صالح المؤمنین: تفاوت میان نسخه‌ها

صالح‌المؤمنین به‌معنای بهترین [[مؤمنان]] یا مؤمنان شایسته است.<ref>قرشی، قاموس قرآن، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۴۲.</ref> برخی از [[مفسران]] صالح را در ترکیب مذکور اسم جنس دانسته<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۴۷۱؛ آلوسی، روح المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۴، ص۳۴۸؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۴، ص۲۸۰.</ref> از این‌رو آن را شامل همه مؤمنان صالح، باتقوا و کامل‌الایمان می‌دانند.<ref> مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۴، ص۲۸۰.</ref> در مقابل برخی دیگر عمومیت صالح‌المومنین را رد کرده و معتقدند این واژه فقط بر یک شخص قابل صدق است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۹، ص۳۳۲.</ref> به گفته [[علامه طباطبایی]] معنای «صالح‌المؤمنین» با «الصالح من المؤمنین» متفاوت است؛ چراکه ترکیب دوم به دلیل داشتن الف و لام بر سر کلمه صالح اسم جنس است و افاده عموم می‌کند؛ ولی صالح‌المومنین جنسیت و عمومیت را نمی‌رساند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۹، ص۳۳۲.</ref>

* '''امام علی(ع):''' در منابع شیعه<ref>صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۳۱؛ حویزی، تفسیر نورالثقلین، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۳۷۰.</ref> و برخی از تفاسیر اهل‌سنت<ref>حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ۳۴۱-۳۵۲؛ ابوحیان اندلسی، البحر المحیط، ۱۴۲۰ق، ج۵، ص۳۳۲؛ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۲۴۴.</ref> با استناد به [[حدیث|روایاتی]] که از طریق [[فریقین]] رسیده، تنها مصداق صالح‌المؤمنین امام علی(ع) معرفی شده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۹، ص۳۳۲.</ref> چراکه صالح‌المؤمنین باید اصلح و بهترین مؤمنان باشد<ref>شوشتری، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۳۱۴-۳۲۰.</ref> و چون این واژه همراه با [[جبرئیل]] و دیگر [[فرشتگان]] آمده باید دارای مقام [[عصمت]] باشد.<ref>سید بن طاووس، سعد السعود، قم، ص۱۸۱؛ صادقی تهرانی، الفرقان، ۱۴۰۶ق، ج۲۸، ص۴۳۸.</ref>  

* '''همه مسلمانان باتقوا:''' عده‌ای از مفسران اهل‌سنت و شیعه معتقدند صالح المومنین معنای جنسی دارد و همه مؤمنان صالح و باتقوا و کامل‌الایمان را شامل می‌شود<ref>طبری، جامع البیان، ۱۴۱۲ق، ج۲۸، ص۱۰۵؛ آلوسی، روح المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۴، ص۳۴۹؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۴، ص۲۸۰.</ref> [[آیت‌الله مکارم شیرازی]] امام علی(ع) را مصداق اتم آن معرفی کرده است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۴، ص۲۸۰.</ref>

* '''ابوبکر و عمر:''' بعضی از مفسران اهل‌سنت با این استدلال به اینکه کلمه صالح اسم جنس است و اگرچه به صورت مفرد آمده ولی افاده جمع می‌کند و با استناد بر روایاتی از [[ابن عباس]] و [[ابن مسعود]] منظور از صالح‌المؤمنین در این آیه را خلیفه اول و دوم می‌دانند؛ زیرا این دو نفر دختران خود حفصه و عایشه را که از همسران پیامبر بودند از اذیت و آزار پیامبر(ص) باز می‌داشتند.<ref> فراء، معانی القرآن، ۱۹۸۰م، ج۳، ص۱۶۷؛ طبرانی، التفسیر الکبیر، ۲۰۰۸م، ج۶، ص۳۰۳؛ ابن تیمیه، منهاج‌السنه النبویه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۲۹۲.</ref> البته سند این روایات ضعیف شمرده شده است.<ref>خداپرست، «بررسی تطبیقی دیدگاه مفسران فریقین درباره مصداق صالح‌المؤمنین»، ص۹۲-۹۶.</ref>