پرش به محتوا

استبراء: تفاوت میان نسخه‌ها

۵۴۷ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۲ مهٔ ۲۰۲۰
جز
تمیزکاری
جز (افزایش منبع و مستندسازی)
جز (تمیزکاری)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش ۲|ماه=[[اردیبهشت]]|روز=[[۱۶]]|سال=[[۱۳۹۹]]|کاربر=Shamsoddin  }}
{{دیگر کاربردها|استبراء (ابهام‌زدایی)}}
{{دیگر کاربردها|استبراء (ابهام‌زدایی)}}
{{احکام}}
{{احکام}}
'''اِسْتِبْراء'''، به معنای پاکی جستن، عمل مستحبی که پس از خروج [[ادرار]] یا [[منی|مَنی]] انجام می‌شود تا مجرای ادرار از باقیمانده آنها پاک شود. از نظر فقیهان، اگر پس از استبراء از ادرار یا منی، رطوبت مشکوکی از مجرای ادرار خارج شود، [[پاک]] است و [[وضو]] یا [[غسل]] را باطل نمی‌کند.  
'''اِسْتِبْراء'''، به معنای پاکی جستن، عمل مستحبی که پس از خروج [[ادرار]] یا [[منی|مَنی]] انجام می‌شود تا مجرای ادرار از باقیمانده آنها پاک شود. از نظر فقیهان، اگر پس از استبراء از ادرار یا منی، رطوبت مشکوکی از مجرای ادرار خارج شود، [[پاک]] است و [[وضو]] یا [[غسل]] را باطل نمی‌کند.  


استبرا همچنین به معنای جلوگیری از خوردن نجاست توسط حیوان [[حلال‌گوشت|حلال‌گوشتی]] است که به خوردن نجاست عادت کرده برای پاک شدن گوشت و شیر آن.
استبرا کاربردهای دیگری هم در فقه دارد از جمله به معنای جلوگیری از خوردن نجاست توسط حیوان [[حلال‌گوشت|حلال‌گوشتی]] است که به خوردن نجاست عادت کرده برای پاک شدن گوشت و شیر آن.
==مفهوم‌شناسی==
==مفهوم‌شناسی==
استبراء پاکی جستن از نجاست و بیزاری جستن از عیب و نقص است که چگونگی آن نسبت به کاربردهایش متفاوت است.<ref>فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۳۸۰.</ref> برخی از کاردهای استبراء در فقه عبارتند از:
استبراء پاکی جستن از نجاست و بیزاری جستن از عیب و نقص است که چگونگی آن نسبت به کاربردهایش متفاوت است.<ref>فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۳۸۰.</ref> برخی از کاردهای استبراء در فقه عبارتند از:
خط ۱۵: خط ۱۴:


===پاک بودن رطوبت مشکوک پس از استبراء===
===پاک بودن رطوبت مشکوک پس از استبراء===
به فتوای فقیهان اگر پس از استبراء رطوبت مشکوکی از مجرای ادرار مردان خارج شود این رطوبت [[پاک]] است و [[وضو]] یا [[غسل]] را باطل نمی‌کند؛<ref> علامه حلی، منتهی المطلب، ج۱، ص۲۵۵؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۱۲۲.</ref> اما اگر کسی پس از ادرار استبراء نکند و رطوبت مشکوکی از او خارج شود، فقها به نجاست این رطوبت فتوا داده و وضو را باطل می‌کند؛<ref>علامه حلی، منتهی المطلب، ج۱، ص۲۵۵.</ref> همچنین بنا بر فتوای مشهور اگر مردی پس از خروج منی بدون استبراء [[غسل]] کند و پس از آن، رطوبتی از مجرای ادرار او خارج شود که نداند منی است یا چیز دیگر، باید دوباره [[غسل جنابت]] کند.<ref> نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۱۲۶.</ref>
به فتوای فقیهان اگر پس از استبراء رطوبت مشکوکی از مجرای ادرار مردان خارج شود این رطوبت [[پاک]] است و [[وضو]] یا [[غسل]] را باطل نمی‌کند؛<ref> علامه حلی، منتهی المطلب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۲۵۵؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۱۲۲.</ref> اما اگر کسی پس از ادرار استبراء نکند و رطوبت مشکوکی از او خارج شود، فقها به نجاست این رطوبت فتوا داده و وضو را باطل می‌کند؛<ref>علامه حلی، منتهی المطلب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۲۵۵.</ref> همچنین بنا بر فتوای مشهور اگر مردی پس از خروج منی بدون استبراء [[غسل]] کند و پس از آن، رطوبتی از مجرای ادرار او خارج شود که نداند منی است یا چیز دیگر، باید دوباره [[غسل جنابت]] کند.<ref> نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۱۲۶.</ref>


=== آیا استبرا برای زنان هم جاری است؟===
=== آیا استبرا برای زنان هم جاری است؟===
فقیهان درباره اینکه آیا استبراء درباره زنان هم وجود دارد یا خیر؟ اختلاف‌نظر دارند، بیشتر آنان معتقدند که مستحب بودن استبرا مختص مردان است.<ref> نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۵۷-۵۸، ج۳، ص۱۱۲.</ref> از این‌رو رطوبتی که پس از بول یا منی از مجرای ادرار زنان خارج می‌شود را در صورت عدم استبراء هم [[طهارت|پاک]] دانسته‌اند.<ref>حکیم، مستمسک العروة، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۲۲۸.</ref> هرچند که گفته‌اند بهتر است زنان پس از ادرار اندکی صبر کرده، سپس تنحنح نمایند و آلت خود را فشار دهند.<ref> طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۳۲۳.</ref> [[علامه حلی]] معتقد است که استبراء درباره زنان نیز جاری است<ref>علامه حلی، منتهی المطلب، ج۱، ص۲۵۶.</ref> اما چگونگی آن را بیان نکرده است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۵۸.</ref>
فقیهان درباره اینکه آیا استبراء درباره زنان هم وجود دارد یا خیر؟ اختلاف‌نظر دارند، بیشتر آنان معتقدند که مستحب بودن استبرا مختص مردان است.<ref> نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۵۷-۵۸، ج۳، ص۱۱۲.</ref> از این‌رو رطوبتی که پس از بول یا منی از مجرای ادرار زنان خارج می‌شود را در صورت عدم استبراء هم [[طهارت|پاک]] دانسته‌اند.<ref>حکیم، مستمسک العروة، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۲۲۸.</ref> هرچند که گفته‌اند بهتر است زنان پس از ادرار اندکی صبر کرده، سپس تنحنح نمایند و آلت خود را فشار دهند.<ref> طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۳۲۳.</ref> [[علامه حلی]] معتقد است که استبراء درباره زنان نیز جاری است<ref>علامه حلی، منتهی المطلب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۲۵۶.</ref> اما چگونگی آن را بیان نکرده است.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۵۸.</ref>


==استبراء حیوان نجاستخوار==
==استبراء حیوان نجاستخوار==
جلوگیری از خوردن مدفوع انسان توسط حیوان حلال‌گوشتی که به خوردن آن عادت کرده برای حلال شدن شیر و گوشت و نیز پاک شدن ادرار و مدفوع‌اش به مدت معینی. مدت استبراء نسبت به حیوانات مختلف متفاوت است؛ بنابر فتوای مشهور مدت استبرا شتر ۴۰ روز، گاو ۲۰ روز و گوسفند ۷ یا ۱۰ روز،<ref>شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۱۳ق، ج۱۲، ص۲۵-۲۷.</ref> مرغابی سه روز و مرغ یک شبانه روز دانسته شده است.
جلوگیری از خوردن مدفوع انسان توسط حیوان حلال‌گوشتی که به خوردن آن عادت کرده برای حلال شدن شیر و گوشت و نیز پاک شدن ادرار و مدفوع‌اش.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۲۷۸.</ref> مدت استبراء نسبت به حیواناتِ مختلف متفاوت است؛ بنابر گفته [[شیخ طوسی]] مدت استبراء شتر ۴۰، گاو ۲۰، گوسفند ۱۰ یا هفت و مرغ سه روز دانسته شده است.<ref>طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۸۵-۸۶.</ref>
== استبراء از خون حیض و نفاس ==
== استبراء از خون حیض و نفاس ==
استبراء حیض، وارسی کردن شرمگاه پس از قطع خون در [[عادت ماهانه]]: به فتوای فقیهان اگر خون حیض قبل از ده روز قطع شود و زن احتمال بدهد که خون در رحمش باقی مانده است باید پنبه‌ای داخل فرج خود کند<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۱۸۹</ref> و پس ازاندکی مکث آن را بیرون بیاورد در صورتى كه پنبه به خون آلوده شده باشد، زن از حیض پاك است و در غير اين صورت، بايد صبر كند تا پاك شود.<ref>شهید ثانی، روض الجنان، مؤسسة آل البیت، ص۷۳.</ref>
وارسی فرج پس از قطع خون در [[عادت ماهانه]]: به فتوای فقیهان اگر خون حیض قبل از ده روز قطع شود و زن احتمال بدهد که خون در رحمش باقی مانده است باید پنبه‌ای داخل فرج خود کند<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۱۸۹</ref> و پس از مکث کوتاهی آن را بیرون بیاورد در صورتى كه پنبه به خون آلوده نشده باشد، زن از حیض پاك است و در غير اين صورت، بايد صبر كند تا پاك شود.<ref>شهید ثانی، روض الجنان، مؤسسة آل البیت، ص۷۳؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۱۸۹-۱۹۰.</ref>
== استبراء رحم==
== استبراء رحم==
ترک [[آمیزش]] با کنیز به منظور اطمینان از باردار نبودن او به هنگام خرید و فروش؛ فروشنده قبل از فروش کنیز و خریدار پس از خرید آن باید به مدت یک حیض از آمیزش با کنیز خودداری کنند اگر کنیز از زنانی است که خون حیض نمی‌بیند مدت استبراء او ۴۵ روز است.
ترک [[آمیزش]] با کنیز به منظور اطمینان از باردار نبودن او به هنگام خرید و فروش؛ فروشنده قبل از فروش کنیز باید به مدت یک حیض از آمیزش با کنیز خودداری کند و اگر کنیز از زنانی است که خون حیض نمی‌بیند مدت استبراء او ۴۵ روز است.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۲۴، ص۱۹۳-۱۹۵.</ref> همچنین خریدار در صورتی که نمی‌داند فروشنده در مدت مذکور با کنیز نزدیکی کرده یا خیر؟  یا می‌داند که فروشنده با کنیز نزدیکی کرده است باید پس از خرید کنیز به مدت مذکور با او آمیزش نکند.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۲۴، ص۱۹۹.</ref>


==پانویس==
==پانویس==
خط ۳۲: خط ۳۱:
==منابع==
==منابع==
{{منابع}}
{{منابع}}
*شهید ثانی، زین الدین بن علی، روض الجنان فی شرح ارشاد، قم، مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام، بی‌تا.
*جمعی از پژوهشگران، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، قم، مؤسسة دایرة المعارف فقه اسلامی، ۱۴۲۶ق.
* شهید ثانی، مسالک الافهام، زین الدین بن علی، قم، مؤسسة المعارف الاسلامیه، ۱۴۱۳ق،
*حکیم، سید محسن، مستمسک العروة الوثقی، قم، مؤسسه ‌دارالتفسیر، ۱۴۱۶ق.
* حکیم، سید محسن، مستمسک العروة الوثقی، قم، مؤسسه‌دار التفسیر، ۱۴۱۶ق.
*شهید ثانی، زین‌الدین بن علی، روض الجنان فی شرح ارشاد، قم، مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام، بی‌تا.
* صدوق، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۳ق.
*صدوق، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۳ق.
* جمعی از پژوهشگران، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، قم، مؤسسة دایرة المعارف فقه اسلامی، ۱۴۲۶ق.
*طباطبایی یزدی، العروة الوثقی فیما تعم به البلوی (المحشی)، تصحیح احمد محسنی سبزواری، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم،۱۴۱۹ق.
* طباطبایی یزدی، العروة الوثقی فیما تعم به البلوی (المحشی)، تصحیح احمد محسنی سبزواری، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم،۱۴۱۹ق.
*طوسی، محمد بن حسن، الخلاف، تصحیح علی خراسانی و دیگران، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۰۷ق.
*علامه حلی، حسن بن یوسف، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، تصحیح بخش فقه در جامعه پژوهش‌های اسلامی، مشهد، مجمع البحوث الاسلامیه، ۱۴۱۲ق.
*نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام فی شرح شرائع الاسلام، تصحیح عباس قوچانی و علی آخوندی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۴ق.
*نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام فی شرح شرائع الاسلام، تصحیح عباس قوچانی و علی آخوندی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۴ق.
*علامه حلی، حسن بن یوسف، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، تصحیح بخش فقه در جامعه پژوهش‌های اسلامی، مشهد، مجمع البحوث الاسلامیه، ۱۴۱۲ق.
{{پایان}}
{{پایان}}


خط ۵۵: خط ۵۴:
  | رعایت شیوه‌نامه ارجاع = <!--ندارد، دارد-->دارد
  | رعایت شیوه‌نامه ارجاع = <!--ندارد، دارد-->دارد
  | کپی‌کاری = <!--از منبع مردود، از منبع خوب، ندارد-->ندارد
  | کپی‌کاری = <!--از منبع مردود، از منبع خوب، ندارد-->ندارد
  | استناد به منابع مناسب = <!--ندارد، ناقص، کامل-->ناقص
  | استناد به منابع مناسب = <!--ندارد، ناقص، کامل-->کامل
  | جانبداری = <!--دارد، ندارد-->ندارد
  | جانبداری = <!--دارد، ندارد-->ندارد
  | رسا بودن = <!--ندارد، دارد-->دارد
  | رسا بودن = <!--ندارد، دارد-->دارد