منافق: تفاوت میان نسخه‌ها

'''منافق''' در فرهنگ اسلامی کسی است که، در دل [[خدا]] و [[آخرت]] را باور ندارد، ولی در ظاهر خود را پیش مسلمانان صاحب [[ایمان]] نشان می دهد. [[سوره منافقون]] در [[قرآن]] در بیان ویژگی‌های منافقان و سرزنش آنها نازل شده است. بنابر گزارش‌های تاریخی [[پیامبر]](ص) با منافقان مدارا کرد و با تدابیر خود اقدامات آنها را بی‌اثر می‌کرد. [[مسجد ضرار]] که پایگاه بخشی از منافقان شده بود به‌دستور پیامبر تخریب شد.

منافق یکی از مفاهیم قرآنی است. براساس یک تقسیم‌بندی افراد جامعه اسلامی به سه گروه [[مومن]]، [[کافر|كافر]] و منافق تقسیم می شوند.<ref>مطهری، پانزده گفتار، ص۱۲۵.</ref>

مؤمن كسی است که در دل، زبان و در عمل به [[اسلام]] ایمان دارد.<ref>مطهری، پانزده گفتار، ص۱۲۵.</ref>

كافر كسی است كه در باطن و ظاهر مخالف اسلام است. خدا، [[پیامبر]] و [[قرآن]] را قبول ندارد و منکر مخالفت خود نیست <ref>مطهری، پانزده گفتار، ص۱۲۵.</ref>

منافق كسی است كه فكر و اندیشه‌اش گونه‌ای است و زبانش گونه‌ای دیگر است. احساسات و عواطف او در یك جهت است و رفتارهای ظاهری در جهت دیگر است. در دل خدا را قبول ندارد اما به ظاهرِِ خداپرستان است، پیامبر را قبول ندارد ولی در ظاهر به پیامبر احترام می‌گذارد. بنابراین نفاق یعنی كفرِ در زیر پرده، منافق یعنی كافری كه كفر خودش را در پشت پرده مخفی نگه داشته است.<ref>مطهری، پانزده گفتار، ص۱۲۵.</ref>

مسأله نفاق و منافقان در اسلام، بعد از هجرت پیامبر(ص) به «مدینه» مطرح شده است، در «مکّه» مخالفان آشکارا بر ضد اسلام تبلیغ می‌کردند اما بعد از قدرت گیری مسلمانان در مدینه دشمنان را در ضعف قرار گرفتند و براى ادامه برنامه هاى خود علیه پیامبر و مسلمانان، ظاهراً به صفوف مسلمانان پیوستند، اما ایمان نیاورده بودند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۲۴، ص۱۴۶.</ref>

سوره منافقون نیز در این موضوع نازل شده است و منافقان را وصف کرده و دشمنی شدید آنان با مسلمانان را نشان داده است. در این سوره به پیامبر(ص) دستور داده شده تا از خطر منافقان بر حذر باشد. همچنین در آن، مؤمنان به دوری از نفاق توصیه شده‌اند.<ref>علامه طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۹، ص۲۷۸.</ref>

[[آیت‌الله مصباح یزدی]] با اشاره به خطبه ۱۹۴ [[نهج البلاغه]]، سه ویژگی را برای منافقان شمرده است.اول آنکه آن‌ها ظاهرى آراسته، جذّاب و حق به جانب دارند، اما باطنشان آلوده و بيمار است. يعنى بين ظاهر و باطن آنان تعارض و تضاد وجود دارد. آن‌ها با توجه به خواسته ديگران و متناسب با موقعيتى كه در آن قرار مى‌گيرند، ظاهر و رفتار خود را تغيير مى‌دهند. مثلا، در برخورد با مؤمنان سعى مى‌كنند ظاهر خود را شبيه آنان کنند.<ref>مصباح یزدی، اخلاق اسلامی، ص۴.</ref>

مشى آن‌ها، مشى پنهانى و زيرزمينى است، سخنشان شيوا و حاكى از درمان و شفاى دردهاست، اما خود منشأ مفاسد هستند <ref>مصباح یزدی، اخلاق اسلامی، ص۴.</ref>

‌دومين ويژگى منافقان، چگونگى ارتباط آنان با مؤمنان است. منافق بدخواه مؤمن است، اگر خير يا رفاهى به مؤمن برسد، حسد برده و ناراحت مى‌شود و اگر سختى و بلايى متوجه مومن شود، خوشحال شده، مى‌خواهد آن بلا دايمى باشد. همچنين منافق نااميد كننده اميدواران است: «حسدةُ الرَّخاء، و مؤكّدوا البلاء، و مُقنّطوا الرجاء.».<ref>مصباح یزدی، اخلاق اسلامی، ص۴.</ref>

‌سومين ويژگى منافقان، چگونگى ارتباط آنان با خودشان، يعنى با ساير گروه‌هاى منافق است. منافقان ارتباط خود را با ساير گروه‌هاى منافق بر اساس مورد، موقعيت و منفعت تنظيم مى‌نمايند، يعنى روابطشان را با ديگران به گونه‌اى برقرار مى‌كنند كه منافعشان از آن‌ها تأمين شود.<ref>مصباح یزدی، اخلاق اسلامی، ص۴.</ref>

از مجموع یافته‌های تاریخی درباره شیوه برخورد پیامبر با منافقان، این مطلب برداشت می‌شود كه او همواره تا آنجا كه ممكن بود با منافقان با مدارا و گذشت رفتار می‌كرد.<ref>[http://marifat.nashriyat.ir/node/525 دانش، محمدقدیر، «رسول خدا(ص) و استراتژی ايشان در برابر خط نفاق»، ۱۳۸۷ش.]</ref> پیامبر از كفر پنهان منافقان آگاه بود و آیات قرآن در بسیاری از موارد، آنها را معرفی می‌كرد.<ref>[http://marifat.nashriyat.ir/node/525 دانش، محمدقدیر، «رسول خدا(ص) و استراتژی ايشان در برابر خط نفاق»، ۱۳۸۷ش.]</ref> پیامبر بارها در پاسخ كسانی كه پیشنهاد قتل منافقان را مطرح می‌كردند، از چنین کارهایی نهی می‌کرد.<ref>[http://marifat.nashriyat.ir/node/525 دانش، محمدقدیر، «رسول خدا(ص) و استراتژی ايشان در برابر خط نفاق»، ۱۳۸۷ش.]</ref>  

عفو و مدارای پیامبر موجب بی‌توجهی به جامعه اسلامی نمی‌شد. پیامبر حركت‌های آنان را زیرنظر داشت، برنامه‌های آنان را خنثی می‌كرد و در مورد شایعه‌سازی‌های آنان، حقایق را به آگاهی مسلمانان می‌رساند و در موارد نادر با آنان برخورد کرد تخریب [[مسجد ضرار]] از برخوردهای پیامبر با آنان بود.<ref>جعفريان، تاريخ سياسى اسلام، ص ۶۵۰.</ref><ref>[http://marifat.nashriyat.ir/node/525 دانش، محمدقدیر، «رسول خدا(ص) و استراتژی ايشان در برابر خط نفاق»، ۱۳۸۷ش.]</ref>

آیت‌الله [[جعفر سبحانی]] ذیل آیه ۷۴ [[سوره توبه]] درباره رفتار با منافقان می‌نویسید در [[اسلام]]، [[قصاص]] قبل از جنایت صحیح نیست. اسلام در برابر منافقان، راه مبارزه منفی را پیش می‌گیرد و مسلمانان را موظف كرده كه با منافقین با غلظت رفتار کنند، روی خوش به آنها نشان ندهند و معاشرت خود را با ایشان قطع نمایند.<ref>سبحانی، در سرزمین تبوک، ص۲۸۵.</ref>

*جعفريان، رسول، تاريخ سياسی اسلام، ج۱ (سيره رسول خدا)، قم، دليل، ۱۳۸۰ش.

*دانش، محمدقدیر، «رسول خدا(ص) و استراتژی ايشان در برابر خط نفاق»، مجله معرفت، شماره ۱۲۹، ۱۳۸۷ش، [http://marifat.nashriyat.ir/node/525 سامانه نشریات موسسه امام خمینی]، تاریخ بازدید۱۳۹۶/۹/۱۱.