کاربر ناشناس
نخل‌گردانی (آیین): تفاوت میان نسخه‌ها
←نخل گردانی
imported>Naimi |
imported>Naimi |
||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
===نخل گردانی=== | ===نخل گردانی=== | ||
به طور معمول نخل سیاه‌پوش را در روز عـاشورا بلند میكنند و با آداب خاصی می‌گردانند. در برخی مناطق این کار در روز یازدهم محرم انجام میشود. نخل را در حسینیه‌ها یا میدان‌های شهر یا روستا یا در گذرها و محله‌های شهر می‌گردانند. داخل حسینیه‌ها یا مـیدانها نـخل را چند بار با فـاصله زمـانی متفاوت و در هر بار، یك تا سه بار در طول و عرض یا گرداگرد حسینیه و میدان حركت می‌دهند و می‌گردانند.<ref>فهیمه زارع زاده و دیگری، تعاملات مشترک میان آفرینندگان و مخاطبان نخل ماتم،ص۵۰.</ref> در بیرون از این دو مکان نخل راهمراه با دسته‌های سینهزن و زنجیرزن در گذرگاههای محله میبرند، و گاهی به زیارتـگاه یا امـامزاده محله و یا به محل مجلس عزاداری و روضهخوانی، یا به در خانه روحانی و مجتهد بزرگ محلی حمل میكنند.<ref>جمشیدی گوهرریزی، مهدیه، نخل و نخل گردانی در استان یزد، ص۶۴.</ref> | |||
در برخی مناطق یك مرد روی چوببست جبهه پیش روی نخل مینشیند و نخلكشان را در حمل نخل راهنمایی میكند. در برخی مناطق، یك یا دو نفر سـیاهپوش در دو جبهه جلو و عقب نخل مینشینند و در تمام مسیر حركت نخل، قرآن و چاووشی میخوانند و سنج مـیزنند. در شهرهای دیگری، سنجزنان هـمراه بـا علمكشان و بیرقداران دسته در پیش دسته نخلگردانان حركت میكنند و سنج مینوازند و ناظم یا راهنمای نخلكشان نیز چند گام پیشتر از نخل حركت میكند و راه گذر درمسیر تعیین شده و مرسوم را به آنها مینمایاند و حركتشان را در حمل نخل تنظیم و هـدایت میكند. <ref>جمشیدی گوهرریزی، مهدیه، نخل و نخل گردانی در استان یزد، ص۶۵.</ref>{{سخ}} | در برخی مناطق یك مرد روی چوببست جبهه پیش روی نخل مینشیند و نخلكشان را در حمل نخل راهنمایی میكند. در برخی مناطق، یك یا دو نفر سـیاهپوش در دو جبهه جلو و عقب نخل مینشینند و در تمام مسیر حركت نخل، قرآن و چاووشی میخوانند و سنج مـیزنند. در شهرهای دیگری، سنجزنان هـمراه بـا علمكشان و بیرقداران دسته در پیش دسته نخلگردانان حركت میكنند و سنج مینوازند و ناظم یا راهنمای نخلكشان نیز چند گام پیشتر از نخل حركت میكند و راه گذر درمسیر تعیین شده و مرسوم را به آنها مینمایاند و حركتشان را در حمل نخل تنظیم و هـدایت میكند. <ref>جمشیدی گوهرریزی، مهدیه، نخل و نخل گردانی در استان یزد، ص۶۵.</ref>{{سخ}} | ||
برای برداشتن نخل در مناطق مختلف، سنت های خاصی وجود دارد برخی از آن ها همچنان رعایت می شود. به عنوان نمونه در بلند کردن نخل، برداشتن هر پایه آن ، مـخصوص صنف، طایفه یا اهل محل خاصی بود و معمولا این حق موروثی بوده است به عنوان مثال در نصرآباد پیشكوه یزد، هر پایه مخصوص صنف‌های نجار، آهنگر، قصاب، دبـاغ، سـراج، مـیرآب و مانند آن بوده و امروزه نـیز این رسـم تا حدودی در این محله و همچنین میبد و تفت و برخی نقاط دیگر پابرجاست.<ref>سید علی زاده،سید احمد و دیگری، نخل گردانی، ص۴۷.</ref> | برای برداشتن نخل در مناطق مختلف، سنت های خاصی وجود دارد برخی از آن ها همچنان رعایت می شود. به عنوان نمونه در بلند کردن نخل، برداشتن هر پایه آن ، مـخصوص صنف، طایفه یا اهل محل خاصی بود و معمولا این حق موروثی بوده است به عنوان مثال در نصرآباد پیشكوه یزد، هر پایه مخصوص صنف‌های نجار، آهنگر، قصاب، دبـاغ، سـراج، مـیرآب و مانند آن بوده و امروزه نـیز این رسـم تا حدودی در این محله و همچنین میبد و تفت و برخی نقاط دیگر پابرجاست.<ref>سید علی زاده،سید احمد و دیگری، نخل گردانی، ص۴۷.</ref> | ||
==باورهای عامیانه== | |||
نخل عزا و مراسم مربوط به آن مانند دیگر مناسک دینی رایج میان مردم با باورها و سنت هایی همراه است که معمولا ریشه دینی و سندیت عقیدتی ندارند بلکه صرفا بر اعتقادات عمومی مردم استوار است و شاید به نوعی ریشه در تجربیات حسی آنان دارد.{{سخ}} | |||
برخی از این باورها درباره نخل عبارتست از: | |||
* زنان نازا برای فرزند دار شدن از زیر نخل عبور می‌کنند، | |||
* کودک بیمار را برای شفا یافتن از بالای نخل رد می‌کنند، | |||
* اگر در هنگام حركت در كوچـهها نخل به دیوار خانهای برخورد نماید، عقیده بر این است كه اتفاق ناگوار و ناراحت كننده‌ای در آن خانه رخ می‌دهد و صاحب خانه سعی میكند برای رفع آن گوسفندی قربانی كند، | |||
* زنان برای بر آورده شدن حاجات در شبهای تاسوعا و عاشورا تا صبح در كنار نـخل در چراغ نـفتی یا شمع روشن میكنند. | |||
<ref>جمشیدی گوهرریزی، مهدیه، نخل و نخل گردانی در استان یزد، ص۶۸.</ref> | |||
===نذرهای نخل=== | |||
این نذورات بسته به اعتقادات بومی صاحبان نخل عبارتند از: | |||
* انواع پارچـه‌های قـیمتی و ابریشمی قدیمی كه در پوشاندن نخل به كار می‌رود. | |||
* انواع زیورهای نقره‌ای كه به جلوی نخل دوخته و آویزان میكنند. | |||
* اگر پسر جـوانی فـوت كرده بـاشد قبای دامادی وی را نذر نخل میكنند. | |||
* گاهی زنی كه دارای فرزند نـمیشود، لباس عروسی خود را نذر نخل میكند. | |||
* انـواع مـیوههای فـصل؛ انواع حلواها؛ شربتهای مختلف؛ نان و قند. | |||
* برخی قند را در پای نخل حل كرده بـه صورت شربت بین مردم پخش میكنند. | |||
* برخی نیز كله قندها را به فردی كه سوارنخل است می‌دهند تـا وی آن را در پذیرایی از عـزاداران اسـتفاده كند. همچنین تعدادی آن را به بابای نخل و دیگر افراد محتاج می‌دهند. در مورد نـذر نـان نـیز به این شكل عمل میشود.<ref>جمشیدی گوهرریزی، مهدیه، نخل و نخل گردانی در استان یزد، ص۶۸.</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||