پرش به محتوا

استبراء: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۳۷۹ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۰ مهٔ ۲۰۲۰
جز
افزایش جزیی
جز (←‏مفهوم‌شناسی: تمیزکاری)
جز (افزایش جزیی)
خط ۲: خط ۲:
{{دیگر کاربردها|استبراء (ابهام‌زدایی)}}
{{دیگر کاربردها|استبراء (ابهام‌زدایی)}}
{{احکام}}
{{احکام}}
'''اِسْتِبْراء'''، به معنای پاکی جستن، عمل مستحبی که پس از خروج [[ادرار]] یا [[منی|مَنی]] انجام می‌شود تا مجرای ادرار از باقیمانده آنها پاک شود. از نظر فقیهان، اگر پس از استبراء از ادرار یا منی، رطوبت مشکوکی از مجرای ادرار خارج شود، [[پاک]] است و [[وضو]] یا [[غسل]] را باطل نمی‌کند.
'''اِسْتِبْراء'''، به معنای پاکی جستن، عمل مستحبی که پس از خروج [[ادرار]] یا [[منی|مَنی]] انجام می‌شود تا مجرای ادرار از باقیمانده آنها پاک شود. استبرا کاربردهای دیگری نیز دارد، از جمله حیوان نجاست‌خوار
 
استبرا کاربردهای دیگری نیز دارد، از جمله استبراء حیوان نجاست‌خوار به معنای نگهداری حیوانی که از مدفوع انسان تغدیه می‌کند برای مدتی معین به منظور پاک شدن گوشت و شیر آن.


از نظر فقیهان، اگر پس از استبراء از ادرار یا منی، رطوبت مشکوکی از مجرای ادرار خارج شود، [[پاک]] است و [[وضو]] یا [[غسل]] را باطل نمی‌کند.
==مفهوم‌شناسی==
==مفهوم‌شناسی==
استبراء پاکی جستن از نجاست و بیزاری جستن از عیب و نقص است که چگونگی آن نسبت به کاربردهایش متفاوت است.<ref>فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۳۸۰.</ref> استبرا در لغت به معنای طلب برائت و بیزاری جستن است و استبراء از گناهان طلب برائت از [[گناهان]] است که در [[حق الله]] با [[توبه]] و [[حق الناس]] با [[حلالیت‌طلبی]] انجام می‌شود.
استبراء پاکی جستن از نجاست و بیزاری جستن از عیب و نقص است که چگونگی آن نسبت به کاربردهایش متفاوت است.<ref>فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۳۸۰.</ref>
 
==استبراء از بول و منی==
==استبراء از بول و منی==
استبراء از بول و منی: عمل مستحبی است که مردها پس از خروج ادرار یا منی انجام می‌دهند تا باقیمانده این نجاسات در مجرای ادرارشان باقی نماند و فایده آن حکم به پاک بودن رطوبت مشکوکی است که پس از استبراء از مجرا خارج می‌شود.<ref> طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۳۲۳.</ref>  مردان پس از ادرار، سه بار با انگشت میانه دست چپ از مخرج غایط تا بیخ آلت می‌کشند سپس انگشت شصت دست چپ را روی آلت و یکی دیگر از انگشتان را روی آلت قرار داده و از آنجا تا [[ختنه‌گاه]] می‌کشند سپس سه مرتبه سر آلت را فشار می‌دهند.<ref> طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۳۲۲.</ref>  
استبراء از بول و منی: عمل مستحبی است که مردها پس از خروج ادرار یا منی انجام می‌دهند تا باقیمانده این نجاسات در مجرای ادرارشان باقی نماند و فایده آن حکم به پاک بودن رطوبت مشکوکی است که پس از استبراء از مجرا خارج می‌شود.<ref> طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۳۲۳.</ref>  مردان پس از ادرار، سه بار با انگشت میانه دست چپ از مخرج غایط تا بیخ آلت می‌کشند سپس انگشت شصت دست چپ را روی آلت و یکی دیگر از انگشتان را روی آلت قرار داده و از آنجا تا [[ختنه‌گاه]] می‌کشند سپس سه مرتبه سر آلت را فشار می‌دهند.<ref> طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۳۲۲.</ref>  
خط ۱۸: خط ۱۶:


=== آیا استبرا برای زنان هم جاری است؟===
=== آیا استبرا برای زنان هم جاری است؟===
فقیهان درباره اینکه آیا استبراء درباره زنان هم وجود دارد یا خیر؟ اختلاف‌نظر دارند، بیشتر آنان معتقدند که استبرا مختص مردان است. از این‌رو رطوبتی که پس از بول یا منی از مجرای ادرار زنان خارج می‌شود را در صورت عدم استبراء هم [[طهارت|پاک]] دانسته‌اند.<ref>حکیم، مستمسک العروة، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۲۲۸.</ref> هر چند که گفته‌اند بهتر است زنان پس از ادرار اندکی صبر کرده، سپس تنحنح نمایند و آلت خود را فشار دهند.<ref> طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۳۲۳.</ref> [[علامه حلی]] معتقد است که استبراء درباره زنان نیز جاری است اما چگونگی آن را بیان نکرده است.<ref>علامه حلی، منتهی المطلب، ج۱، ص۲۵۶.</ref>
فقیهان درباره اینکه آیا استبراء درباره زنان هم وجود دارد یا خیر؟ اختلاف‌نظر دارند، بیشتر آنان معتقدند که استبرا مختص مردان است. از این‌رو رطوبتی که پس از بول یا منی از مجرای ادرار زنان خارج می‌شود را در صورت عدم استبراء هم [[طهارت|پاک]] دانسته‌اند.<ref>حکیم، مستمسک العروة، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۲۲۸.</ref> هرچند که گفته‌اند بهتر است زنان پس از ادرار اندکی صبر کرده، سپس تنحنح نمایند و آلت خود را فشار دهند.<ref> طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۳۲۳.</ref> علامه حلی معتقد است که استبراء درباره زنان نیز جاری است اما درباره چگونگی استبرائشان چیزی نگفته است.<ref>علامه حلی، منتهی المطلب، ج۱، ص۲۵۶.</ref>
 
== استبراء حیض==
وارسی کردن رحم پس از قطع خون در ایام حیض.<ref>صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۹۶.</ref> به فتوای برخی از فقیهان، اگر خون حیض پیش از ده روز قطع شود و زن احتمال باقی ماندن آن را در رحم خود بدهد  باید پنبه یا چیزی مانند آن در شرمگاه خود فرو کند و پس از اندکی مکث آن را بیرون بیاورد در صورتی که پنبه به خون یا لکه زردرنگ ‌آلود نشود زن از خون حیض پاک است و غسل می‌کند و در غیر این صورت باید صبر کند تا پاک شود.


==استبراء حیوان نجاستخوار==
==استبراء حیوان نجاستخوار==
گوشت و شیر حیوان حلال گوشتی که به خوردن مدفوع انسان عادت کرده، حرام است و ادار و مدفوعش نجس، این حیوان با استبراء پاک می‌شود. استبرا آن با جلوگیری از خوردن مدفوع و خوراندن علوفه پاک در مدت معین به آن انجام می‌شود. برای پاک شدن شیر و گوشت آن که مدت آن نسبت به حیوانات مختلف متفاوت است: استبرا شتر ۴۰ روز، گاو ۲۰ روز و گوسفند ۷ یا ۱۰ روز دانسته شده است.<ref>شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۱۳ق، ج۱۲، ص۲۵-۲۷.</ref> تخم و گوشت پرندگام نیز همین حکم را دارد.
دور کردن حیوانات اهلی از خوردن مدفوع انسان برای پاک شدن ادرار، مدفوع، شیر و گوشت آنها که مدت آن نسبت به حیوانات مختلف متفاوت است: مدت استبرا شتر ۴۰ روز، گاو ۲۰ روز و گوسفند ۷ یا ۱۰ روز دانسته شده است.<ref>شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۱۳ق، ج۱۲، ص۲۵-۲۷.</ref>


==استبراء رحم==
== استبراء از خون حیض و نفاس ==
ترک [[آمیزش]] با کنیز به منظور اطمینان از باردار نبودن او به هنگام خرید و فروش.<ref>شهید ثانی، مسالک الافهام، ج۳، ص۳۸۵-۳۸۶.</ref
استبراء حیض، وارسی کردن پس از قطع خون در ایام عادت با پنبه‌ای داخل فرج کند.<ref>صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۹۶.</ref>
== استبراء رحم==
ترک نزدیکی با کنیز به منظور اطمینان از باردار نبودن او به هنگام خرید و فروش.


==پانویس==
==پانویس==
خط ۳۴: خط ۳۱:
==منابع==
==منابع==
{{منابع}}
{{منابع}}
* شهید ثانی، مسالک الافهام، زین الدین بن علی، قم، مؤسسة المعارف الاسلامیه، ۱۴۱۳ق.
* شهید ثانی، مسالک الافهام، زین الدین بن علی، قم، مؤسسة المعارف الاسلامیه، ۱۴۱۳ق،
* حکیم، سید محسن، مستمسک العروة الوثقی، قم، مؤسسه‌دار التفسیر، ۱۴۱۶ق.
* حکیم، سید محسن، مستمسک العروة الوثقی، قم، مؤسسه‌دار التفسیر، ۱۴۱۶ق.
* نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام فی شرح شرایع الاسلام، بیروت، ‌دار احیاء التراث العربی، هفتم،  بی‌تا.
* نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام فی شرح شرایع الاسلام، بیروت، ‌دار احیاء التراث العربی، هفتم،  بی‌تا.