امام علی علیه‌السلام: تفاوت میان نسخه‌ها

علی بن ابی‌طالب(ع)، [[جمعه]] [[۱۳ رجب]] سال ۳۰ [[عام الفیل]] (۲۳ سال قبل از [[هجرت به مدینه|هجرت]]) در [[مکه]] و داخل [[کعبه]] [[مولود کعبه|متولد]] شد.<ref>{{پک|مفید|۱۴۱۳|ک=الارشاد|ج=۱|ص=۵}}</ref>{{یادداشت|«ولد بمکة فی البیت الحرام/ در مکه در بیت الحرام زاده شد.» مسعودی (متوفای ۳۴۶ق) درباره زادگاه امام نوشته است: «وکان مولده فی الکعبة/ زادگاهش در کعبه بود.»<ref>{{پک|مسعودی|۱۳۶۳|ک=مروج الذهب و معادن الجوهر|ج=۲|ص=۳۴۹}}</ref>}} ولادت وی در کعبه را عالمان شیعه از جمله [[شیخ صدوق]]، [[سید رضی]]، [[شیخ مفید]]، [[قطب راوندی]]، [[ابن شهرآشوب]] و بسیاری از عالمان [[اهل سنت]] مانند حاکم نیشابوری، حافظ گنجی شافعی، ابن جوزی حنفی، ابن صباغ مالکی، حلبی و [[مسعودی]]، [[تواتر|متواتر]] می‌دانند.<ref>{{پک|امینی|سال|ک=کتاب|ج=۶|ص=۲۳-۲۱}}</ref>

اعتراضات خوارج تا شش ماه پس از صفین ادامه داشت و به همین جهت علی(ع)، [[عبدالله بن عباس]] و [[صعصعة بن صوحان]] را برای گفتگو نزد آنها فرستاد. آنان تسلیم خواسته این دو نفر برای بازگشتن به جماعت نشدند. پس از آن امام علی(ع) از آنها خواست تا دوازده نفر را معین کرده و خود نیز همین تعداد را جدا کرده و با آنها به گفتگو نشست.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۳۵۲.</ref> علی(ع) نامه‌ای نیز به سران خوارج نوشت و از آنها دعوت کرد که به سوی مردم بازگردند اما عبدالله بن وهب با یادآوری حوادث صفین، تأکید کرد که علی(ع) از دین خارج شده و باید توبه نماید. امام پس از این نیز بارها توسط افرادی همچون [[قیس بن سعد]] و [[ابو ایوب انصاری]] خوارج را به‌سمت خود فراخواند و به آنها امان داد،<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۳۷۰.</ref> اما پس از آنکه از تسلیم خوارج ناامید شد، سپاه ۱۴ هزار نفری خود را در مقابل آنها قرار داد. علی(ع) تاکید کرد که سپاه وی آغازگر نبرد نباشند و سرانجام نهروانیان جنگ را شروع کردند.<ref>{{پک|دینوری|۱۳۳۰|ک=اخبار الطوال|ص=۲۱۰}}</ref> با آغاز جنگ، به سرعت تمامی خوارج کشته و یا زخمی شدند. زخمی‌ها به تعداد چهارصد نفر، به خانواده‌هایشان تحویل داده شدند، و در مقابل، از سپاه علی(ع) تعدادی کمتر از ده نفر کشته شدند. از اجتماع خوارج در نهروان، کمتر از ۱۰ نفر فرار کردند که یکی از آنان [[ابن ملجم مرادی |عبدالرحمن بن ملجم مرادی]]، قاتل امام علی(ع) بود.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۳۷۳-۳۷۵.</ref> [[ابن ملجم مرادی]]، در سحرگاه [[۱۹ رمضان]] سال [[سال ۴۰ قمری|۴۰ق]] در [[مسجد کوفه]]، علی(ع) را با ضربه شمشیر خود زخمی ساخت، و دو روز بعد در [[۲۱ رمضان]]، امام علی(ع) در ۶۳ سالگی به [[شهادت]] رسید و مخفیانه [[دفن]] شد.<ref>المفید، الارشاد، ج۱، ص۹ (نسخه موجود در لوح فشرده کتابخانه اهل بیت، نسخه دوم).</ref>{{یادداشت|درباره تاریخ شهادت امام علی(ع)، اختلاف است. [[ابن ابی الحدید]] (از علمای [[اهل سنت]]) شهادت وی در شب [[۱۷ رمضان]] را قول مشهور می‌داند و می‌گوید شب ۱۷ رمضان شب [[جنگ بدر|بدر]] است و روایاتی در دست بوده که وی در شب بدر کشته می‌شود.<ref>{{پک|ابن ابی‌الحدید|۱۴۰۴|ک=شرح نهج‌البلاغة|ج=۱|ص=۱۶-۱۵}}</ref>}}

بر اساس روایات، امام علی(ع) درباره چگونگی [[غسل]]، [[کفن]]، [[نماز]] و [[تدفین]] خود، سفارش‌هایی به فرزندانش کرد.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ج۳۶، ص۵.</ref> او همچنین از امام حسن(ع) و امام حسین(ع) خواست تا اگر بر اثر ضربت ابن ملجم درگذشت، برای قصاص تنها یک ضربت به او بزنند.<ref>نهج البلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی، نامه ۴۷، ص۳۲۰-۳۲۱.</ref> علی بن ابی‌طالب(ع) همچنین ضمن تأکید بر توجه به [[قرآن]]، [[نماز]]، [[امر به معروف و نهی از منکر]]، جهاد در راه خدا و خالی نگذاشتن خانه خدا، فرزندان خود را به ترس از خدا، نظم در کارها و آشتی با یکدیگر توصیه کرد و از آنها خواست به حقوق [[یتیم|یتیمان]] و همسایگان توجه کنند. در این وصیت نامه که امام مخاطبش امام حسن وامام حسین و  تمام فرزندان وخاندان وکسانی است که تا قیامت این وصیت به آنها می رسد پس از سفارش به رعایت تقوای الهی و پرهیز از دنیا گرایی و حق محوری وانجام کارها به امید دریافت پاد اش الهی،  توصیه امام پس از این امور دشمنی و خصومت با ظالم و حمایت ویاری کردن مظلوم است. <ref>نهج البلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی، نامه ۴۷، ص۳۲۰-۳۲۱.</ref>{{یادداشت|أُوصِيكُمَا بِتَقْوَى اللَّهِ، وَ أَلَّا تَبْغِيَا الدُّنْيَا وَ إِنْ بَغَتْكُمَا، وَ لَاتَأْسَفَا عَلَى شَيْ‌ءٍ مِنْهَا زُوِيَ عَنْكُمَا، وَ قُولَا لِلْحَقِّ، وَ اعْمَلَا لِلْأَجْرِ، وَ '''كُونَا لِلظَّالِمِ خَصْماً وَ لِلْمَظْلُومِ عَوْناً'''.}}

«إنّا عَبیدٌ لِفتی أُنزلَ فِیهِ هَل أتَی{{سخ}}  إلی مَتی أکتُمُهُ؟ إلی مَتی؟ إلی مَتی؟<ref>زمانی، آزادی، «چرایی کثرت مناقب‌نگاری امام علی(ع) توسط علمای شافعی مذهب». ص۳۲۸.</ref> »{{یادداشت| ترجمه: ما چاکران آن جوانمرد هستیم که درباره او سوره (هل أتی) نازل شده- تاکی آن را پنهان کنم؟ تا کی؟ تا کی؟}}

نمود.  او به هیچ وجه اجازه نداد که متملقان بتوانند با ادبیات تملق آلودشان مسر درست حکومت علوی را به انحراف بکشانند.و تصریح می‌کرد که اصلاً چنین ادبیاتی را دوست ندارد. یکبار پس از خطبه‌ای که حضرت در باره حقوق متقابل حاکم و مردم ایراد کرد یکی ازاصحابش با سخنانی طولانی اعلام آمادگی و اظهار تسلیم و فرمانبرداری کرد امام علی(ع) در پاسخش فرمود: سزاوار است آن کس که جلال خداوند در نظرش بزرگ و مقام او در قلبش پر عظمت است همه چيز- به خاطر آن عظمت- جز خداوند در نظرش کوچک جلوه كند. امام(ع) درادامه سخنش افزود: بدانيد از بدترين حالات زمامداران در پیشگاه صالحان این است که گمان برده شود آنها فریفته تفاخر گشته و کارشان شکل برترى جویى به خود گرفته، '''من از این ناراحتم که حتّى به ذهن شما خطور کند که مدح و ستایش را دوست دارم؛ از شنیدن آن لذّت مى‌برم. من- بحمد الله- چنین نیستم''' و اگر (فرضاً) دوست هم مى‌داشتم، به خاطر خضوع در برابر ذات پر عظمت و کبریایى خدا- که از همه کس به ثنا و ستايش سزاوارتر است- آن را ترک گفتم.امام(ع) سخنش را این‌گونه ادامه داد: گاهى مردم ستودن افراد را به خاطر مجاهده‌ها و تلاش‌هايشان لازم مى‌شمرند (و اين براى مردم بى عيب است، امّا من از شما مى‌خواهم) '''مرا با سخنان جالب خود نستایید''' (و این كه مى‌بینید در راه اجراى فرمان خداوند تلاش مى‌کنم) براى این است که مى‌خواهم خود را از مسؤولیت حقوقى كه بر گردنم هست خارج سازم؛ حقوقى كه خداوند و شما بر گردنم داريد و هنوز كاملًا از انجام آنها فراغت نیافته‌ام و واجباتى كه به جاى نیاورده و باید به مرحله اجرا گذارم<ref>. مکارم شیرازی، نهج البلاغه با ترجمه فارسى روان، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص۵۲۳.</ref> {{یادداشت| قَدْ كَرِهْتُ أَنْ يَكُونَ جَالَ فِي ظَنِّكُمْ أَنِّي أُحِبُّ الْإِطْرَاءَ، وَ اسْتَماعَ الثَّنَاءِ؛ وَ لَسْتُ- بِحَمْدِ اللهِ- كَذلِكَ، وَ لَوْ كُنْتُ أُحِبُّ أَنْ يُقَالَ ذلِكَ لَتَرَكْتُهُ انْحِطَاطاً لِلهِ سُبْحَانَهُ عَنْ تَنَاوُلِ مَا هُوَ أَحَقُّ بِهِ مِنَ الْعَظَمَةِ وَ الْكِبْرِيَاءِ. }}