محله بنی‌هاشم: تفاوت میان نسخه‌ها
| خط ۵: | خط ۵: | ||
محله بنی‌هاشم در جنوب شرقی [[مسجد پیامبر|مسجد النبی(ص)]] (ساختمان فعلی) قرار داشته که از باب جبرئیل تا [[بقیع]] امتداد داشته است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۶ش، ص۲۳۴.</ref> در این محله دو منزل وجود داشته که به‌دار علی بن الحسین (خانه [[امام سجاد(ع)]])<ref>المطری، التعریف، ۱۳۸۶ش، ص۴۴.</ref> و دار جعفر بن محمد (خانه [[امام صادق(ع)]]) مشهور بوده است.<ref>سمهودی، خلاصة الوفاء، ج۲، ص۲۳۳.</ref> در منابع شیعه توصیه به خواندن نماز در این دو خانه شده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۷، ص۲۲۵.</ref> سمهودی می‌نویسد: خانه امام صادق(ع) در مجاورت خانه [[ابوایوب انصاری]] قرار داشته است. در این منزل چاه آبی بوده است که امام صادق(ع) آب آن را [[صدقه]] می‌داده است.<ref>سمهودی، خلاصة الوفاء، ج۲، ص۲۳۳</ref> قبر [[اسماعیل بن جعفر الصادق(ع)|اسماعیل]] در منزل امام سجاد(ع) قرار داشته که بعدا به [[بقیع]] منتقل شده است.<ref>المطری، التعریف، ۱۳۸۶ش، ص۴۴.</ref> | محله بنی‌هاشم در جنوب شرقی [[مسجد پیامبر|مسجد النبی(ص)]] (ساختمان فعلی) قرار داشته که از باب جبرئیل تا [[بقیع]] امتداد داشته است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۶ش، ص۲۳۴.</ref> در این محله دو منزل وجود داشته که به‌دار علی بن الحسین (خانه [[امام سجاد(ع)]])<ref>المطری، التعریف، ۱۳۸۶ش، ص۴۴.</ref> و دار جعفر بن محمد (خانه [[امام صادق(ع)]]) مشهور بوده است.<ref>سمهودی، خلاصة الوفاء، ج۲، ص۲۳۳.</ref> در منابع شیعه توصیه به خواندن نماز در این دو خانه شده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۷، ص۲۲۵.</ref> سمهودی می‌نویسد: خانه امام صادق(ع) در مجاورت خانه [[ابوایوب انصاری]] قرار داشته است. در این منزل چاه آبی بوده است که امام صادق(ع) آب آن را [[صدقه]] می‌داده است.<ref>سمهودی، خلاصة الوفاء، ج۲، ص۲۳۳</ref> قبر [[اسماعیل بن جعفر الصادق(ع)|اسماعیل]] در منزل امام سجاد(ع) قرار داشته که بعدا به [[بقیع]] منتقل شده است.<ref>المطری، التعریف، ۱۳۸۶ش، ص۴۴.</ref> | ||
در توسعه‌های متعدد [[مسجد پیامبر]](ص) در دوره‌های مختلف اسلامی، بخش‌هایی از بافت تاریخی شهر مدینه، تخریب و به محدوده مسجد افزوده شده است. یکی از نخستین تغییراتی که در محله بنی‌هاشم رخ داده، مربوط به [[سال ۹۱ قمری]] است که به دستور [[ولید بن عبدالملک]] خلیفه [[امویان|اموی]] مسجد از طرف شرق که حجره‌های پیامبر(ص) در آنجا قرار داشت، نیز توسعه یافت. به دستور وی قرار شد گرد مرقد پیامبر دیواری بکشند و از آن ناحیه نیز بر مسجد افزوده شود. مردم مدینه از شنیدن خبر تخریب، شروع به شیون و زاری کردند. در این زمان خانه [[حضرت فاطمه]](س) در اختیار [[فاطمه صغری | در توسعه‌های متعدد [[مسجد پیامبر]](ص) در دوره‌های مختلف اسلامی، بخش‌هایی از بافت تاریخی شهر مدینه، تخریب و به محدوده مسجد افزوده شده است. یکی از نخستین تغییراتی که در محله بنی‌هاشم رخ داده، مربوط به [[سال ۹۱ قمری]] است که به دستور [[ولید بن عبدالملک]] خلیفه [[امویان|اموی]] مسجد از طرف شرق که حجره‌های پیامبر(ص) در آنجا قرار داشت، نیز توسعه یافت. به دستور وی قرار شد گرد مرقد پیامبر دیواری بکشند و از آن ناحیه نیز بر مسجد افزوده شود. مردم مدینه از شنیدن خبر تخریب، شروع به شیون و زاری کردند. در این زمان خانه [[حضرت فاطمه]](س) در اختیار [[فاطمه صغری دختر امام حسین(ع)]] بود. علت ناراحتی آنان این بود که میخواستند آثار پیامبر(ص) در میان آنان محفوظ بماند، تا نسلهای آینده بدانند آن حضرت تا چه‌اندازه زندگی ساده و بی‌آلایشی داشته است. [[سعید بن مسیب]] میگفت: «ای کاش این خانه‌ها را به همان صورت باقی گذاشته بودند تا وقتی کسی از اطراف به مدینه می‌آمد، می‌دید که پیامبر(ص) در زندگی خود به چه چیزی اکتفا کرده و مردم را در تفاخر و تکاثر تعدیل کرده، به زهدگرایی سوق می‌داد.»<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۶ش، ص۲۹۸.</ref> | ||
آخرین توسعه‌ای که به تخریب کامل خانه‌های محله بنی‌هاشم انجامید، مربوط به سال ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۶ش است. تا قبل از تخریب اخیر، خانه [[امام سجاد(ع)]] و خانه [[امام صادق(ع)]] معروف بوده است.<ref>فیض گیلانی، شنیدنی‌های سفر حج، ۱۳۸۳ش، ص۱۵۸.</ref> | آخرین توسعه‌ای که به تخریب کامل خانه‌های محله بنی‌هاشم انجامید، مربوط به سال ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۶ش است. تا قبل از تخریب اخیر، خانه [[امام سجاد(ع)]] و خانه [[امام صادق(ع)]] معروف بوده است.<ref>فیض گیلانی، شنیدنی‌های سفر حج، ۱۳۸۳ش، ص۱۵۸.</ref> | ||
نسخهٔ ۵ سپتامبر ۲۰۱۸، ساعت ۱۴:۵۵
مَحلّه بَنی‌هاشم محل سکونت بنی‌هاشم در مدینه بود و خانه پیامبر(ص)، حضرت علی(ع) و حضرت زهرا(س) و همچنین خانه‌های امام سجاد(ع) و امام صادق(ع) در این محله واقع شده بود. به خاطر واقعه کوچه بنی‌هاشم که نهایتا منجر به شهادت حضرت زهرا(س) شد، در آیین سوگواری شیعه برای آن حضرت، از این محله و کوچه‌های آن یاد می‌شود. آثار این محله تا سال ۱۳۶۴ش باقی بود، اما به دست وهابیان کاملا تخریب شد.
موقعیت و تاریخچه
محله بنی‌هاشم در جنوب شرقی مسجد النبی(ص) (ساختمان فعلی) قرار داشته که از باب جبرئیل تا بقیع امتداد داشته است.[۲] در این محله دو منزل وجود داشته که به‌دار علی بن الحسین (خانه امام سجاد(ع))[۳] و دار جعفر بن محمد (خانه امام صادق(ع)) مشهور بوده است.[۴] در منابع شیعه توصیه به خواندن نماز در این دو خانه شده است.[۵] سمهودی می‌نویسد: خانه امام صادق(ع) در مجاورت خانه ابوایوب انصاری قرار داشته است. در این منزل چاه آبی بوده است که امام صادق(ع) آب آن را صدقه می‌داده است.[۶] قبر اسماعیل در منزل امام سجاد(ع) قرار داشته که بعدا به بقیع منتقل شده است.[۷]
در توسعه‌های متعدد مسجد پیامبر(ص) در دوره‌های مختلف اسلامی، بخش‌هایی از بافت تاریخی شهر مدینه، تخریب و به محدوده مسجد افزوده شده است. یکی از نخستین تغییراتی که در محله بنی‌هاشم رخ داده، مربوط به سال ۹۱ قمری است که به دستور ولید بن عبدالملک خلیفه اموی مسجد از طرف شرق که حجره‌های پیامبر(ص) در آنجا قرار داشت، نیز توسعه یافت. به دستور وی قرار شد گرد مرقد پیامبر دیواری بکشند و از آن ناحیه نیز بر مسجد افزوده شود. مردم مدینه از شنیدن خبر تخریب، شروع به شیون و زاری کردند. در این زمان خانه حضرت فاطمه(س) در اختیار فاطمه صغری دختر امام حسین(ع) بود. علت ناراحتی آنان این بود که میخواستند آثار پیامبر(ص) در میان آنان محفوظ بماند، تا نسلهای آینده بدانند آن حضرت تا چه‌اندازه زندگی ساده و بی‌آلایشی داشته است. سعید بن مسیب میگفت: «ای کاش این خانه‌ها را به همان صورت باقی گذاشته بودند تا وقتی کسی از اطراف به مدینه می‌آمد، می‌دید که پیامبر(ص) در زندگی خود به چه چیزی اکتفا کرده و مردم را در تفاخر و تکاثر تعدیل کرده، به زهدگرایی سوق می‌داد.»[۸]
آخرین توسعه‌ای که به تخریب کامل خانه‌های محله بنی‌هاشم انجامید، مربوط به سال ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۶ش است. تا قبل از تخریب اخیر، خانه امام سجاد(ع) و خانه امام صادق(ع) معروف بوده است.[۹]
واقعه کوچه بنی هاشم
شیخ مفید ره در کتاب الاختصاص در باب غصب فدک از امام صادق(ع) روایت می‌کند که پس از مناظره ابوبکر و حضرت فاطمه(س)؛ فاطمه(ع) دوباره نزد ابوبکر رفت و ابوبکر در کاغذی رد فدک را برای فاطمه(ع) نوشت. بعد از خروج فاطمه(ع) از نزد ابوبکر، عمر ایشان را در کوچه دید و بعد از امتناع ایشان از تحویل دادن قباله فدک به عمر، آن حضرت را مورد ضرب و شتم قرار داد و قباله فدک را به زور گرفت و پاره کرد. به دنبال این اتفاق حضرت زهرا(ع) بستری شده و ۷۵ روز بعد به شهادت رسید.[۱۰]
در سال‌های اخیر هم‌زمان با ایام فاطمیه، در برخی شهرهای ایران به‌ویژه در قم و تهران ماکت‌هایی از محله بنی‌هاشم و خانه حضرت زهرا ساخته می‌شود و مورد بازدید عمومی قرار می‌گیرد.[۱۱][۱۲]
پانویس
منابع
- جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، نشر مشعر - تهران، هشتم، ۱۳۸۶ش.
- شیخ مفید، الإختصاص، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق
- طبری، محمد بن جریر بن رستم، دلائل الإمامة، قم، بعثت، ۱۴۱۳ق
- فیض گیلانی، محمدعلی، شنیدنی‌های سفر حج، مجله میقات حج، تابستان ۱۳۸۳ش، شماره ۴۸
- قائدان، اصغر، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، نشر مشعر - تهران، ۱۳۸۶ش.
- سمهودی، خلاصة الوفا باخبار دار المصطفی.
- مطری، التعریف، به نقل از جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، نشر مشعر - تهران، هشتم، ۱۳۸۶ش.
- مجلسی، بحار الانوار،دار احیاء التراث العربی، بیروت، ۱۴۰۳ق.
- ↑ خبرگزاری ابنا
- ↑ قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۶ش، ص۲۳۴.
- ↑ المطری، التعریف، ۱۳۸۶ش، ص۴۴.
- ↑ سمهودی، خلاصة الوفاء، ج۲، ص۲۳۳.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۷، ص۲۲۵.
- ↑ سمهودی، خلاصة الوفاء، ج۲، ص۲۳۳
- ↑ المطری، التعریف، ۱۳۸۶ش، ص۴۴.
- ↑ جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۶ش، ص۲۹۸.
- ↑ فیض گیلانی، شنیدنی‌های سفر حج، ۱۳۸۳ش، ص۱۵۸.
- ↑ مفید، الاختصاص، ۱۴۱۳ق، ص۱۸۵.
- ↑ خبرگزاری مهر
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی