کاربر ناشناس
مدرسه علمیه حقانی (قم): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mahboobi جزبدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Mahboobi جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
==مدت تحصیل در مدرسه== | ==مدت تحصیل در مدرسه== | ||
طبق اساسنامه‌اى كه بهشتى تنظیم كرده بود، مدت تحصیل در مدرسه هجده سال در چهار دوره بود كه بدین‌ترتیب طى می‌شد: سه سال مقدمات (صرف و نحو و منطق و بیان تا لمعه)، پنج سال مرتبه سطح (تعلیم متون درسى شرح لمعه و | طبق اساسنامه‌اى كه بهشتى تنظیم كرده بود، مدت تحصیل در مدرسه هجده سال در چهار دوره بود كه بدین‌ترتیب طى می‌شد: سه سال مقدمات (صرف و نحو و [[منطق]] و بیان تا [[لمعه]])، پنج سال مرتبه سطح (تعلیم متون درسى شرح لمعه و [[فرائد الاصول (کتاب)|فرائدالاصول]]، [[مكاسب]]، [[کفایة الاصول|كفایه]])، شش تا هشت سال [[درس خارج]] تا سطح عالى، و دوره تخصصى دو ساله‌اى كه شامل علوم گوناگون حوزوى مانند [[فقه]]، [[فلسفه]]، منطق و [[كلام]] می‌شد.<ref>حسین حقانى، همان توضیحات</ref> | ||
==شیوه گزینش طلبه== | ==شیوه گزینش طلبه== | ||
مدرسه حقانى از نظر شیوه گزینش طلبه نیز با مدارس حوزه علمیه قم تفاوت داشت. افزون بر امتحان ورودى و آزمون هوش، مصاحبه حضورى نیز صورت می‌گرفت. پذیرش طلبه | مدرسه حقانى از نظر شیوه گزینش طلبه نیز با مدارس حوزه علمیه قم تفاوت داشت. افزون بر امتحان ورودى و آزمون هوش، مصاحبه حضورى نیز صورت می‌گرفت. پذیرش طلبه به صورت مشروط انجام می‌شد، اگر فرد داوطلب تحصیل پس از سه ماه حائز شرایط لازم براى طلبگى نمی‌شد، حق ادامه تحصیل در مدرسه حقانى را نداشت.<ref>مركز اسناد انقلاب اسلامى، آرشیو، پرونده «روح‌اللّه حسینیان»، ش 12638، ص10؛ همو، پرونده «محمود مهدی‌پور»، ش 12626، ص 7</ref> | ||
==ارتباط با دانشگاهها== | ==ارتباط با دانشگاهها== | ||
بین مدرسه حقانى و دانشگاهها كمابیش ارتباط وجود داشت؛ برخى استادان دانشگاه در مدرسه حقانى درسهاى جدید علوم انسانى را تدریس می‌كردند و عده‌اى از طلاب مدرسه نیز هم‌زمان در دانشگاه تحصیل می‌كردند<ref>همو، پرونده «محمود مهدی‌پور»، ش 12626، ص 25</ref> و حتى پیش از پیروزى انقلاب اسلامى (1357ش) مدرسه حقانى حدود صد دانشجوى دانشگاه را براى آموزش به صورت نیمه‌وقت پذیرفت.<ref>شعبان‌زاده، ص 86</ref> | بین مدرسه حقانى و دانشگاهها كمابیش ارتباط وجود داشت؛ برخى استادان دانشگاه در مدرسه حقانى درسهاى جدید علوم انسانى را تدریس می‌كردند و عده‌اى از طلاب مدرسه نیز هم‌زمان در دانشگاه تحصیل می‌كردند<ref>همو، پرونده «محمود مهدی‌پور»، ش 12626، ص 25</ref> و حتى پیش از پیروزى [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامى]] (1357ش) مدرسه حقانى حدود صد دانشجوى دانشگاه را براى آموزش به صورت نیمه‌وقت پذیرفت.<ref>شعبان‌زاده، ص 86</ref> | ||
==خصوصیات== | ==خصوصیات== | ||
* اصلاح نظام آموزشى حوزه با برنامه مدون و منظم، با تأسیس مدرسه حقانى آغاز شد و شكل عملى به خود گرفت. پایه‌گذاران این مدرسه نظام آموزشى سنّتى حوزه را با نظام جدید تلفیق كردند و سبك جدیدى در نظام آموزشى حوزه بنیان نهادند. آنان ابزارها و | * اصلاح نظام آموزشى حوزه با برنامه مدون و منظم، با تأسیس مدرسه حقانى آغاز شد و شكل عملى به خود گرفت. پایه‌گذاران این مدرسه نظام آموزشى سنّتى حوزه را با نظام جدید تلفیق كردند و سبك جدیدى در نظام آموزشى حوزه بنیان نهادند. آنان ابزارها و روش هاى جدیدى در نوسازى نظام آموزشى حوزه به كار گرفتند، از جمله امتحان ورودى، مصاحبه، مراقبت از حضور به موقع استاد و طلبه، برنامه كلاسى، دفتر حضور و غیاب محصّلان و استادان، استفاده از میز و نیمكت و تخته‌سیاه، برنامه امتحانى، زنگ و دفتر نمره.<ref>رجوع کنید به همان، ص 103</ref> | ||
* از نوگراییهاى دیگر مدرسه حقانى، كه تا آن زمان در نظام آموزشى حوزه سابقه نداشت، استفاده از روزنامه، رادیو، ضبط صوت و رفتن به اردوهاى دسته‌جمعى بود.<ref>رجوع کنید به على جنتى، ص 81 ـ82؛ مركز اسناد انقلاب اسلامى، آرشیو، پرونده «على فلاحیان»، ش 2487، ص 16ـ17</ref> | * از نوگراییهاى دیگر مدرسه حقانى، كه تا آن زمان در نظام آموزشى حوزه سابقه نداشت، استفاده از روزنامه، رادیو، ضبط صوت و رفتن به اردوهاى دسته‌جمعى بود.<ref>رجوع کنید به على جنتى، ص 81 ـ82؛ مركز اسناد انقلاب اسلامى، آرشیو، پرونده «على فلاحیان»، ش 2487، ص 16ـ17</ref> | ||
* توجه به علوم اسلامى كه غالباً در حوزه‌ها به صورت رسمى تدریس نمی‌شد (چون علم | * توجه به علوم اسلامى كه غالباً در حوزه‌ها به صورت رسمى تدریس نمی‌شد (چون علم [[تفسیر]]، [[علم درایه]]، و [[علم رجال]])، تجدیدنظر در درس ها و كتاب هاى حوزه و تدریس علوم نوین، این مدرسه را از دیگر مدارس حوزه علمیه قم متمایز ساخت. | ||
**برخى از كتاب هاى درسى حوزه، نظیر [[جامع‌المقدمات]]، كه حاوى چندین كتاب صرفى و نحوى با سبكى دشوار و قدیمى است، حذف گردید و به‌جاى آن كتابى با عنوان صرف ساده، تألیف [[سیدمحمدرضا طباطبایى]]، از نخستین شاگردان مدرسه حقانى، تدریس شد [[مبادی‌العربیه]] شِرتونى جانشین شرح سیوطى بر [[الفیه ابن‌مالك]] (النهجة المرضیة) گردید. | |||
**در زمینه فقه و اصول دو كتاب بسیار مهم و اساسى رسائل ([[فرائد الاصول (کتاب)|فرائدالاصول]]) و [[مكاسب]] هر دو از [[مرتضی انصاری|شیخ‌مرتضى انصارى]] (متوفى 1281) را [[على مشكینى]] تلخیص و تحریر كرد. كتاب لُمعه شرح آن نیز پس از حذف مباحثى كه در زمان حاضر موضوعیت نداشت دوباره تحریر گردید. برخى كتابهاى درسى چون كتاب اصول الفقه [[محمد رضا مظهفر|شیخ‌محمدرضا مظفّر]] (متوفى 1342ش) براى نخستین بار، و به جاى [[قوانین‌الاصول]] [[میرزاى قمى]]، تدریس شد و سپس تدریس آن در تمام مدارس حوزه رایج گردید.<ref>مركز اسناد انقلاب اسلامى، آرشیو، پرونده «محمد رامندى»، ش 12633، ص 5ـ6؛ همو، پرونده «روح‌اللّه حسینیان»، ش 12638، ص 7؛ همو، پرونده «محمود مهدی‌پور»، ش 12626، ص 11</ref> | |||
**از طرف دیگر، به‌جاى برخى مباحث بسیار تخصصى كه به‌ویژه در علم [[اصول فقه]] مطرح می‌شود با نظارت و مراقبت سیدمحمد بهشتى و همكارانش علوم طبیعى، دین‌شناسى و تاریخ ادیان، اقتصاد، جامعه‌شناسى، فلسفه غرب، ادبیات فارسى و زبان انگلیسى در برنامه درسى مدرسه گنجانده شد.<ref>رجوع کنید به بهشتى، 1375ش، ص 6ـ7</ref> این علوم مقدمه‌اى براى تعمق بیشتر در «كتاب و سنّت» است و از طریق نقادى ملل و نحل غیراسلامى و شناخت جریان هاى فكرى دیگر می‌توان به یك شیوه دین‌شناسى اصیل دست یافت. | |||
**بهشتى براى زبان انگلیسى اهمیت خاصى قائل بود و براى این درس شهریه ویژه‌اى تعیین كرده بود. همچنین به زبان و ادبیات فارسى نیز توجه خاص می‌شد.<ref>مركز اسناد انقلاب اسلامى، آرشیو، پرونده «على معلى»، ش 12639، ص 12ـ13؛ همو، پرونده «روح‌اللّه حسینیان»، ش 12638، ص 9</ref> | |||
* برخى از استادان غیرحوزوى و غیرروحانى مدرسه در دهه 1350ش عبارت بودند از: حسین نمازى و حسن توانایان فرد، استادان علم اقتصاد؛ خالقى، استاد جامعه‌شناسى و روان‌شناسى ؛ على شریعتمدارى، استاد علوم تربیتى.<ref>رجوع کنید به شعبان‌زاده، ص120ـ122</ref> | * برخى از استادان غیرحوزوى و غیرروحانى مدرسه در دهه 1350ش عبارت بودند از: حسین نمازى و حسن توانایان فرد، استادان علم اقتصاد؛ خالقى، استاد جامعه‌شناسى و روان‌شناسى ؛ على شریعتمدارى، استاد علوم تربیتى.<ref>رجوع کنید به شعبان‌زاده، ص120ـ122</ref> | ||
==پس از پیروزی انقلاب اسلامی== | ==پس از پیروزی انقلاب اسلامی== | ||
پس از پیروزى انقلاب اسلامى مدرسه حقانى مدتى تعطیل شد. یكى از دلایل تعطیل مدرسه، وظایف شاگردان آن در سازماندهى و اداره امور نظام نوپاى جمهورى اسلامى بود. آیت‌اللّه على | پس از پیروزى انقلاب اسلامى مدرسه حقانى مدتى تعطیل شد. یكى از دلایل تعطیل مدرسه، وظایف شاگردان آن در سازماندهى و اداره امور نظام نوپاى [[جمهوری اسلامی ایران|جمهورى اسلامى]] بود. [[على قدوسى|آیت‌اللّه على قدوسى]]، مدیر مدرسه، دادستان كل انقلاب گردید و در شهریور 1360 در دفتر كار خود به [[شهادت]] رسید. با شروع فعالیت مدرسه، [[محمدرضا طباطبایى]] مدیریت آن را برعهده گرفت. اما برخى تفاوت دیدگاهها در شیوه مدیریت، سبب بروز اختلاف بین مدیر و متولى مدرسه شد؛ ازاین‌رو، مسئولان جدید، مدرسه را به ساختمان دیگرى منتقل كردند و نام جدید [[مدرسه شهیدین|شهیدین]] (شهید بهشتى و شهید قدوسى) را بر آن نهادند.<ref>حقانى، ص 131ـ133</ref> اندكى بعد، مدرسه حقانى با تولیت [[حسین حقانى]] فعالیت خود را بار دیگر آغاز كرد. | ||