هاروت و ماروت: تفاوت میان نسخه‌ها

هاروت و ماروت، دو فرشته الهی بوده‌اند که خداوند آن‌ها را به شهر [[بابل|بابِل]]{{یادداشت|در تعیین مصداق شهر بابِل، اختلافاتی نقل شده است.(حسینی فاطمی،هاروت و ماروت از واقعیت تا افسانه،۱۳۸۵ش،ص۱۴)}} فرستاد: {{حدیث|«وَ مَا أُنزِلَ عَلی الْمَلَکینْ بِبَابِلَ هَارُوتَ وَ مَارُوت؛ آنچه بر دو فرشته هاروت و ماروت در شهر بابل نازل شد.»}}<ref>سوره بقره،آیه ۱۰۲</ref>  

* برخی معتقدند این دو واژه، از زبان آرامی بوده‌اند.<ref>مهرین،عباس، فرهنگ کامل لغات قرآن،۱۳۷۴، ص۴۶۸</ref>  

* برخی دیگر آن را واژه‌ای سریانی دانستند که به معنای شاهنشاهی است<ref>خزائلی، محمد، اعلام قرآن،۱۳۷۱، ص۶۵۵ </ref>

* تعدادی نیز احتمال ایرانی‌الاصل بودن این دو واژه را داده‌اند.<ref>خزائلی، محمد، اعلام قرآن،۱۳۷۱ش، ص۶۵۶</ref>

پیرامون این دو، نقل‌ها و داستان‌های بسیاری وجود دارد که محققان و مفسران، بسیاری از آن‌ها را ساختگی و افسانه دانسته‌اند. برای نمونه، داستان هاروت و ماروت و زنی به نام زهره که با فریب آن دو و دانستن [[اسم اعظم|اسم اعظم‌ الهی]] تبدیل به ستاره شد و به آسمان رفت و... که همه از خرافات می‌باشد.<ref>طباطبایی،تفسیر المیزان،۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۳۸-۲۳۹.</ref>

بنا بر [[حدیث|احادیث]]، در دوره [[حضرت سلیمان]](ع) گروهی به [[سحر]] و جادوگری پرداختند، ایشان دستور داد تمام نوشته‌های آنها را جمع‌آوری و در محلی نگهداری کنند.<ref>مکارم،تفسیر نمونه،۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۷۰</ref> پس از وفات سلیمان گروهی نوشته‌ها را یافتند و به یادگیری سحر مشغول شدند. آنان می‌گفتند: سلیمان [[پیامبر]] نبوده و با سحر و جادوگری‌ها بر کشورش مسلط شد و کار خارق‌العاده انجام می‌داد. گروهی از [[بنی‌اسرائیل]] هم از آنها تبعیت کردند.<ref>مکارم،تفسیر نمونه،۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۷۰</ref>

همچنین در سرزمین بابل سحر و جادوگری به اوج خود رسید و باعث ناراحتی و اذیت مردم شد، خداوند دو فرشته را به صورت انسان مأمور ساخت که عوامل سحر و طریق ابطال آن را به مردم بیاموزند، تا بتوانند خود را از شر ساحران بر کنار دارند.<ref>مکارم،تفسیر نمونه،۱۳۷۴، ج۱، ص: ۳۷۴</ref>

[[قرآن]] ادعای شر رساندن هاروت و ماروت را رد می‌کند.<ref>بقره، آیه۱۰۲</ref> بنابر قرآن، هر چند سحر بر آن دو نازل شد، ولی عیبی در کار آنها نبود.<ref>طباطبایی،ترجمه تفسیر المیزان، ۱۳۷۴ش، ج ۱، ص۳۵۳.</ref>

آن دو فرشته به مردم تذکر می‌دادند که ما وسیله آزمایش هستیم، [[کافر]] نشوید و از این علم، سوء استفاده نکنید، ولی مردم سوءاستفاده کرده و کافر شدند.<ref>قرآن،سوره بقره،آیه۱۰۲</ref>

* برخی معتقدند هاروت و ماروت دو [[فرشته|فرشته‌اند]] که انسان‌ها را به جهت ارتکاب [[گناه]] سرزنش می‌کردند. خداوند آنها را به شکل و خصوصیت انسان به زمین فرستاد، اما آنها مرتکب گناه شده و در نهایت دچار عذاب الهی شدند.<ref>ذهنی تهرانی،ترجمه علل الشرائع،۱۳۸۰، ج۱،ص ۹۹</ref>

* [[حسن بصری]] معتقد بود هاروت و ماروت از جنس فرشته نبوده بلکه دو مرد درشت هیکل از اهل بابِل بوده‌اند.<ref>ذهنی تهرانی،ترجمه علل الشرائع،۱۳۸۰، ج۱؛ ص۱۰۵</ref>

* این دو در ابتدا ارواح طبیعت بودند، و سپس به صورت فرشتگان درآمدند، و ارمنیان باستان آن‌ها را به عنوان دو خدا ستایش می‌کردند.<ref>جفری، آرتور، واژه‌های دخیل در قرآن مجید،۱۳۷۲ش، ص۴۰۸</ref>

الفاظ هاروت و ماروت طبق گفته مورخان در کتاب‌هایی مثل کتاب‌های ارمنی، اوستا، کتاب‌های تاریخی [[مصر]] و در متن اسلاونی خنوخ و... با تغییر قابل ملاحظه‌ای آمده است.<ref>حسینی فاطمی،هاروت و ماروت از واقعیت تا افسانه،۱۳۸۵ش،ص۶ </ref>

مورخی انگلیسی نام هوروت به معنای حاصل خیزی، و موروت به معنای بی‌مرگی را از کتابی ارمنی گزارش کرده که این دو لفظ نام دو خدا از خدایان کوه مازیس یا آرارات می‌باشد.<ref>حسینی فاطمی،هاروت و ماروت از واقعیت تا افسانه،۱۳۸۵ش،ص۶</ref>

''وتس نلد'' در یک افسانه مصری که خود او آن را ترجمه کرده، به دو نام «هورواناتی» و «آمه رکاتی» برخورد کرده است که شبیه اسامی هاروت و ماروت هستند.<ref>حسینی فاطمی،هاروت و ماروت از واقعیت تا افسانه،۱۳۸۵ش،ص۶</ref>

علاوه بر این در نامه دوم پطرس حواری باب دوم، این افسانه را آورده که می‌گوید: «زیرا هرگاه خدا بر فرشتگانی که [[گناه]] کردند شفقت ننمود، بلکه ایشان را به جهنّم انداخته به زنجیرهای ظلمت سپرد تا برای داوری نگاه داشته شوند»<ref>مهرین،عباس، فرهنگ کامل لغات قرآن،۱۳۷۴، ص۴۶۹ </ref>

همین طور در رساله یهودا سطر ششم آمده است: «فرشتگانی را که ریاست را حفظ کردند، بلکه مسکن حقیقی خود را ترک نمودند و از زنجیرهای ابدی در تحت ظلمت به جهت [[قصاص]] یوم عظیم نگاه داشته است».<ref>مهرین،عباس، فرهنگ کامل لغات قرآن،۱۳۷۴، ص۴۶۹</ref>

|گوش کن هاروت را ماروت را|ای غلام و چاکران ما، روت را<ref>شهیدی، شرح مثنوی، ۱۳۷۳ش، ج۴، ص۱۲۵</ref>}}

<ref>ناصرخسرو،دیوان‌اشعار،قصاید،قصیده۲</ref>}}

<ref>سنایی،دیوان،غزلیات،غزل۲۱</ref>}}

{{پانویس۲}}

*قرآن

*ابن بابویه، محمد بن علی، علل الشرائع، ترجمه ذهنی تهرانی، انتشارات مؤمنین، ایران ؛ قم، چاپ اول، ۱۳۸۰ش.

*حسینی فاطمی،سیدعلی، هاروت و ماروت از واقعیت تا افسانه، مجله تاریخ در آینه پژوهش، سال سوم، شماره چهارم، زمستان ۱۳۸۵ش.

*خزائلی، محمد، اعلام قرآن، انتشارات امیرکبیر، تهران، ۱۳۷۱ش.

*شهیدی، جعفر، شرح مثنوی (شهیدی)، شرکت انتشارات علمی فرهنگی، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۳ش.

*علامه طباطبایی، ترجمه تفسیر المیزان، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش.

*مکارم شیرازی ناصر، تفسیر نمونه،دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.