پرش به محتوا

وجوهات شرعی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جز (←‏مفهوم‌شناسی: تمیزکاری)
خط ۴: خط ۴:


== مفهوم‌شناسی==
== مفهوم‌شناسی==
وجوهات جمع وجوه به معنای پول‌هاست.<ref>دهخدا، لغت‌نامه دهخدا، ۱۳۷۷ش، ج۱۵، ص۲۳۱۳۱؛ انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۱۳۹۰ش، ج۸، ص۸۱۸۵؛ فکری، فرهنگ اصطلاحات حج و عمره، ۱۳۹۳ش، ص۲۷۵.</ref> در لغت‌نامه دهخدا و فرهنگ سخن آمده است که یکی از معانی عرفی وجوهات؛ [[خمس]]، [[زکات]]<ref>دهخدا، لغت‌نامه دهخدا، ۱۳۷۷ش، ج۱۵، ص۲۳۱۳۱؛ انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۱۳۹۰ش، ج۸، ص۸۱۸۵.</ref> و رد مظالمی است که به برخی از [[مجتهد|مجتهدان]] خاص پرداخت می‌شود.<ref>دهخدا، لغت‌نامه دهخدا، ۱۳۷۷ش، ج۱۵، ص۲۳۱۳۱.</ref> برخی وجوهات را همان وجوهات بریه<ref>دهخدا، لغت‌نامه دهخدا، ۱۳۷۷ش، ج۱۵، ص۲۳۱۳۱.</ref> به معنای پول‌هایی که به خاطر احسان و نیکوکاری به دیگران پرداخت می‌شود، دانسته‌اند.<ref>دهخدا، لغت‌نامه دهخدا، ۱۳۷۷ش، ج۱۵، ص۲۳۱۳۱؛ ج۳، ۴۵۶۸.</ref>  
وجوهات جمع وجوه به معنای پول‌هاست.<ref>دهخدا، لغت‌نامه دهخدا، ۱۳۷۷ش، ج۱۵، ص۲۳۱۳۱؛ انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۱۳۹۰ش، ج۸، ص۸۱۸۵؛ فکری، فرهنگ اصطلاحات حج و عمره، ۱۳۹۳ش، ص۲۷۵.</ref> در لغت‌نامه دهخدا و فرهنگ سخن آمده است که یکی از معانی عرفی وجوهات؛ [[خمس]]، [[زکات]]<ref>دهخدا، لغت‌نامه دهخدا، ۱۳۷۷ش، ج۱۵، ص۲۳۱۳۱؛ انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۱۳۹۰ش، ج۸، ص۸۱۸۵.</ref> و [[رد مظالم|رد مظالمی]] است که به برخی از [[مجتهد|مجتهدان]] خاص پرداخت می‌شود.<ref> دهخدا، لغت‌نامه دهخدا، ۱۳۷۷ش، ج۱۵، ص۲۳۱۳۱.</ref> برخی وجوهات را همان وجوهات بریه<ref>دهخدا، لغت‌نامه دهخدا، ۱۳۷۷ش، ج۱۵، ص۲۳۱۳۱.</ref> به معنای پول‌هایی که به خاطر احسان و نیکوکاری به دیگران پرداخت می‌شود، دانسته‌اند.<ref>دهخدا، لغت‌نامه دهخدا، ۱۳۷۷ش، ج۱۵، ص۲۳۱۳۱؛ ج۳، ۴۵۶۸.</ref>  


فقها از اصطلاح «وجوهات شرعی» به‌صورت پراکنده و مبهم و در موضوعات مختلف فقهی استفاده کرده‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: طباطبايى‌ يزدى، سوال و جواب، ۱۴۱۵ق، ص۹۹- ۲۳۹-۳۳۱؛ امام خمینی، استفتائات، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۳۴۴-۳۹۲-۴۱۱-۴۱۶-۴۲۲-۴۲۴-۴۳۶-۴۳۱؛ موسوی گلپایگانی، مجمع المسائل، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص ۱۴۶-۳۸۹؛ ج۴، ص۳۳۲-۲۲۶-۲۲۷؛ بهجت، استفتائات، ۱۴۲۸ق،ج۱، ص۳۹-۴۷۷-۴۹۰؛ ج۳، ص۱۲۶-۱۳۶؛ ج۴، ص۹۹.</ref> عده‌ای با اشاره به این نکته که [[فقها]] به تعریف و تبیین ماهیت اصطلاح «وجوهات شرعیه» نپرداخته‌اند، عنوان کرده‌اند که این اصطلاح یک [[اصطلاحات فقهی|اصطلاح فقهی]] نیست، بلکه یک اصطلاح عرفی است، یعنی اصطلاحی است که در میان مردم رایج است.<ref>غفوری، غفوری،«جستاری در ماهیت‌سنجی وجوهات شرعی در پرتو مالیات اسلامی»، ص۴۳-۴۴.</ref> آن‌ها معنای عرفی این اصطلاح را همه پول‌هایی دانسته‌اند که به خاطر احکام و دستورات شرع توسط [[مکلف|مکلفان]] پرداخت می‌شود.<ref>غفوری، غفوری،«جستاری در ماهیت‌سنجی وجوهات شرعی در پرتو مالیات اسلامی»، ص۴۳-۴۴.</ref> تعدادی از نویسندگان، وجوهات شرعیه را تنها شامل پرداخت واجبات شرعی دانسته‌اند.<ref>ذاکری، علی‌اکبر، «لزوم گردآوری وجوه شرعی»، ص۹۵.</ref> و عده‌ای دیگر نیز همه درآمد‌های دینی را وجوهات شرعیه دانسته‌اند.<ref>داداشی نیاکی، «مالیات و وجوه شرعیه»، ۱۰۸-۱۱۰.</ref> هر چند این دسته از افراد در تشریح درآمدهای دینی فقط به خمس و زکات اشاره کرده‌اند.<ref>داداشی نیاکی، «مالیات و وجوه شرعیه»، ۱۰۸-۱۲۰.</ref>
فقها از اصطلاح «وجوهات شرعی» به‌صورت پراکنده در موضوعات مختلف فقهی استفاده کرده‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: طباطبايى‌ يزدى، سوال و جواب، ۱۴۱۵ق، ص۹۹- ۲۳۹-۳۳۱؛ امام خمینی، استفتائات، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۳۴۴-۳۹۲-۴۱۱-۴۱۶-۴۲۲-۴۲۴-۴۳۶-۴۳۱؛ موسوی گلپایگانی، مجمع المسائل، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص ۱۴۶-۳۸۹؛ ج۴، ص۳۳۲-۲۲۶-۲۲۷؛ بهجت، استفتائات، ۱۴۲۸ق،ج۱، ص۳۹-۴۷۷-۴۹۰؛ ج۳، ص۱۲۶-۱۳۶؛ ج۴، ص۹۹.</ref> عده‌ای با اشاره به این نکته که [[فقها]] به تعریف و تبیین ماهیت اصطلاح «وجوهات شرعیه» نپرداخته‌اند، عنوان کرده‌اند که وجوهات شرعی [[اصطلاحات فقهی|اصطلاح فقهی]] نیست، بلکه اصطلاح عرفی(اصطلاحی که در میان مردم رایج است) است.<ref>غفوری، غفوری،«جستاری در ماهیت‌سنجی وجوهات شرعی در پرتو مالیات اسلامی»، ص۴۳-۴۴.</ref> و معنای عرفی آن را همه پول‌هایی دانسته‌اند که به خاطر احکام و دستورات شرع توسط [[مکلف|مکلفان]] پرداخت می‌شود.<ref>غفوری، غفوری،«جستاری در ماهیت‌سنجی وجوهات شرعی در پرتو مالیات اسلامی»، ص۴۳-۴۴.</ref> تعدادی از نویسندگان، وجوهات شرعیه را تنها شامل پرداخت واجبات شرعی دانسته‌اند.<ref>ذاکری، «لزوم گردآوری وجوه شرعی»، ص۹۵.</ref> و عده‌ای دیگر نیز همه درآمد‌های دینی را وجوهات شرعیه دانسته‌اند.<ref>داداشی نیاکی، «مالیات و وجوه شرعیه»، ۱۰۸-۱۱۰.</ref> هر چند این دسته از افراد در تشریح درآمدهای دینی فقط به خمس و زکات اشاره کرده‌اند.<ref>داداشی نیاکی، «مالیات و وجوه شرعیه»، ۱۰۸-۱۲۰.</ref>


==موارد وجوهات شرعیه==
==موارد وجوهات شرعیه==