پرش به محتوا

عزائم: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۴۰۲ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۹ فوریهٔ ۲۰۲۰
جز
تمیزکاری
جز (تمیزکاری)
جز (تمیزکاری)
خط ۳: خط ۳:


== نامگذاری ==
== نامگذاری ==
عزائم یا عزائم السجود به چهار سوره سجده، فصلیت، نجم و علق قرآن گفته می‌شود که دارای آیه سجده واجب هستند.<ref>طریحی، مجمع‌البحرین، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۱۱۴ (ذیل واژه عزم).</ref> عزائم، جمع عزیمه و در لغت به معنای اراده جدی بر انجام کاری است.<ref>فیروزآبادی، القاموس المحیط، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۱۱۲(ذیل واژه عزم)؛ طریحی، مجمع‌البحرین، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۱۱۴ (ذیل واژه عزم).</ref> همچنین به معنای [[فریضه|فرایضی]] که خدا واجب کرده نیز آمده است<ref> فیروزآبادی، القاموس المحیط، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۱۱۲(ذیل واژه عزم)؛ طریحی، مجمع‌البحرین، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۱۱۴ (ذیل واژه عزم).</ref> از این‌رو سوره‌های مذکور که در آنها آیات سجده‌های واجب آمده، عزائم نامیده شده‌اند.<ref>طریحی، مجمع‌البحرین، ج۶، ص۱۱۴ (ذیل واژه عزم).</ref> آیات ۱۵ [[سوره سجده]]، ۳۷ [[سوره فصلت]]، ۶۲ [[سوره نجم]] و ۱۹ [[سوره علق]] سجده واجب دارند.<ref> بنی هاشمی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۷۸ش، مساله ۱۰۹۳، ج۱، ص۶۱۵-۶۱۷.</ref>
عزائم یا عزائم السجود به چهار سوره سجده، فصلیت، نجم و علق قرآن گفته می‌شود که دارای آیه سجده واجب هستند.<ref>طریحی، مجمع‌البحرین، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۱۱۴ (ذیل واژه عزم).</ref> عزائم، جمع عزیمه و در لغت به معنای اراده جدی بر انجام کاری است.<ref>فیروزآبادی، القاموس المحیط، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۱۱۲(ذیل واژه عزم)؛ طریحی، مجمع‌البحرین، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۱۱۴ (ذیل واژه عزم).</ref> همچنین به معنای [[فریضه|فرایضی]] که خدا واجب کرده نیز آمده است<ref> فیروزآبادی، القاموس المحیط، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۱۱۲(ذیل واژه عزم)؛ طریحی، مجمع‌البحرین، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۱۱۴ (ذیل واژه عزم).</ref> از این‌رو سوره‌های مذکور که در آنها آیات سجده‌های واجب آمده، عزائم نامیده شده‌اند.<ref>طریحی، مجمع‌البحرین، ج۶، ص۱۱۴ (ذیل واژه عزم).</ref>  


== آیات سجده دار==
از نظر فقیهان شیعه، آیات ۱۵ [[سوره سجده]]، ۳۷ [[سوره فصلت]]، ۶۲ [[سوره نجم]] و ۱۹ [[سوره علق]] سجده واجب دارند.<ref> بنی هاشمی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۷۸ش، مساله ۱۰۹۳، ج۱، ص۶۱۵-۶۱۷.</ref> همچنین ۱۱ سوره آیه سجده مستحب دارند.<ref>خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۸۱ش، ج۱، ص۶۱.</ref> این آیات عبارتند از: [[سوره اعراف]] آیه ۲۰۶، [[سوره رعد|رعد]] آیه ۱۵، [[سوره نحل|نحل]] آیه ۴۹-۵۰، [[سوره اسراء|اسراء]] آیه ۱۰۹، [[سوره مریم|مریم]] آیه ۵۸، [[سوره حج|حج]] آیه ۱۸ و ۷۷، [[سوره فرقان|فرقان]] آیه ۶۰، [[سوره نمل|نمل]] آیه ۲۶، [[سوره ص|ص]] آیه ۲۴، [[سوره انشقاق|انشقاق]] آیه ۲۱.<ref>خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۸۱ش، ج۱، ص۶۱.</ref> مستند فقهای شیعه روایاتی است که از امام صادق(ع) نقل شده و سجده را فقط در چهار سوره مذکور واجب دانسته است.<ref>برای نمونه نگاه کنید: شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۹۱، ح۲۶و۲۷.</ref>
فقهای اهل سنت درباره سجده‌های قرآن اختلاف‌نظر دارند شافعی‌ها بر این باورند که همه سجده‌های قرآن مستحب است و حنفی‌ها همه آنها را واجب می‌دانند.{{مدرک}}
== احکام مرتبط==
== احکام مرتبط==
از نظر فقیهان سوره‌های عزائم احکام خاصی دارند از جمله:
از نظر فقیهان سوره‌های عزائم احکام خاصی دارند از جمله:
*حرام بودن قرائت سوره‌های سجده واجب‌دار بر جنب و حائض: خواندن سوره‎های مذکور بر [[جنابت|جُنُب]] و [[حائض]]، [[حرام]] است البته برخی فقیهان فقط خواندن آیات سجده‌دار را حرام دانسته‌اند.<ref>بنی‌هاشمی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۷۸ش، مسأله ۳۵۵، ج۱، ص۲۲۵-۲۲۷؛ مساله ۴۵۰، ج۱، ص۲۷۶.</ref>
*خواندن سوره‌های مذکور بر [[جنابت|جُنُب]] و [[حائض]]، [[حرام]] است البته برخی فقیهان فقط خواندن آیات سجده‌دار را حرام دانسته‌اند.<ref>بنی‌هاشمی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۷۸ش، مسأله ۳۵۵، ج۱، ص۲۲۵-۲۲۷؛ مساله ۴۵۰، ج۱، ص۲۷۶.</ref>
*جایز نبودن خواندن سوره‌های عزائم در [[نمازهای واجب]]: {{مدرک}} خواندن سوره‌های دارای سجده واجب، در نماز واجب جایز نیست و سبب باطل شدن نماز می‌گردد. البته اگر خواندن این سوره‌ها سهوی باشد، در صورتی که پیش از رسیدن به نصف سوره یا آیه سجده‌دار متوجه شود باید سوره دیگری بخواند و اگر پس از آیه سجده‌دار باشد درباره صحیح بودن نماز و نیز چگونگی سجده میان فقیهان اختلاف‌نظر وجود دارد.
*خواندن سوره‌های دارای سجده واجب، در [[نمازهای واجب]] جایز نیست و سبب باطل شدن نماز می‌گردد. البته اگر خواندن این سوره‌ها سهوی باشد، در صورتی که پیش از رسیدن به نصف سوره یا آیه سجده‌دار متوجه شود باید سوره دیگری بخواند و اگر پس از آیه سجده‌دار باشد درباره صحیح بودن نماز و نیز چگونگی سجده میان فقیهان اختلاف‌نظر وجود دارد.
*سجده واجب قرآن وجوب فوری دارد: از این‌رو با خواندن یا شنیدن آیات سجده‌دار سورهای عزائم، بلافاصله سجده واجب می‌شود.
*سجده واجب قرآن وجوب فوری دارد: از این‌رو با خواندن یا شنیدن آیات سجده‌دار سورهای عزائم، بلافاصله سجده واجب می‌شود.
* در سجده واجب قرآن، [[وضو]]، [[غسل]]، رو به قبله بودن و ذکر خاصی شرط نیست اما باید پیشانی بر چیزی گذاشته شود که [[سجده]] بر آن صحیح است.<ref>بنی‌هاشمی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۷۸ش، مساله ۱۰۹۳، ج۱، ص۶۱۵-۶۱۷.</ref>
* در سجده واجب قرآن، [[وضو]]، [[غسل]]، رو به قبله بودن و ذکر خاصی شرط نیست اما باید پیشانی بر چیزی گذاشته شود که [[سجده]] بر آن صحیح است.<ref>بنی‌هاشمی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۷۸ش، مساله ۱۰۹۳، ج۱، ص۶۱۵-۶۱۷.</ref>
خط ۱۶: خط ۲۰:
* فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، القاموس المحیط، بیروت، دارالکتب العلمیه منشورات محمدعلی بیضون، ۱۴۱۵ق/۱۹۹۵م.
* فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، القاموس المحیط، بیروت، دارالکتب العلمیه منشورات محمدعلی بیضون، ۱۴۱۵ق/۱۹۹۵م.
* بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسن، توضیح المسائل مراجع، قم، دفتر نشر اسلامی،چاپ سوم، ۱۳۷۸ش.
* بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسن، توضیح المسائل مراجع، قم، دفتر نشر اسلامی،چاپ سوم، ۱۳۷۸ش.
* طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، تحقیق حسن خرسان موسوی، تهران، دارالکتب العلمیه، ۱۴۰۷ق.
*طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، تحقیق سید احمد حسینی، تهران، کتابفروشی مرتضوی، ۱۴۱۶ق.
*طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، تحقیق سید احمد حسینی، تهران، کتابفروشی مرتضوی، ۱۴۱۶ق.
{{قرآن کریم}}
{{قرآن کریم}}