پرش به محتوا

مسائل مستحدثه: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۱۴۳ بایت اضافه‌شده ،  ‏۹ فوریهٔ ۲۰۲۰
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{احکام}}
{{احکام}}
'''مسائل مستحدثه''' مسائلی که در [[فقه|فقه اسلامی]]، [[احکام شرعی|حکم شرعی]] برای آنان وجود نداشته و یا مسائلی که حکم شرعی داشته‌اند؛ اما به خاطر دگرگون شدن شرایط جامعه، حکم شرعی جدید انتظار می‌رود. برخی از نمونه‌های مسائل مستحدثه عبارتند از: [[بانکداری]]، [[بیمه]]، پیوند اعضاء، [[تغییر جنسیت]].
'''مسائل مستحدثه''' مسائلی که در [[فقه|فقه اسلامی]]، [[احکام شرعی|حکم شرعی]] برای آنان وجود نداشته و یا مسائلی که حکم شرعی داشته‌اند؛ اما به خاطر تغییر شرایط جامعه، حکم شرعی جدید انتظار می‌رود. برخی از نمونه‌های مسائل مستحدثه عبارتند از: [[بانکداری]]، [[بیمه]]، [[پیوند اعضاء]]، [[تغییر جنسیت]]، [[مرگ مغزی]].


[[مجتهد|فقیهان]] برای یافتن حکم شرعی این مسائل، به قوانین کلی موجود در منابع اسلامی مراجعه می‌کنند.
[[مجتهد|فقیهان]] برای یافتن حکم شرعی این مسائل، به قوانین کلی موجود در منابع اسلامی مراجعه می‌کنند.


== مفهوم ==
==مفهوم‌شناسی==
برخی آیات و [[روایات]] بر جاودانگی، جهانی بودن و فراگیری [[اسلام|دین اسلام]] دلالت می‌کنند، به این معنا که در دین اسلام برای همه مسائل راهکاری وجود دارد.<ref>رجوع کنید به: «نشست علمی فقه و مسائل مستحدثه»، ص۱۶.</ref> از طرف دیگر، نیازهای انسان متغیر و نامحدود است و دین اسلام برای همه این نیازها [[احکام شرعی|حکم شرعی]] صادر نکرده است.<ref>رجوع کنید به: «نشست علمی فقه و مسائل مستحدثه»، ص۱۶.</ref>
به مسائلی که در [[فقه|فقه اسلامی]] حکم شرعی درباره آنان وجود نداشته است، مسائل مستحدثه می‌گویند.<ref>م.ن، «کلید حل مسائل مستحدثه»، ص۱۲.</ref> همچنین به مسائلی که در گذشته [[حکم شرعی]] درباره آنان وجود داشته است؛ اما با تغییر شرایط جامعه، حکم شرعی جدیدی انتظار می‌رود، مسائل مستحدثه می‌گویند.<ref>باقرزاده مشکی باف، «عناصر تعیین کننده در حل مسائل مستحدثه»، ص۵۰.</ref> فقیهان برای یافتن حکم شرعی این قبیل مسائل، یک سلسله قوانین و اصول کلی در منابع فقه اسلامی (یعنی [[قرآن]]، [[حدیث|روایات]] و [[عقل]]) را به کار می‌برند که برای هر عصر و زمانی پاسخگو هستند.<ref>م.ن، «کلید حل مسائل مستحدثه»، ص۱۲.</ref>
== نمونه ==
مسائل مستحدثه در امور مختلفی وجود دارد. در بخش پزشکی می‌توان به مسائلی چون [[کالبدشکافی]]، [[مرگ مغزی]]، [[پیوند اعضاء]]، [[باروری مصنوعی]] و [[تغییر جنیست]]، [[شبیه‌سازی]] اشاره کرد. در امور عبادی می‌توان از حکم [[نماز]] و [[روزه]] در قطب، تزریق داروهای تقویتی به روزه‌دار و حکم [[رؤیت هلال]] با چشم مسلح یاد کرد. همچنین در اقتصاد مباحثی مانند تورم، [[بانکداری]]، [[بیمه]] و خرید و فروش بلیط‌های بخت‌آزمایی نیز از مسائل مستحدثه هستند.<ref>«نشست علمی فقه و مسائل مستحدثه»، ص۱۷.</ref>


به این گونه مسائل که در [[فقه|فقه اسلامی]] حکم شرعی درباره آنان وجود نداشته است، مسائل مستحدثه می‌گویند.<ref>م.ن، «کلید حل مسائل مستحدثه»، ص۱۲.</ref> همچنین به مسائلی که در گذشته حکم شرعی درباره آنان وجود داشته است؛ امّا با دگرگون شدن شرایط جامعه حکم شرعی جدیدی انتظار می‌رود نیز مسائل مستحدثه می‌گویند.<ref>باقرزاده مشکی باف، «عناصر تعیین کننده در حل مسائل مستحدثه»، ص۵۰.</ref> فقیهان برای یافتن حکم شرعی این قبیل مسائل، یک سلسله قوانین و اصول کلی در منابع فقه اسلامی (یعنی [[قرآن]]، [[حدیث|روایات]] و [[عقل]]) را به کار می‌برند که برای هر عصر و زمانی پاسخگو هستند.<ref>م.ن، «کلید حل مسائل مستحدثه»، ص۱۲.</ref>
==کتاب‌شناسی==
آثار متعددی از سوی فقها و محققان درباره مسائل مستحدثه به نگارش درآمده است از جمله:
* «المسائل المستحدثة» اثر [[سیدمحمدصادق روحانی]]، [[قم]]، انتشارات دارالکتاب. در این کتاب مسائلی همچون تلقیح مصنوعی، [[سرقفلی]]، [[اوراق بهادار]]، سفته، ذبح با ابزار جدید، کالبدشکافی، پیوند اعضا و [[حق تألیف]] مورد بررسی فقهی قرار گرفته‌اند.<ref>روحانی، المسائل المستحدثة، ۱۴۱۴ق، ص۲۵۱-۲۵۴.</ref>
* المبسوط مسائل طبیه، نوشته [[محمد قائنی]]، قم، [[مرکز فقهی ائمه اطهار(ع)]]. این کتاب به مسائل پزشکی جدید مانند پیوند اعضا، باروری مصنوعی، شبیه‌سازی از منظر فقه پرداخته است. این کتاب با عنوان «پژوهشی در مسائل فقه پزشکی» توسط محمد علی قاسمی به فارسی ترجمه و توسط مرکزفقهی ائمه اطهار(ع) منتشر شده است.
* «مسائل مستحدثه پزشکی» کتابی فارسی که از سوی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه گردآوری و توسط بوستان کتاب قم منتشر شده است. این کتاب در دو جلد به مباحثی همچون تلقیح، کالبدشکافی، سقط جنین، پیوند اعضا و شبیه‌سازی پرداخته است.


== نمونه ==
مسائل مستحدثه در امور مختلفی وجود دارد. در بخش پزشکی می‌توان به مسائلی چون کالبدشکافی، پیوند اعضاء، باروری مصنوعی و [[تغییر جنیست]] اشاره کرد. در امور عبادی می‌توان از حکم [[نماز]] و [[روزه]] در قطب، تزریق داروهای تقویتی به روزه دار و حکم [[رؤیت هلال]] با چشم مسلح یاد کرد. همچنین در اقتصاد مباحثی مانند تورم، [[بانکداری]]، [[بیمه]] و خرید و فروش بلیط‌های بخت‌آزمایی نیز از مسائل مستحدثه هستند.<ref>«نشست علمی فقه و مسائل مستحدثه»، ص۱۷.</ref>


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
خط ۲۱: خط ۲۵:
==منابع==
==منابع==
* باقرزاده مشکی باف، محمدتقی، «عناصر تعیین کننده در حل مسائل مستحدثه»، مجله کاوشی نو در فقه، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، شماره ۴۳، بهار ۱۳۸۴.
* باقرزاده مشکی باف، محمدتقی، «عناصر تعیین کننده در حل مسائل مستحدثه»، مجله کاوشی نو در فقه، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، شماره ۴۳، بهار ۱۳۸۴.
*روحانی، سیدمحمدصادق، المسائل المستحدثة، قم، دارالکتاب، چاپ چهارم، ۱۴۱۴ق.
* «نشست علمی فقه و مسائل مستحدثه»، در مجله پژوهه، قم، شماره ۹، آذر و دی ۱۳۸۳.
* «نشست علمی فقه و مسائل مستحدثه»، در مجله پژوهه، قم، شماره ۹، آذر و دی ۱۳۸۳.
* م، ن، «کلید حل مسائل مستحدثه»، در مجله درسهایی از مکتب اسلام، قم، مؤسسه تحقیقاتی و تعلیماتی امام صادق (ع)، شماره ۲، تیر ۱۳۶۶.  
* م، ن، «کلید حل مسائل مستحدثه»، در مجله درسهایی از مکتب اسلام، قم، مؤسسه تحقیقاتی و تعلیماتی امام صادق (ع)، شماره ۲، تیر ۱۳۶۶.  
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۵٬۲۲۶

ویرایش