پرش به محتوا

غیرت: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۸۰ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۳ مهٔ ۲۰۱۹
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (اصلاح درجه‌بندی)
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{اخلاق-عمودی}}
{{اخلاق-عمودی}}
'''غیرَت'''، فضیلتی اخلاقی است که انسان را به دفاع از ناموس و خانواده، دین و آیین، و همچنین مال و وطن وامی‌دارد. بر اساس روایات، غیرتمندی از [[صفات خداوند]] بیان شده است. چنانکه [[ملااحمد نراقی]] در کتاب [[معراج السعادة]] گفته است، مؤمنان نباید از خانواده خود غافل باشند و درباره امری که عاقبت آن به فساد منجر می‌شود، نباید اهمال کنند. وی همچنین مقابله با [[بدعت]] در دین و اجرای [[امر به معروف و نهی از منکر]] را از مصادیق غیرت دانسته است.
'''غیرَت'''، فضیلتی اخلاقی است که انسان را به دفاع از ناموس و خانواده، دین و آیین، و همچنین مال و وطن وامی‌دارد. بر اساس روایات، غیرتمندی از [[اسما و صفات|صفات خداوند]] بیان شده است. چنانکه [[ملا احمد نراقی|ملااحمد نراقی]] در کتاب [[معراج السعادة]] گفته است، مؤمنان نباید از خانواده خود غافل باشند و درباره امری که عاقبت آن به فساد منجر می‌شود، نباید اهمال کنند. وی همچنین مقابله با [[بدعت]] در دین و اجرای [[امر به معروف و نهی از منکر]] را از مصادیق غیرت دانسته است.


در روایات شیعه، آثار و فوایدی برای غیرت ذکر شده است؛ از جمله عفت و پاکدامنی، جلوگیری از فساد و ثبات خانواده. برخی از علت‌های ایجاد بی‌غیرتی، چنانکه در روایات آمده است، عبارتند از: اختلاط محرم و [[نامحرم]]، موسیقی حرام، نگاه به نامحرم و شرابخواری. در روایتی از [[امام علی(ع)]] افراط در غیرت‌ورزی، می‌تواند نتیجه معکوس داشته و موجب فساد شود.
در روایات شیعه، آثار و فوایدی برای غیرت ذکر شده است؛ از جمله عفت و پاکدامنی، جلوگیری از فساد و ثبات خانواده. برخی از علت‌های ایجاد بی‌غیرتی، چنانکه در روایات آمده است، عبارتند از: اختلاط محرم و [[نامحرم]]، موسیقی حرام، نگاه به نامحرم و شرابخواری. در روایتی از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] افراط در غیرت‌ورزی، می‌تواند نتیجه معکوس داشته و موجب فساد شود.


==مفهوم شناسی==
==مفهوم شناسی==
غیرت در فرهنگ اسلامی، به عنوان یک فضیلت مهم اخلاقی بیان شده،<ref>نراقی، جامع السعادات، ۱۳۸۱ش، ج۱، ص۲۶۶؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۲۸۰.</ref> که انسان را به دفاع شدید از آبرو و ناموس، دین و آیین، مال و سرزمین وامی‌دارد.<ref>مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ۱۳۸۰ش، ج۳، ص۴۳۱.</ref>
غیرت در فرهنگ اسلامی، به عنوان یک فضیلت مهم اخلاقی بیان شده،<ref>نراقی، جامع السعادات، ۱۳۸۱ش، ج۱، ص۲۶۶؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۲۸۰.</ref> که انسان را به دفاع شدید از آبرو و ناموس، دین و آیین، مال و سرزمین وامی‌دارد.<ref>مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ۱۳۸۰ش، ج۳، ص۴۳۱.</ref>


واژه غیرت در [[قرآن کریم]] به صورت مستقیم به‌کار نرفته است، ولی [[ناصر مکارم شیرازی]] از مراجع تقلید شیعه و مفسر قرآن، [[آیه|آیات]] ۶۰ تا ۶۲ [[سوره احزاب]]<ref>لَئن لَم ینَتهِ المُنافِقُونَ و الّذین فی قلوبهم مَرَضٌ و الُمُرْجِفُونَ فی المدینة لَنغفرینَّکَ بِهِم ثُمَّ لایجارونَکَ فیها اِلاّ قلیلاً مَلعُونینَ اَینَما ثَقفوا اُخِذُوا و قُتّلِوُا تقتیلاً سُنَّةَ اللهِ فی الّذین خَلَوا مِن قَبلُ و لَن تَجِدَ لِسُنَّةِ الله تبدیلاً.</ref> را بیان کنندهٔ مفهوم غیرت دانسته است؛ چرا که منافقان شایعه‌پراکن، کسانی که مزاحم زنان مسلمان می‌شوند، و شایعه‌پراکنان علیه زنان باایمان را تهدید به مجازات شدید، تبعید و قتل کرده است.<ref>مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ۱۳۸۶ش، ص۴۳۳و۴۳۴.</ref>
واژه غیرت در [[قرآن|قرآن کریم]] به صورت مستقیم به‌کار نرفته است، ولی [[ناصر مکارم شیرازی]] از مراجع تقلید شیعه و مفسر قرآن، [[آیه|آیات]] ۶۰ تا ۶۲ [[سوره احزاب]]<ref>لَئن لَم ینَتهِ المُنافِقُونَ و الّذین فی قلوبهم مَرَضٌ و الُمُرْجِفُونَ فی المدینة لَنغفرینَّکَ بِهِم ثُمَّ لایجارونَکَ فیها اِلاّ قلیلاً مَلعُونینَ اَینَما ثَقفوا اُخِذُوا و قُتّلِوُا تقتیلاً سُنَّةَ اللهِ فی الّذین خَلَوا مِن قَبلُ و لَن تَجِدَ لِسُنَّةِ الله تبدیلاً.</ref> را بیان کنندهٔ مفهوم غیرت دانسته است؛ چرا که منافقان شایعه‌پراکن، کسانی که مزاحم زنان مسلمان می‌شوند، و شایعه‌پراکنان علیه زنان باایمان را تهدید به مجازات شدید، تبعید و قتل کرده است.<ref>مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ۱۳۸۶ش، ص۴۳۳و۴۳۴.</ref>
{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = [[پیامبر]](ع): {{حدیث|اَلا وَ اِنَّ اللهَ حَرَّمَ الْحَرامَ وَ حَدَّ الحُدودَ وَ‌ ما اَحَدٌ اَغْیرَ مِنَ اللهِ وَ مِنْ غَیرَتِهِ حَرَّمَ الْفواحِشَ.|ترجمه=آگاه باشید که خداوند، محرمات را حرام و حدود را وضع کرد و هیچ کس غیورتر از خدا نیست که از روی غیرت، زشتی‌ها را حرام کرده است.}}|تاریخ بایگانی| منبع = <small>[[بحارالانوار]]، ج۷۳، ص:۳۳۲</small>| تراز = چپ| عرض = ۲۵۰px| اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}
{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = [[پیامبر]](ع): {{حدیث|اَلا وَ اِنَّ اللهَ حَرَّمَ الْحَرامَ وَ حَدَّ الحُدودَ وَ‌ ما اَحَدٌ اَغْیرَ مِنَ اللهِ وَ مِنْ غَیرَتِهِ حَرَّمَ الْفواحِشَ.|ترجمه=آگاه باشید که خداوند، محرمات را حرام و حدود را وضع کرد و هیچ کس غیورتر از خدا نیست که از روی غیرت، زشتی‌ها را حرام کرده است.}}|تاریخ بایگانی| منبع = <small>[[بحارالانوار]]، ج۷۳، ص:۳۳۲</small>| تراز = چپ| عرض = ۲۵۰px| اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}


بنابر [[روایات]] [[شیعه]]، غیرتمندی از صفات [[خداوند]] است و خداوند بی‌غیرتی را نمی‌پسندد.<ref>کلینی، اصول کافی، ۱۴۰۱، ج۸، ص۳۷۲.</ref> غیرت در روایات مذکور، همراه با کرامت و عزت آمده است.<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، حکمت ۳۰۵، ص۵۲۹.</ref> بر اساس برخی روایات، مردان بی‌غیرت [[لعن|ملعون]] هستند.<ref>شیخ حرعاملی، وسایل الشیعه، ۱۴۱۴ق، ج۲۰، ص۲۳۵.</ref>
بنابر [[حدیث|روایات]] [[شیعه]]، غیرتمندی از صفات [[خدا|خداوند]] است و خداوند بی‌غیرتی را نمی‌پسندد.<ref>کلینی، اصول کافی، ۱۴۰۱، ج۸، ص۳۷۲.</ref> غیرت در روایات مذکور، همراه با کرامت و عزت آمده است.<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، حکمت ۳۰۵، ص۵۲۹.</ref> بر اساس برخی روایات، مردان بی‌غیرت [[لعن|ملعون]] هستند.<ref>شیخ حرعاملی، وسایل الشیعه، ۱۴۱۴ق، ج۲۰، ص۲۳۵.</ref>


==انواع و مصادیق==
==انواع و مصادیق==
[[ملااحمد نراقی]]، فقیه قرن سیزدهم هجری، در کتاب [[معراج السعادة (کتاب)|معراج السعادة]]، علاوه بر غیرت درباره زنان، غیرت درباره دین، آبرو و مال را هم بیان کرده است. به باور نراقی، مؤمنان نباید از خانواده خود غافل شوند و درباره امری که عاقبت آن به فساد منجر می‌شود، نباید اهمال کنند.<ref>نراقی، معراج السعادة، انتشارات جاویدان، ص۱۵۲-۱۵۳.</ref> علاوه بر این، وی به موارد دیگری از غیرت‌ورزی نیز اشاره می‌کند؛ از جمله اینکه او، مقابله با کسی که در دین [[بدعت]] ایجاد می‌کند و اهانت به کسی که به دین اهانت می‌کند را از مصادیق غیرت دانسته است.<ref>نراقی، معراج السعادة، انتشارات جاویدان، ص۱۵۲-۱۵۳.</ref> نراقی همچنین اجرای بی‌کم و کاست [[امر به معروف و نهی از منکر]] را از مصادیق غیرت دانسته است.<ref>نراقی، معراج السعادة، انتشارات جاویدان، ص۱۵۲-۱۵۳.</ref>
[[ملا احمد نراقی|ملااحمد نراقی]]، فقیه قرن سیزدهم هجری، در کتاب [[معراج السعاده (کتاب)|معراج السعادة]]، علاوه بر غیرت درباره زنان، غیرت درباره دین، آبرو و مال را هم بیان کرده است. به باور نراقی، مؤمنان نباید از خانواده خود غافل شوند و درباره امری که عاقبت آن به فساد منجر می‌شود، نباید اهمال کنند.<ref>نراقی، معراج السعادة، انتشارات جاویدان، ص۱۵۲-۱۵۳.</ref> علاوه بر این، وی به موارد دیگری از غیرت‌ورزی نیز اشاره می‌کند؛ از جمله اینکه او، مقابله با کسی که در دین [[بدعت]] ایجاد می‌کند و اهانت به کسی که به دین اهانت می‌کند را از مصادیق غیرت دانسته است.<ref>نراقی، معراج السعادة، انتشارات جاویدان، ص۱۵۲-۱۵۳.</ref> نراقی همچنین اجرای بی‌کم و کاست [[امر به معروف و نهی از منکر]] را از مصادیق غیرت دانسته است.<ref>نراقی، معراج السعادة، انتشارات جاویدان، ص۱۵۲-۱۵۳.</ref>


[[حسین مظاهری]]، از عالمان معاصر، علاوه بر غیرت شخصی، با تکیه بر روایات، موارد دیگری را برای غیرت ذکر کرده است؛ از جمله غیرت عمومی و اجتماعی، به معنای غیرت‌ورزی مردان جامعه درباره همه زنان،<ref>مظاهری، معرفت نفس، ۱۳۹۴ش، ج۳، ص۱۳۵.</ref> غیرت وطن و سرزمین، به معنای دوست داشتن وطن و تلاش برای رشد آن،<ref>مظاهری، معرفت نفس، ۱۳۹۴ش، ج۳، ص۱۳۷.</ref> و غیرت دینی به معنای دفاع از حریم اسلام.<ref>مظاهری، معرفت نفس، ۱۳۹۴ش، ج۳، ص۱۳۸.</ref>
[[حسین مظاهری]]، از عالمان معاصر، علاوه بر غیرت شخصی، با تکیه بر روایات، موارد دیگری را برای غیرت ذکر کرده است؛ از جمله غیرت عمومی و اجتماعی، به معنای غیرت‌ورزی مردان جامعه درباره همه زنان،<ref>مظاهری، معرفت نفس، ۱۳۹۴ش، ج۳، ص۱۳۵.</ref> غیرت وطن و سرزمین، به معنای دوست داشتن وطن و تلاش برای رشد آن،<ref>مظاهری، معرفت نفس، ۱۳۹۴ش، ج۳، ص۱۳۷.</ref> و غیرت دینی به معنای دفاع از حریم اسلام.<ref>مظاهری، معرفت نفس، ۱۳۹۴ش، ج۳، ص۱۳۸.</ref>
خط ۲۱: خط ۲۱:
==آثار غیرت==
==آثار غیرت==
آثار و فوایدی برای غیرت، با اتکا به روایات معصومان ذکر شده است؛ از جمله:
آثار و فوایدی برای غیرت، با اتکا به روایات معصومان ذکر شده است؛ از جمله:
* [[عفت]] و پاکدامنی: بر این اساس، گفته شده است که اگر کسی برای ناموس خود حرمت قائل باشد و نسبت به آن غیرت بورزد، به خود اجازه نمی‌دهد به ناموس دیگران چشم داشته باشد.<ref>اکبری، غیرتمندی و آسیب‌ها، ۱۳۹۰ش، ص۳۸.</ref> در این زمینه به روایتی از [[امام علی(ع)]] استناد شده است: ما زنیٰ غیورٌ قطُّ؛ شخص باغیرت هرگز زنا نمی‌کند.<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، حکمت ۳۰۵، ص۵۲۹.</ref>
* [[عفت]] و پاکدامنی: بر این اساس، گفته شده است که اگر کسی برای ناموس خود حرمت قائل باشد و نسبت به آن غیرت بورزد، به خود اجازه نمی‌دهد به ناموس دیگران چشم داشته باشد.<ref>اکبری، غیرتمندی و آسیب‌ها، ۱۳۹۰ش، ص۳۸.</ref> در این زمینه به روایتی از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] استناد شده است: ما زنیٰ غیورٌ قطُّ؛ شخص باغیرت هرگز زنا نمی‌کند.<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، حکمت ۳۰۵، ص۵۲۹.</ref>
* جلوگیری از فساد: به همان اندازه که بی‌غیرتی و بی‌تفاوتی، زمینه‌ساز فساد دانسته شده، غیرت و حساسیت در برابر منکرات هم دارای نقش بازدارنده در برابر فساد تلقی شده است.<ref>اکبری، غیرتمندی و آسیب‌ها، ۱۳۹۰ش، ص۳۸.</ref>
* جلوگیری از فساد: به همان اندازه که بی‌غیرتی و بی‌تفاوتی، زمینه‌ساز فساد دانسته شده، غیرت و حساسیت در برابر منکرات هم دارای نقش بازدارنده در برابر فساد تلقی شده است.<ref>اکبری، غیرتمندی و آسیب‌ها، ۱۳۹۰ش، ص۳۸.</ref>
* ثبات خانواده: غیرتمندی، موجب ثبات و تحکیم خانواده دانسته شده است؛ چرا که در جامعه‌ای با مردانی باغیرت، افراد مزاحم و هوسران امنیت ندارند و دختران و زنان پاکدامن، در جامعه احساس آرامش می‌کنند.<ref>اکبری، غیرتمندی و آسیب‌ها، ۱۳۹۰ش، ص۴۰-۴۱.</ref>
* ثبات خانواده: غیرتمندی، موجب ثبات و تحکیم خانواده دانسته شده است؛ چرا که در جامعه‌ای با مردانی باغیرت، افراد مزاحم و هوسران امنیت ندارند و دختران و زنان پاکدامن، در جامعه احساس آرامش می‌کنند.<ref>اکبری، غیرتمندی و آسیب‌ها، ۱۳۹۰ش، ص۴۰-۴۱.</ref>
۳۸۶

ویرایش