ابوالقاسم فردوسی: تفاوت میان نسخه‌ها

ابوالقاسم فردوسی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۳ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۲۲:۴۳

۵۴ بایت اضافه‌شده ، ‏۳ مهٔ ۲۰۲۳

جز

←‏مذهب فردوسی

دیداریویکی‌متن

Mkhaghanif

Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor

۴٬۴۵۴

ویرایش

@@ خط ۵۳: / خط ۵۳: @@
 ==مذهب فردوسی==
-درباره باورهای دینی فردوسی بحث‌های فراوانی وجود دارد. اما تاریخ‌نویسان اتفاق بر شیعه‌بودن فردوسی دارند.<ref>شاپور شهبازی، علیرضا، زندگینامه تحلیلی فردوسی، ص۶۹ و ۸۰.</ref> جلال خالقی مطلق، شاهنامه‌پژوه ایرانی، معتقد است اعتقاد فردوسی به تشیع از خود شاهنامه پیداست؛ اما روشن نیست که [[اسماعیلیه|اسماعیلی]] بوده یا [[زیدیه|زیدی]] یا [[امامیه|دوازده امامی]].<ref>خالقی مطلق، «فردوسی»، ص۱۴۲.</ref>
+درباره باورهای دینی فردوسی بحث‌های فراوانی وجود دارد.بنابر نقل منابع تاریخی، [[دفن]] فردوسی در قبرستان مسلمانان، با ممانعت شخصی به نام ابوالقاسم گرگانی روبرو شد که معتقد بوده فردوسی در شعرهایش [[کفار]] و [[زرتشت]]یان را ستایش کرده است.<ref>مستوفی، تاریخ گزیده، ۱۳۶۴ش، ص۶۳۰.</ref> برخی نویسندگان مانند ابراهیم پورداود و شاگردش محمد معین نیز او را [[زرتشت|زرتشتی]] می‌دانستند و [[ملک الشعرای بهار]] نیز او را احیاگر زرتشت دانسته است.<ref>امین، «مذهب فردوسی و ادیان در شاهنامه»، ص۱۶.</ref>
-[[سید حسن امین]] معتقد است که در عصر فردوسی، [[شیعه|تشیع]] در بخش‌هایی از [[خراسان بزرگ|خراسان]] به ویژه [[طوس]]، [[بیهق]]، رواج داشته و  تعلق فردوسی به جامعۀ [[شیعه]] آن روز بعید نیست و حتی گاه نسبت‌هایی مانند [[رافضی]] به داده‌اند.<ref>امین، «مذهب فردوسی و ادیان در شاهنامه»، ص۱۲.</ref> [[احمد مهدوی دامغانی|مهدوی دامغانی]] پس از نقل نظریه نخست [[سید محمد محیط طباطبائی|محیط طباطبائی]] مبنی بر زیدی بودن فردوسی و سپس عدول او از نظریه‌اش<ref>مهدوی دامغانی، «مذهب فردوسی»، ص۲۳.</ref> و با ذکر مقدماتی نسبتا طولانی با تکیه بر استفاده کلمه وصی در شاهنامه برای علی ابن ابیطالب معتقد می‌شود که فردوسی یک شیعه امامی مذهب است.‌<ref>مهدوی دامغانی، «مذهب فردوسی»، ص۴۱.</ref>
+اما تاریخ‌نویسان متعددی بر شیعه‌بودن فردوسی اتفاق نظر دارند.<ref>شاپور شهبازی، علیرضا، زندگینامه تحلیلی فردوسی، ص۶۹ و ۸۰.</ref> جلال خالقی مطلق، شاهنامه‌پژوه ایرانی، معتقد است اعتقاد فردوسی به تشیع از خود شاهنامه پیداست؛ اما روشن نیست که [[اسماعیلیه|اسماعیلی]] بوده یا [[زیدیه|زیدی]] یا [[امامیه|دوازده امامی]].<ref>خالقی مطلق، «فردوسی»، ص۱۴۲.</ref>
-[[عبدالجلیل قزوینی]] اولین کسیاست که به [[شیعه دوازده امامی]] بودن فردوسی در [[کتاب النقض]] اشاره کرده است. بعدها [[قاضی نورالله شوشتری]] نیز او را شیعه معرفی کرده است.<ref>امین، «مذهب فردوسی و ادیان در شاهنامه»، ص۱۴.</ref>
+[[عبدالجلیل قزوینی]] اولین کسی است که به [[شیعه دوازده امامی]] بودن فردوسی در [[کتاب النقض]] اشاره کرده است. بعدها [[قاضی نورالله شوشتری]] نیز او را شیعه معرفی کرده است.<ref>امین، «مذهب فردوسی و ادیان در شاهنامه»، ص۱۴.</ref>[[سید حسن امین]] معتقد است که در عصر فردوسی، [[شیعه|تشیع]] در بخش‌هایی از [[خراسان بزرگ|خراسان]] به ویژه [[طوس]]، [[بیهق]]، رواج داشته و  تعلق فردوسی به جامعۀ [[شیعه]] آن روز بعید نیست و حتی گاه نسبت‌هایی مانند [[رافضی]] به داده‌اند.<ref>امین، «مذهب فردوسی و ادیان در شاهنامه»، ص۱۲.</ref> [[احمد مهدوی دامغانی|مهدوی دامغانی]] نظریه نخست [[سید محمد محیط طباطبائی|محیط طباطبائی]] مبنی بر زیدی بودن فردوسی و سپس عدول او از نظریه‌اش را نقل کرده<ref>مهدوی دامغانی، «مذهب فردوسی»، ص۲۳.</ref> و آنگاه با ذکر مقدماتی نسبتا طولانی با تکیه بر کاربرد کلمه «وصی» در شاهنامه برای علی ابن ابیطالب و نشانه‌هایی دیگر معتقد می‌شود که فردوسی یک شیعه امامی مذهب است.‌<ref>مهدوی دامغانی، «مذهب فردوسی»، ص۴۱.</ref>
-بنابر نقل منابع تاریخی، [[دفن]] فردوسی در قبرستان مسلمانان، با ممانعت شخصی به نام ابوالقاسم گرگانی روبرو شد که معتقد بوده فردوسی در شعرهایش [[کفار]] و [[زرتشت]]یان را ستایش کرده است.<ref>مستوفی، تاریخ گزیده، ۱۳۶۴ش، ص۶۳۰.</ref>
-اما برخی مانند ابراهیم پورداود و شاگردش محمد معین، او را [[زرتشت]]ی می‌دانستند و [[ملک الشعرای بهار]] نیز او را احیاگر زرتشت دانسته است.<ref>امین، «مذهب فردوسی و ادیان در شاهنامه»، ص۱۶.</ref>
 === فردوسی و مدح پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع) ===
-فردوسی در شاهنامه چندبار ارادت خود را به امام علی(ع) و خاندان پاکش ابراز داشته و بر آن تأکید ورزیده است.<ref>خطیبی، «هزاره نظم فردوسی»، ص۵.</ref> او در دیباچه کتاب و آغاز و انجام داستان‌ها، به شیوه یک مسلمان شیعه، به توصیف و ستایش خداوند، پیامبر(ص) و طرفداری از تشیع و مدح علی(ع) پرداخته است.<ref>زرشناس، «ذکر علی(ع) در شاهنامه»، ص۴۴. </ref>
+فردوسی در شاهنامه چندبار ارادت خود را به امام علی(ع) و خاندان پاکش ابراز داشته و بر آن تأکید ورزیده است.<ref>خطیبی، «هزاره نظم فردوسی»، ص۵.</ref> او در دیباچه کتاب و آغاز و انجام داستان‌ها، به شیوه یک مسلمان شیعه، به توصیف و ستایش خداوند، پیامبر(ص) و طرفداری از تشیع و مدح علی(ع) پرداخته است.<ref>زرشناس، «ذکر علی(ع) در شاهنامه»، ص۴۴. </ref> فردوسی مهر و اعتقاد خود به خاندان علی(ع) را آشکارا به زبان می‌آورد.<ref>اسلامی ندوشن، زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه، ص۵۲.</ref> زرین‌کوب، ادیب و منتقد ادبی، احتمال می‌دهد یک دلیل بی‌بهره بودن فردوسی از دستگاه سلطان محمود، محبت و اعتقاد فردوسی به علی(ع) و خاندانش باشد.<ref>زرین‌کوب، با کاروان حُلّه، ص۳۹.</ref>
 او در شاهنامه اشعاری را درباره [[اهل بیت]] خصوصا [[علی(ع)]] آورده است، از جمله:
 {{شعر|نستعلیق}}
 {{ب|که من شهر علمم، علیَّم در است| درست این سخن قول [[محمد(ص)|پیغمبر]] است<ref> [https://ganjoor.net/ferdousi/shahname/aghaz/sh7/ فردوسی، شاهنامه، باب هفتم]</ref> }}
@@ خط ۷۴: / خط ۶۹: @@
 {{ب|سر انجمن بد ز یاران علی| که خواندش پیمبر علی ولی<ref> [https://ganjoor.net/ferdousi/shahname/ardeshir/sh14/ فردوسی، شاهنامه، پادشاهی اردشیر بخش چهاردهم]</ref> }}
 {{پایان شعر}}
-از جمله شاعران پارسی‌گوی که از سخنان امام علی(ع) الهام گرفته‌‌اند، به [[فردوسی]] اشاره شده است.<ref>شهیدی، بهره ادبیات از سخنان علی علیه‌السلام، ۱۳۸۰ش، ص۳۰.</ref> محققان به هماهنگی بسیاری میان اندیشه‌های فردوسی با مندرجات مهم شیعه از جمله در مسئله عقل با فصل اول کتاب اصول کافی کلینی معتقد هستند.<ref>فردوسی، شاهنامه (پیشگفتار از دبیرسیاقی)، ج۱، ص۲۱.</ref> فردوسی مهر و اعتقاد خود به خاندان علی(ع) را آشکارا به زبان می‌آورد.<ref>اسلامی ندوشن، زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه، ص۵۲.</ref> عبدالحسین زرین‌کوب، ادیب و منتقد ادبی، احتمال می‌دهد یک دلیل بی‌بهره بودن فردوسی از دستگاه سلطان محمود، محبت و اعتقاد فردوسی به علی(ع) و خاندانش باشد.<ref>زرین‌کوب، با کاروان حُلّه، ص۳۹.</ref>
+فردوسی از جمله شاعران پارسی‌گوی دانسته شده که از سخنان امام علی(ع) الهام گرفته‌‌اند.<ref>شهیدی، بهره ادبیات از سخنان علی علیه‌السلام، ۱۳۸۰ش، ص۳۰.</ref> محققان به هماهنگی بسیاری میان اندیشه‌های فردوسی با مندرجات مهم شیعه از جمله در مسئله عقل با فصل اول کتاب [[اصول کافی]] معتقد هستند.<ref>فردوسی، شاهنامه (پیشگفتار از دبیرسیاقی)، ج۱، ص۲۱.</ref>
 ==شاهنامه==