کاربر ناشناس
قمقام زخار و صمصام بتار (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Rezataran |
imported>Pourrezaei جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| عنوان | | عنوان = قمقام زخار و صمصام بتار | ||
| عنوان ترجمه فارسی = | | عنوان ترجمه فارسی = | ||
| برگرداننده | | برگرداننده = | ||
| تصویر | | تصویر =کتاب قمقام زخار.gif | ||
| اندازه تصویر | | اندازه تصویر = ۱۸۰px | ||
| زیرنویس تصویر | | زیرنویس تصویر = | ||
| نویسنده = فرهاد میرزا | | نویسنده = فرهاد میرزا | ||
| مذهب = شیعه | | مذهب = شیعه | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''قَمْقام زَخّار وَ صَمْصام بَتّار در احوالات حضرت مَوْلَی | '''قَمْقام زَخّار وَ صَمْصام بَتّار در احوالات حضرت مَوْلَی الْكَوْنَین اَبی عَبْدالله الْحُسین(ع)''' (''معنی: دریای آکنده و شمشیر برنده'') کتابی به زبان فارسی نوشته [[فرهاد میرزا]] معتمدالدوله، پسر عباس میرزا ولیعهد فتحعلی‌شاه. این کتاب که به تفصیل در شرح احوالات [[امام حسین]](ع) است در سال ۱۳۰۳ق نگارش یافته و نویسنده با نثر ساده و روان فارسی به قرائت روایی و تاریخی [[واقعه کربلا]] می‌پردازد. او در نگارش این اثر تلاش کرده تا از منابع معتبر [[شیعه]] و [[سنی]] بهره ببرد و از اشعار و تمثیل‌های فارسی و عربی نیز استفاده کند. فرهاد میرزا در برخی موارد به نقد تاریخی هم پرداخته و جریاناتی مانند [[قیام توابین]] و [[قیام مختار|مختار]] را مفصلا آورده است. | ||
==داستان تألیف== | ==داستان تألیف== | ||
فرهاد میرزا در مقدمه اثر، ضمن اشاره به اینکه از جوانی نیت نگارش کتابی خالی از حشو و زواید در احوال آن حضرت از ولادت تا شهادت داشته، به ماجرایی اشاره می‌کند که در سال ۱۲۹۳ق به هنگام بازگشت از سفر [[حج]] برای او روی داده است. در این حادثه طوفانی عظیم دریا را متلاطم می‌سازد و او به امام حسین (ع) متوسل می‌گردد و [[نذر]] می‌کند که اگر از دهر فرصتی و از عمر مهلتی باشد، این تألیف را به پایان ببرد.<ref>قمقام زخار، ص۶ | فرهاد میرزا در مقدمه اثر، ضمن اشاره به اینکه از جوانی نیت نگارش کتابی خالی از حشو و زواید در احوال آن حضرت از ولادت تا شهادت داشته، به ماجرایی اشاره می‌کند که در سال ۱۲۹۳ق به هنگام بازگشت از سفر [[حج]] برای او روی داده است. در این حادثه طوفانی عظیم دریا را متلاطم می‌سازد و او به امام حسین(ع) متوسل می‌گردد و [[نذر]] می‌کند که اگر از دهر فرصتی و از عمر مهلتی باشد، این تألیف را به پایان ببرد.<ref>قمقام زخار، ص۶</ref> | ||
==تاریخ تألیف == | ==تاریخ تألیف == | ||
در مقدمه مصحح کتاب آمده است که به گفته صاحب قمقام، تاریخ شروع اثر، سال ۱۳۰۳ق و تاریخ ختم آن، چهارشنبه ۲۵ [[ذی الحجه]] سال ۱۳۰۴ق بوده و نسخه خطی آن نیز در دوم محرم سال ۱۳۰۵ق به خط محمدعلی منشی علی‌آبادی نوشته شده است.<ref>قمقام زخار، ص۶ | در مقدمه مصحح کتاب آمده است که به گفته صاحب قمقام، تاریخ شروع اثر، سال ۱۳۰۳ق و تاریخ ختم آن، چهارشنبه ۲۵ [[ذی الحجه]] سال ۱۳۰۴ق بوده و نسخه خطی آن نیز در دوم محرم سال ۱۳۰۵ق به خط محمدعلی منشی علی‌آبادی نوشته شده است.<ref>قمقام زخار، ص۶</ref> | ||
== محتوا == | == محتوا == | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
# شهادت برخی از شیعیان در دفاع از امام حسین(ع) و عاقبت برخی از قاتلین امام، موضوع اهل بیت در [[شام]] و [[مدینه]] به همراه خطبه‌های آنان و اعمال یزید. | # شهادت برخی از شیعیان در دفاع از امام حسین(ع) و عاقبت برخی از قاتلین امام، موضوع اهل بیت در [[شام]] و [[مدینه]] به همراه خطبه‌های آنان و اعمال یزید. | ||
#ذکر نامه‌نگاری‌های متعدد با یزیدیان از طرف [[عبدالله بن زبیر|ابن زبیر]] و [[عبدالله بن عباس|ابن عباس]] و مدت عمر حضرت امام و عقوبت قاتلین وی و معجزات [[دعا]]، اشعار امام و فضایل [[زیارت]] کربلا و نام شهداء و قداست و [[تربت]] آن حضرت. | #ذکر نامه‌نگاری‌های متعدد با یزیدیان از طرف [[عبدالله بن زبیر|ابن زبیر]] و [[عبدالله بن عباس|ابن عباس]] و مدت عمر حضرت امام و عقوبت قاتلین وی و معجزات [[دعا]]، اشعار امام و فضایل [[زیارت]] کربلا و نام شهداء و قداست و [[تربت]] آن حضرت. | ||
#[[قیام توابین]] و [[قیام مختار]] (به طور مفصل)، [[عباسیان]] و رفتار آنان با [[حائر حسینی|مرقد امام حسین]](ع)، اشعار عربی و فارسی.<ref>عبدالرفیع رحیمی، قمقام زخّار در تاریخ واقعه کربلا | #[[قیام توابین]] و [[قیام مختار]] (به طور مفصل)، [[عباسیان]] و رفتار آنان با [[حائر حسینی|مرقد امام حسین]](ع)، اشعار عربی و فارسی.<ref>عبدالرفیع رحیمی، قمقام زخّار در تاریخ واقعه کربلا</ref> | ||
== ویژگی‌ها== | == ویژگی‌ها== | ||
این اثر به زبان فارسی ساده نگاشته شده و فرهاد میرزا با تبحر خاصی که در ادبیات داشته، به دور از شیوه نثر متکلفانه درباری در زمان [[قاجار]]، آن را نوشته است.<ref>پژوهشی در مقتل‌های فارسی، ص۱۰۳ | این اثر به زبان فارسی ساده نگاشته شده و فرهاد میرزا با تبحر خاصی که در ادبیات داشته، به دور از شیوه نثر متکلفانه درباری در زمان [[قاجار]]، آن را نوشته است.<ref>پژوهشی در مقتل‌های فارسی، ص۱۰۳</ref> {{سخ}} | ||
نویسنده، در جای جای کتاب از امثله، اشعار و ضرب المثل‌های عربی و فارسی بهره برده و به توضیح و تصحیح اسامی، رجال، اماکن، لغات، مشکلات و امثال پرداخته است. از دیگر ویژگی‌های کتاب قمقام، استفاده فراوان و مستمر از منابع معتبر اهل سنت و شیعه بدون حبّ و بغض و دخل و تصرف است و او عین عبارات منابع را گاه به متن عربی و البته بدون ترجمه مختصر نقل کرده است. {{سخ}} | نویسنده، در جای جای کتاب از امثله، اشعار و ضرب المثل‌های عربی و فارسی بهره برده و به توضیح و تصحیح اسامی، رجال، اماکن، لغات، مشکلات و امثال پرداخته است. از دیگر ویژگی‌های کتاب قمقام، استفاده فراوان و مستمر از منابع معتبر اهل سنت و شیعه بدون حبّ و بغض و دخل و تصرف است و او عین عبارات منابع را گاه به متن عربی و البته بدون ترجمه مختصر نقل کرده است. {{سخ}} | ||
استفاده از اشعار در مورد امام حسین(ع) از [[سید حمیری]]، [[فرزدق]]، نجاشی، [[طرماح بن عدی]]، [[عبید الله بن حر]] و [[رجز|رجزهایی]] از اصحاب حضرت در کربلا از دیگر خصوصیات کتاب است و او اهتمام داشته که برخی از نقل‌های تاریخی را نقد کند، مانند روایت قتل [[رشید هجری|رشید]] و [[میثم تمار|میثم]] از [[کشی]].<ref>عبد الرفیع رحیمی، قمقام زخّار در تاریخ واقعه کربلا | استفاده از اشعار در مورد امام حسین(ع) از [[سید حمیری]]، [[فرزدق]]، نجاشی، [[طرماح بن عدی]]، [[عبید الله بن حر]] و [[رجز|رجزهایی]] از اصحاب حضرت در کربلا از دیگر خصوصیات کتاب است و او اهتمام داشته که برخی از نقل‌های تاریخی را نقد کند، مانند روایت قتل [[رشید هجری|رشید]] و [[میثم تمار|میثم]] از [[کشی]].<ref>عبد الرفیع رحیمی، قمقام زخّار در تاریخ واقعه کربلا</ref> {{سخ}} | ||
از مطالب مبسوط کتاب فرهاد میرزا، پرداختن به قیام توابین و قیام مختار است. ذکر رفتار عباسیان به ویژه جریان [[تخریب حرم امام حسین (ع)|ویرانی کربلا]] به دست [[متوکل عباسی]] از دیگر مطالب کتاب است. فرهاد میرزا در جای جای کتاب و در معرفی کتاب‌ها و شناخت مؤلفان به چند طریق ارادت خود را به زعمای بزرگ شیعه نشان می‌دهد، مانند اینکه گاه به روش آنان یا گفتار آنان تأسی می‌کند و یا بیشترین توضیح را در شرح حال آنان در باب کتابشناسی به دست می‌دهد.<ref>عبد الرفیع رحیمی، قمقام زخّار در تاریخ واقعه کربلا | از مطالب مبسوط کتاب فرهاد میرزا، پرداختن به قیام توابین و قیام مختار است. ذکر رفتار عباسیان به ویژه جریان [[تخریب حرم امام حسین(ع)|ویرانی کربلا]] به دست [[متوکل عباسی]] از دیگر مطالب کتاب است. فرهاد میرزا در جای جای کتاب و در معرفی کتاب‌ها و شناخت مؤلفان به چند طریق ارادت خود را به زعمای بزرگ شیعه نشان می‌دهد، مانند اینکه گاه به روش آنان یا گفتار آنان تأسی می‌کند و یا بیشترین توضیح را در شرح حال آنان در باب کتابشناسی به دست می‌دهد.<ref>عبد الرفیع رحیمی، قمقام زخّار در تاریخ واقعه کربلا</ref> | ||
==جایگاه == | ==جایگاه == | ||
این کتاب، به دلیل نقل از منابع متقن و دقت در نقل و از آن جا که نویسنده آن یک فرد اصیل و دانشمند است همواره مورد توجه بوده، به گونه‌ای که از [[مقاتل]] معتبره به شمار آمده و عالمان بزرگی از آن نقل کرده‌اند.<ref>عبد الرفیع رحیمی، قمقام زخّار در تاریخ واقعه کربلا | این کتاب، به دلیل نقل از منابع متقن و دقت در نقل و از آن جا که نویسنده آن یک فرد اصیل و دانشمند است همواره مورد توجه بوده، به گونه‌ای که از [[مقاتل]] معتبره به شمار آمده و عالمان بزرگی از آن نقل کرده‌اند.<ref>عبد الرفیع رحیمی، قمقام زخّار در تاریخ واقعه کربلا</ref> | ||
==چاپ‌ها== | ==چاپ‌ها== | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
*تصحیح محمود محرمی زرندی، چاپ کتابخانه اسلامیه، ۱۳۶۳ق، تهران؛ اسلامیه آن را در سال ۱۳۷۷ش با مقدمه حسین عمادزاده منتشر کرده است. | *تصحیح محمود محرمی زرندی، چاپ کتابخانه اسلامیه، ۱۳۶۳ق، تهران؛ اسلامیه آن را در سال ۱۳۷۷ش با مقدمه حسین عمادزاده منتشر کرده است. | ||
*تصحیح محمود محرمی زرندی، چاپ انتشارات کتابچی، چاپ دوم ۱۳۷۹ش، تهران. | *تصحیح محمود محرمی زرندی، چاپ انتشارات کتابچی، چاپ دوم ۱۳۷۹ش، تهران. | ||
*تصحیح، تلخیص و ترجمه عبارات عربی از غلامحسین انصاری، چاپ [[سازمان تبلیغات اسلامی]]، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، ۱۳۹۰ش، تهران.<ref>[http://www.ical.ir/index.php?option=com_k2&view=item&id=10686:%D9%82%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%85-%D8%B2%D8%AE%D8%A7%D8%B1-%D9%88-%D8%B5%D9%85%D8%B5%D8%A7%D9%85-%D8%A8%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D8%9B-%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%DA%A9%D9%86%D8%AF%D9%87-%D9%88-%D8%B4%D9%85%D8%B4%DB%8C%D8%B1-%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87&Itemid=8 کتابخانه مجلس شورای اسلامی.]</ref> | *تصحیح، تلخیص و ترجمه عبارات عربی از غلامحسین انصاری، چاپ [[سازمان تبلیغات اسلامی]]، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، ۱۳۹۰ش، تهران.<ref>[http://www.ical.ir/index.php?option=com_k2&view=item&id=10686:%D9%82%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%85-%D8%B2%D8%AE%D8%A7%D8%B1-%D9%88-%D8%B5%D9%85%D8%B5%D8%A7%D9%85-%D8%A8%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D8%9B-%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%DA%A9%D9%86%D8%AF%D9%87-%D9%88-%D8%B4%D9%85%D8%B4%DB%8C%D8%B1-%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87&Itemid=8 کتابخانه مجلس شورای اسلامی.]</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{ | {{پانویس۲}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
*فرهاد میرزا، قمقام زخار و صمصام بتار، تصحیح محمود محرمی، تهران، نشر کتابچی، ۱۳۷۹ش. | *فرهاد میرزا، قمقام زخار و صمصام بتار، تصحیح محمود محرمی، تهران، نشر کتابچی، ۱۳۷۹ش. | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
*مجاهدی، محمد علی، پژوهشی در مقتل‌های فارسی ـ کتابشناسی امام حسین(ع)، با همکاری پژوهشکده تحقیقات اسلامی، قم، زمزم هدایت، ۱۳۸۶ش. | *مجاهدی، محمد علی، پژوهشی در مقتل‌های فارسی ـ کتابشناسی امام حسین(ع)، با همکاری پژوهشکده تحقیقات اسلامی، قم، زمزم هدایت، ۱۳۸۶ش. | ||
{{کتابشناسی امام حسین (ع)}} | {{کتابشناسی امام حسین(ع)}} | ||
{{کتابشناسی عاشورا}} | {{کتابشناسی عاشورا}} | ||