [[شیخ صدوق]]، حمیده [[حضرت محمد(ص)]] را در خواب دید که از او می‌خواهد نجمه را به فرزندش امام کاظم(ع) ببخشد؛ چراکه وی بهترین خلق روی زمین را به دنیا خواهد آورد. از این‌رو حمیده نجمه را که در آن زمان دوشیزه بود، به [[موسی بن جعفر(ع)]] بخشید.<ref> صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۱۷.</ref> امام کاظم(ع) نیز خریداری نجمه را به دستور پیامبر(ص) بیان کرده‌است.<ref>مسعودی، إثبات الوصیة، ۱۴۲۶ق، ص۲۰۲.</ref>
از [[حمیده همسر امام صادق(ع)]] خطاب به امام کاظم(ع) نقل شده، کنیزی با فضیلت‌تر از نجمه ندیده است.<ref>صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۱۵.</ref> بر پایه روایتی از [[شیخ صدوق]]، حمیده [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|حضرت محمد(ص)]] را در خواب دید که از او می‌خواهد نجمه را به فرزندش امام کاظم(ع) ببخشد؛ چراکه وی بهترین خلق روی زمین را به دنیا خواهد آورد. از این‌رو حمیده نجمه را که در آن زمان دوشیزه بود، به [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|موسی بن جعفر(ع)]] بخشید.<ref> صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۱۷.</ref> امام کاظم(ع) نیز خریداری نجمه را به دستور پیامبر(ص) بیان کرده‌است.<ref>مسعودی، إثبات الوصیة، ۱۴۲۶ق، ص۲۰۲.</ref>


از نجمه نقل شده که من در دوران بارداری امام رضا(ع)، سنگینی حمل را احساس نمی‌کردم، در خواب نیز صدای [[تسبیح خدا|تسبیح]] و [[تهلیل]] از حمل خود می‌شنیدم وقتی که بیدار می‌شدم می‌دیدم خبری نیست.<ref>صدوق، عیون اخبارالرضا، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۲۰.</ref> بر پایه گزارشی نجمه درخواست دایه برای امام رضا(ع) می‌کند و علت این درخواست را پرداختن به [[نماز]] و [[عبادت]] عنوان می‌کند.<ref>صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۱۵.</ref>
از نجمه نقل شده که من در دوران بارداری امام رضا(ع)، سنگینی حمل را احساس نمی‌کردم، در خواب نیز صدای [[تسبیح]] و [[تهلیل]] از حمل خود می‌شنیدم وقتی که بیدار می‌شدم می‌دیدم خبری نیست.<ref>صدوق، عیون اخبارالرضا، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۲۰.</ref> بر پایه گزارشی نجمه درخواست دایه برای امام رضا(ع) می‌کند و علت این درخواست را پرداختن به [[نماز]] و [[عبادت]] عنوان می‌کند.<ref>صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۱۵.</ref>


==مکان دفن==
==مکان دفن==
به گفته محمدباقر حسینی جلالی قبر نجمه‌خاتون در کنار قبر [[حمیده همسر امام صادق(ع)]] در مشربه‌ ام ابراهیم در منطقه‌ العوالی مدینه در شرق [[قبرستان بقیع]] قرار دارد.<ref> حسینی جلالی، فدک و العوالی، ۱۴۲۶ق، ص۵۵.</ref>
به گفته محمدباقر حسینی جلالی قبر نجمه‌خاتون در کنار قبر [[حمیده همسر امام صادق(ع)]] در مشربه‌ ام ابراهیم در منطقه‌ العوالی مدینه در شرق [[بقیع|قبرستان بقیع]] قرار دارد.<ref> حسینی جلالی، فدک و العوالی، ۱۴۲۶ق، ص۵۵.</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==