محله بنی‌هاشم: تفاوت میان نسخه‌ها
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
==موقعیت و تاریخچه== | ==موقعیت و تاریخچه== | ||
محله | محله بنی‌هاشم، خانه‌ها و کوچه‌هایی در مقابل باب جبرئیل و باب النساء [[مسجد پیامبر|مسجد النبی(ص)]] بود که تا [[بقیع|قبرستان بقیع]] ادامه داشت.<ref> قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۶ش، ص۲۲۹.</ref> منزل [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]]<ref>مطری، التعریف، ۱۳۸۶ش، ص۴۴.</ref> و [[امام صادق(ع)]]<ref>سمهودی، خلاصة الوفاء، ج۲، ص۲۳۳؛ قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۶ش، ص۲۳۴.</ref> در این محله قرار داشت. در منابع شیعه خواندن [[نماز]] در این دو خانه سفارش شده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۷، ص۲۲۵.</ref> به گفته علی بن احمد سمهودی، مورخ [[مصر|مصری]] در قرن نهم و دهم قمری، خانه امام صادق(ع) در مجاورت خانه [[ابوایوب انصاری]] قرار داشت.<ref>سمهودی، خلاصة الوفاء، ج۲، ص۲۳۳.</ref> | ||
از نخستین تغییراتی که در محله بنی‌هاشم رخ داده، مربوط به [[سال ۹۱ قمری]] | از نخستین تغییراتی که در محله بنی‌هاشم رخ داده، مربوط به [[سال ۹۱ قمری]] بود که به دستور [[ولید بن عبدالملک]]، خلیفه [[امویان|اموی]]، خانه‌های پیامبر(ص) به جهت توسعه مسجد النبی(ص) تخریب شد. این اقدام با ناراحتی و واکنش منفی مردم مدینه مواجه شد. علت ناراحتی مردم این بود که می‌خواستند آثار پیامبر(ص) در میان آنان محفوظ بماند تا نسل‌های آینده بدانند آن حضرت چه اندازه ساده زندگی می‌کرده است.<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۶ش، ص۲۹۸.</ref> | ||
در سال‌های ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۶ش، محله بنی‌هاشم به صورت کامل تخریب شد و فضای آن تا قبرستان بقیع باز و در طرح توسعه صحن‌های مسجد النبی قرار گرفت.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۶ش، ص۲۲۹؛ فیض گیلانی، شنیدنی‌های سفر حج، ۱۳۸۳ش، ص۱۵۸.</ref> تا قبل از تخریب کامل، خانه [[امام سجاد(ع)]] و خانه [[امام صادق(ع)]] معروف بوده است.<ref>فیض گیلانی، شنیدنی‌های سفر حج، ۱۳۸۳ش، ص۱۵۸.</ref> | |||
==واقعه کوچه بنی هاشم== | ==واقعه کوچه بنی هاشم== | ||
نسخهٔ ۳۰ دسامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۵:۴۸
مَحلّه بَنی‌هاشم محل سکونت بنی‌هاشم در مدینه بود. خانه پیامبر(ص)، حضرت علی(ع) و حضرت زهرا(س)، امام سجاد(ع) و امام صادق(ع) در این محله واقع شده بود. به خاطر واقعه کوچه بنی‌هاشم که منجر به شهادت حضرت زهرا(س) شد، در آیین سوگواری شیعیان، از این محله و کوچه‌های آن یاد می‌شود. آثار این محله تا سال ۱۳۶۴ش باقی بود، اما به دست وهابیان تخریب شد.
موقعیت و تاریخچه
محله بنی‌هاشم، خانه‌ها و کوچه‌هایی در مقابل باب جبرئیل و باب النساء مسجد النبی(ص) بود که تا قبرستان بقیع ادامه داشت.[۲] منزل امام سجاد(ع)[۳] و امام صادق(ع)[۴] در این محله قرار داشت. در منابع شیعه خواندن نماز در این دو خانه سفارش شده است.[۵] به گفته علی بن احمد سمهودی، مورخ مصری در قرن نهم و دهم قمری، خانه امام صادق(ع) در مجاورت خانه ابوایوب انصاری قرار داشت.[۶]
از نخستین تغییراتی که در محله بنی‌هاشم رخ داده، مربوط به سال ۹۱ قمری بود که به دستور ولید بن عبدالملک، خلیفه اموی، خانه‌های پیامبر(ص) به جهت توسعه مسجد النبی(ص) تخریب شد. این اقدام با ناراحتی و واکنش منفی مردم مدینه مواجه شد. علت ناراحتی مردم این بود که می‌خواستند آثار پیامبر(ص) در میان آنان محفوظ بماند تا نسل‌های آینده بدانند آن حضرت چه اندازه ساده زندگی می‌کرده است.[۷]
در سال‌های ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۶ش، محله بنی‌هاشم به صورت کامل تخریب شد و فضای آن تا قبرستان بقیع باز و در طرح توسعه صحن‌های مسجد النبی قرار گرفت.[۸] تا قبل از تخریب کامل، خانه امام سجاد(ع) و خانه امام صادق(ع) معروف بوده است.[۹]
واقعه کوچه بنی هاشم
بر پایه روایتی که در کتاب الاختصاص شیخ مفید از امام صادق(ع) نقل شده پس از مناظره ابوبکر و حضرت فاطمه(س) درباره فدک فاطمه(س) نزد ابوبکر بازگشت و ابوبکر در کاغذی رد فدک را برای فاطمه(س) نوشت. پس از خروج فاطمه(س) از نزد ابوبکر، عمر بن خطاب ایشان را در کوچه دید و بعد از امتناع از تحویل دادن قباله فدک به عمر، آن حضرت را مورد ضرب و شتم قرار داد و قباله فدک را به زور گرفت و پاره کرد. به دنبال این اتفاق حضرت زهرا(س) بستری شده و ۷۵ روز بعد به شهادت رسید.[۱۰]
در سال‌های اخیر هم‌زمان با ایام فاطمیه، در برخی شهرهای ایران به‌ویژه در قم و تهران ماکت‌هایی از محله بنی‌هاشم و خانه حضرت زهرا ساخته می‌شود و مورد بازدید عمومی قرار می‌گیرد.[۱۱]
پانویس
منابع
- جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، تهران، نشر مشعر، چاپ هشتم، ۱۳۸۶ش.
- شیخ مفید، محمد بن محمد، الإختصاص، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق.
- طبری امامی، محمد بن جریر بن رستم، دلائل الإمامة، قم، بعثت، ۱۴۱۳ق.
- فیض گیلانی، محمدعلی، «شنیدنی‌های سفر حج»، مجله میقات حج، شماره ۴۸، تابستان ۱۳۸۳ش.
- قائدان، اصغر، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، تهران، نشر مشعر، ۱۳۸۶ش.
- سمهودی، علی بن عبدالله، خلاصة الوفا باخبار دار المصطفی.
- مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
- «کوچه بنی‌هاشم و محل پاره‌شدن قباله فدک»، خبرگزاری ابنا، تاریخ درج مطلب: ۲۴ فروردین ۱۳۹۲ش.
- «نمایشگاه کوچه‌های بنی‌هاشم»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۲۵ اسفند ۱۳۹۲ش.
- «نمایش کوچه‌های بنی‌هاشم»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۱۰ فروردین ۱۳۹۳ش.
- ↑ کوچه بنی‌هاشم و محل پاره‌شدن قباله فدک، خبرگزاری ابنا.
- ↑ قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۶ش، ص۲۲۹.
- ↑ مطری، التعریف، ۱۳۸۶ش، ص۴۴.
- ↑ سمهودی، خلاصة الوفاء، ج۲، ص۲۳۳؛ قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۶ش، ص۲۳۴.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۷، ص۲۲۵.
- ↑ سمهودی، خلاصة الوفاء، ج۲، ص۲۳۳.
- ↑ جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۶ش، ص۲۹۸.
- ↑ قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۶ش، ص۲۲۹؛ فیض گیلانی، شنیدنی‌های سفر حج، ۱۳۸۳ش، ص۱۵۸.
- ↑ فیض گیلانی، شنیدنی‌های سفر حج، ۱۳۸۳ش، ص۱۵۸.
- ↑ مفید، الاختصاص، ۱۴۱۳ق، ص۱۸۵.
- ↑ نمایشگاه کوچه‌های بنی‌هاشم، خبرگزاری مهر؛ نمایش کوچه‌های بنی‌هاشم، خبرگزاری جمهوری اسلامی.