محله بنی‌هاشم: تفاوت میان نسخه‌ها
imported>S.j.mousavi جز درج لینک زبان‌ها |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:خانه امام صادق.jpg|بندانگشتی|تصویری از خانه منسوب به [[امام صادق]](ع) در محله بنی‌هاشم<ref>[http://fa.abna24.com/service/pictorial/archive/2013/04/13/408803/story.html خبرگزاری ابنا]</ref>]] | [[پرونده:خانه امام صادق.jpg|بندانگشتی|تصویری از خانه منسوب به [[امام صادق]](ع) در محله بنی‌هاشم<ref>[http://fa.abna24.com/service/pictorial/archive/2013/04/13/408803/story.html خبرگزاری ابنا]</ref>]] | ||
'''مَحلّه بَنی‌هاشم''' محل سکونت [[بنی هاشم]] در [[مدینه]] بود و خانه [[پیامبر (ص)]]، [[حضرت علی (ع)]] و [[حضرت زهرا (س)]] و همچنین خانه‌های [[امام سجاد (ع)]] و [[امام صادق (ع)]] در این محله واقع شده بود. به خاطر واقعه کوچه بنی‌هاشم که نهایتا منجر به شهادت حضرت زهرا (س) شد، در آیین سوگواری شیعه برای آن حضرت، از این محله و کوچه‌های آن یاد می‌شود. آثار این محله تا سال ۱۳۶۴ش باقی بود ولی توسط دولت وهابی کاملا تخریب شد. | '''مَحلّه بَنی‌هاشم''' محل سکونت [[بنی هاشم]] در [[مدینه]] بود و خانه [[پیامبر(ص)]]، [[حضرت علی(ع)]] و [[حضرت زهرا(س)]] و همچنین خانه‌های [[امام سجاد(ع)]] و [[امام صادق(ع)]] در این محله واقع شده بود. به خاطر واقعه کوچه بنی‌هاشم که نهایتا منجر به شهادت حضرت زهرا(س) شد، در آیین سوگواری شیعه برای آن حضرت، از این محله و کوچه‌های آن یاد می‌شود. آثار این محله تا سال ۱۳۶۴ش باقی بود ولی توسط دولت وهابی کاملا تخریب شد. | ||
==موقعیت و تاریخچه== | ==موقعیت و تاریخچه== | ||
محله بنی هاشم در جنوب شرقی [[مسجد پیامبر|مسجد النبی (ص)]] (ساختمان فعلی) قرار داشته که از باب جبرئیل تا [[بقیع]] امتداد داشته است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، | محله بنی هاشم در جنوب شرقی [[مسجد پیامبر|مسجد النبی(ص)]] (ساختمان فعلی) قرار داشته که از باب جبرئیل تا [[بقیع]] امتداد داشته است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۲۳۴</ref> در این محله دو منزل وجود داشته که به‌دار علی بن الحسین (خانه امام سجاد علیه‌السلام)<ref>المطری، التعریف، ص۴۴</ref> و‌دار جعفر بن محمد (خانه امام صادق علیه‌السلام) مشهور بوده است.<ref>السمهودی، خلاصة الوفا باخبار‌دار المصطفی، ج ۲ ص۲۳۳</ref> در منابع شیعه توصیه به خواندن نماز در این دو خانه شده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج ۹۷ ص۲۲۵</ref> سمهودی می‌نویسد: خانه امام صادق علیه‌السلام در مجاورت خانه ابوایوب انصاری قرار داشته است. در این منزل چاه آبی بوده است که امام صادق علیه‌السلام آب آن را صدقه می‌داده است.<ref>خلاصة الوفا باخبار‌دار المصطفی، ج ۲ ص۲۳۳</ref> قبر اسماعیل فرزند امام صادق(ع) در منزل امام سجاد(ع) قرار داشته که بعدا به بقیع منتقل شده است.<ref>التعریف، ص۴۴</ref> | ||
در توسعه‌های متعدد [[مسجد پیامبر]](ص) در دوره‌های مختلف اسلامی، بخش‌هایی از بافت تاریخی شهر مدینه، تخریب و به محدوده مسجد افزوده شده است. یکی از نخستین تغییراتی که در محله بنی هاشم رخ داده، مربوط به سال ۹۱ هجری قمری است که به دستور [[ولید بن عبدالملک]] خلیفه [[امویان|اموی]] مسجد از طرف شرق که حجره‌های پیامبر(ص) در آنجا قرار داشت، نیز توسعه یافت. به دستور وی قرار شد گرد مرقد پیامبر دیواری بکشند و از آن ناحیه نیز بر مسجد افزوده شود. مردم مدینه از شنیدن خبر تخریب، شروع به شیون و زاری کردند. در این زمان خانه [[حضرت فاطمه]](س) در اختیار [[فاطمه دختر امام حسین (ع)|فاطمه صغری]] دختر [[امام حسین]](ع) بود. علت | در توسعه‌های متعدد [[مسجد پیامبر]](ص) در دوره‌های مختلف اسلامی، بخش‌هایی از بافت تاریخی شهر مدینه، تخریب و به محدوده مسجد افزوده شده است. یکی از نخستین تغییراتی که در محله بنی هاشم رخ داده، مربوط به سال ۹۱ هجری قمری است که به دستور [[ولید بن عبدالملک]] خلیفه [[امویان|اموی]] مسجد از طرف شرق که حجره‌های پیامبر(ص) در آنجا قرار داشت، نیز توسعه یافت. به دستور وی قرار شد گرد مرقد پیامبر دیواری بکشند و از آن ناحیه نیز بر مسجد افزوده شود. مردم مدینه از شنیدن خبر تخریب، شروع به شیون و زاری کردند. در این زمان خانه [[حضرت فاطمه]](س) در اختیار [[فاطمه دختر امام حسین(ع)|فاطمه صغری]] دختر [[امام حسین]](ع) بود. علت ناراحتی آنان این بود که میخواستند آثار پیامبر(ص) در میان آنان محفوظ بماند، تا نسلهای آینده بدانند آن حضرت تا چه‌اندازه زندگی ساده و بی‌آلایشی داشته است. [[سعید بن مسیب]] میگفت: «ای کاش این خانهها را به همان صورت باقی گذاشته بودند تا وقتی کسی از اطراف به مدینه می‌آمد، می‌دید که پیامبر(ص) در زندگی خود به چه چیزی اکتفا کرده و مردم را در تفاخر و تکاثر تعدیل کرده، به زهدگرایی سوق میداد.»<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۲۹۸.</ref> | ||
آخرین توسعه‌ای که به تخریب کامل خانه‌های محله بنی‌هاشم انجامید، مربوط به سال ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۶ش است. تا قبل از تخریب اخیر، خانه [[امام سجاد]](ع) و خانه [[امام صادق]](ع) معروف بوده است.<ref>فیض گیلانی، | آخرین توسعه‌ای که به تخریب کامل خانه‌های محله بنی‌هاشم انجامید، مربوط به سال ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۶ش است. تا قبل از تخریب اخیر، خانه [[امام سجاد]](ع) و خانه [[امام صادق]](ع) معروف بوده است.<ref>فیض گیلانی، شنیدنی‌های سفر حج، مجله میقات حج، شماره ۴۸، ص۱۵۸</ref> | ||
==واقعه کوچه بنی هاشم== | ==واقعه کوچه بنی هاشم== | ||
{{اصلی|واقعه کوچه بنی هاشم}} | {{اصلی|واقعه کوچه بنی هاشم}} | ||
[[شیخ مفید]] ره در کتاب [[الاختصاص]] در باب [[غصب فدک]] از [[امام صادق | [[شیخ مفید]] ره در کتاب [[الاختصاص]] در باب [[غصب فدک]] از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] روایت می‌کند که پس از مناظره [[ابوبکر]] و [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه(س)]]؛ فاطمه(ع) دوباره نزد ابوبکر رفت و ابوبکر در کاغذی رد فدک را برای فاطمه(ع) نوشت. بعد از خروج فاطمه(ع) از نزد ابوبکر، [[عمر]] ایشان را در کوچه دید و بعد از امتناع ایشان از تحویل دادن قباله فدک به عمر، آن حضرت را مورد ضرب و شتم قرار داد و قباله فدک را به زور گرفت و پاره کرد. به دنبال این اتفاق حضرت زهرا(ع) بستری شده و ۷۵ روز بعد به شهادت رسید.<ref>مفید(منسوب)، الاختصاص(۱۴۱۳ق)، ص۱۸۵</ref> | ||
در سال‌های اخیر همزمان با ایام فاطمیه، در برخی شهرهای ایران به‌ویژه در [[قم]] و [[تهران]] ماکت‌هایی از محله بنی هاشم و خانه حضرت زهرا ساخته می‌شود و مورد بازدید عمومی قرار می‌گیرد.<ref>[http://www.mehrnews.com/news/2257579/%D8%B3%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%86-%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87-%DA%A9%D9%88%DA%86%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D9%86%DB%8C-%D9%87%D8%A7%D8%B4%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%D9%85-%D8%A8%D8%B1%D9%BE%D8%A7-%D8%B4%D8%AF-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA-%D9%85%D8%A7%DA%A9%D8%AA-%D8%A8%D9%82%DB%8C%D8%B9 خبرگزاری مهر]</ref><ref>[http://www.irna.ir/fa/News/81103205/%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B1%D9%81/%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%DA%A9%D9%88%DA%86%D9%87_%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D9%86%DB%8C_%D9%87%D8%A7%D8%B4%D9%85_%D8%AF%D8%B1_%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86 خبرگزاری جمهوری اسلامی]</ref> | در سال‌های اخیر همزمان با ایام فاطمیه، در برخی شهرهای ایران به‌ویژه در [[قم]] و [[تهران]] ماکت‌هایی از محله بنی هاشم و خانه حضرت زهرا ساخته می‌شود و مورد بازدید عمومی قرار می‌گیرد.<ref>[http://www.mehrnews.com/news/2257579/%D8%B3%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%86-%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87-%DA%A9%D9%88%DA%86%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D9%86%DB%8C-%D9%87%D8%A7%D8%B4%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%D9%85-%D8%A8%D8%B1%D9%BE%D8%A7-%D8%B4%D8%AF-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA-%D9%85%D8%A7%DA%A9%D8%AA-%D8%A8%D9%82%DB%8C%D8%B9 خبرگزاری مهر]</ref><ref>[http://www.irna.ir/fa/News/81103205/%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B1%D9%81/%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%DA%A9%D9%88%DA%86%D9%87_%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D9%86%DB%8C_%D9%87%D8%A7%D8%B4%D9%85_%D8%AF%D8%B1_%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86 خبرگزاری جمهوری اسلامی]</ref> | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
*جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، نشر مشعر - تهران، هشتم، ۱۳۸۶ش. | *جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، نشر مشعر - تهران، هشتم، ۱۳۸۶ش. | ||
* | *شیخ مفید(منسوب)، الإختصاص، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق | ||
* | * طبری، محمد بن جریر بن رستم، دلائل الإمامة، قم، بعثت، ۱۴۱۳ق | ||
*فیض گیلانی، محمدعلی، | *فیض گیلانی، محمدعلی، شنیدنی‌های سفر حج، مجله میقات حج، تابستان ۱۳۸۳ش، شماره ۴۸ | ||
* قائدان، اصغر، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، نشر مشعر - تهران، ۱۳۸۶ش. | * قائدان، اصغر، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، نشر مشعر - تهران، ۱۳۸۶ش. | ||
* سمهودی، خلاصة الوفا | * سمهودی، خلاصة الوفا باخبار‌دار المصطفی. | ||
* مطری، التعریف، به نقل از جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، نشر مشعر - تهران، هشتم، ۱۳۸۶ش. | * مطری، التعریف، به نقل از جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، نشر مشعر - تهران، هشتم، ۱۳۸۶ش. | ||
* مجلسی، بحار | * مجلسی، بحار الانوار،دار احیاء التراث العربی، بیروت، ۱۴۰۳ق. | ||
{{حضرت فاطمه(س)}} | {{حضرت فاطمه(س)}} | ||
نسخهٔ ۷ مهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۷:۲۴
مَحلّه بَنی‌هاشم محل سکونت بنی هاشم در مدینه بود و خانه پیامبر(ص)، حضرت علی(ع) و حضرت زهرا(س) و همچنین خانه‌های امام سجاد(ع) و امام صادق(ع) در این محله واقع شده بود. به خاطر واقعه کوچه بنی‌هاشم که نهایتا منجر به شهادت حضرت زهرا(س) شد، در آیین سوگواری شیعه برای آن حضرت، از این محله و کوچه‌های آن یاد می‌شود. آثار این محله تا سال ۱۳۶۴ش باقی بود ولی توسط دولت وهابی کاملا تخریب شد.
موقعیت و تاریخچه
محله بنی هاشم در جنوب شرقی مسجد النبی(ص) (ساختمان فعلی) قرار داشته که از باب جبرئیل تا بقیع امتداد داشته است.[۲] در این محله دو منزل وجود داشته که به‌دار علی بن الحسین (خانه امام سجاد علیه‌السلام)[۳] و‌دار جعفر بن محمد (خانه امام صادق علیه‌السلام) مشهور بوده است.[۴] در منابع شیعه توصیه به خواندن نماز در این دو خانه شده است.[۵] سمهودی می‌نویسد: خانه امام صادق علیه‌السلام در مجاورت خانه ابوایوب انصاری قرار داشته است. در این منزل چاه آبی بوده است که امام صادق علیه‌السلام آب آن را صدقه می‌داده است.[۶] قبر اسماعیل فرزند امام صادق(ع) در منزل امام سجاد(ع) قرار داشته که بعدا به بقیع منتقل شده است.[۷]
در توسعه‌های متعدد مسجد پیامبر(ص) در دوره‌های مختلف اسلامی، بخش‌هایی از بافت تاریخی شهر مدینه، تخریب و به محدوده مسجد افزوده شده است. یکی از نخستین تغییراتی که در محله بنی هاشم رخ داده، مربوط به سال ۹۱ هجری قمری است که به دستور ولید بن عبدالملک خلیفه اموی مسجد از طرف شرق که حجره‌های پیامبر(ص) در آنجا قرار داشت، نیز توسعه یافت. به دستور وی قرار شد گرد مرقد پیامبر دیواری بکشند و از آن ناحیه نیز بر مسجد افزوده شود. مردم مدینه از شنیدن خبر تخریب، شروع به شیون و زاری کردند. در این زمان خانه حضرت فاطمه(س) در اختیار فاطمه صغری دختر امام حسین(ع) بود. علت ناراحتی آنان این بود که میخواستند آثار پیامبر(ص) در میان آنان محفوظ بماند، تا نسلهای آینده بدانند آن حضرت تا چه‌اندازه زندگی ساده و بی‌آلایشی داشته است. سعید بن مسیب میگفت: «ای کاش این خانهها را به همان صورت باقی گذاشته بودند تا وقتی کسی از اطراف به مدینه می‌آمد، می‌دید که پیامبر(ص) در زندگی خود به چه چیزی اکتفا کرده و مردم را در تفاخر و تکاثر تعدیل کرده، به زهدگرایی سوق میداد.»[۸]
آخرین توسعه‌ای که به تخریب کامل خانه‌های محله بنی‌هاشم انجامید، مربوط به سال ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۶ش است. تا قبل از تخریب اخیر، خانه امام سجاد(ع) و خانه امام صادق(ع) معروف بوده است.[۹]
واقعه کوچه بنی هاشم
شیخ مفید ره در کتاب الاختصاص در باب غصب فدک از امام صادق(ع) روایت می‌کند که پس از مناظره ابوبکر و حضرت فاطمه(س)؛ فاطمه(ع) دوباره نزد ابوبکر رفت و ابوبکر در کاغذی رد فدک را برای فاطمه(ع) نوشت. بعد از خروج فاطمه(ع) از نزد ابوبکر، عمر ایشان را در کوچه دید و بعد از امتناع ایشان از تحویل دادن قباله فدک به عمر، آن حضرت را مورد ضرب و شتم قرار داد و قباله فدک را به زور گرفت و پاره کرد. به دنبال این اتفاق حضرت زهرا(ع) بستری شده و ۷۵ روز بعد به شهادت رسید.[۱۰]
در سال‌های اخیر همزمان با ایام فاطمیه، در برخی شهرهای ایران به‌ویژه در قم و تهران ماکت‌هایی از محله بنی هاشم و خانه حضرت زهرا ساخته می‌شود و مورد بازدید عمومی قرار می‌گیرد.[۱۱][۱۲]
پانویس
منابع
- جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، نشر مشعر - تهران، هشتم، ۱۳۸۶ش.
- شیخ مفید(منسوب)، الإختصاص، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق
- طبری، محمد بن جریر بن رستم، دلائل الإمامة، قم، بعثت، ۱۴۱۳ق
- فیض گیلانی، محمدعلی، شنیدنی‌های سفر حج، مجله میقات حج، تابستان ۱۳۸۳ش، شماره ۴۸
- قائدان، اصغر، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، نشر مشعر - تهران، ۱۳۸۶ش.
- سمهودی، خلاصة الوفا باخبار‌دار المصطفی.
- مطری، التعریف، به نقل از جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، نشر مشعر - تهران، هشتم، ۱۳۸۶ش.
- مجلسی، بحار الانوار،دار احیاء التراث العربی، بیروت، ۱۴۰۳ق.
- ↑ خبرگزاری ابنا
- ↑ قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۲۳۴
- ↑ المطری، التعریف، ص۴۴
- ↑ السمهودی، خلاصة الوفا باخبار‌دار المصطفی، ج ۲ ص۲۳۳
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ج ۹۷ ص۲۲۵
- ↑ خلاصة الوفا باخبار‌دار المصطفی، ج ۲ ص۲۳۳
- ↑ التعریف، ص۴۴
- ↑ جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۲۹۸.
- ↑ فیض گیلانی، شنیدنی‌های سفر حج، مجله میقات حج، شماره ۴۸، ص۱۵۸
- ↑ مفید(منسوب)، الاختصاص(۱۴۱۳ق)، ص۱۸۵
- ↑ خبرگزاری مهر
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی