پرش به محتوا

نماز آیات: تفاوت میان نسخه‌ها

۵۲۶ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۱ ژوئن ۲۰۲۰
جز
مستندسازی
جز (مستندسازی و افزایش منبع)
جز (مستندسازی)
خط ۱۲: خط ۱۲:
نماز آیات دو رکعت است و هر رکعت پنج رکوع دارد که دو شیوه خوانده می‌شود.<ref>علامه حلی، نهایة الاحکام، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۷۱.</ref>
نماز آیات دو رکعت است و هر رکعت پنج رکوع دارد که دو شیوه خوانده می‌شود.<ref>علامه حلی، نهایة الاحکام، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۷۱.</ref>
* شیوه نخست: قبل از هر رکوع، [[سوره حمد]] و سورۀ دیگری می‌خواند، در این شیوه، در دو رکعت، ده سوره حمد و ده سوره دیگر خوانده می‌شود.<ref> حلی، نهایة الاحکام، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۷۱.</ref> به این صورت که پس از [[تکبیرة الاحرام]] سوره حمد و سپس سوره دیگری می‌خواند سپس به رکوع رفته و پس از رکوع دوباره سوره حمد و سوره دیگری را می‌خواند و به رکوع می‌رود و به همین ترتیب ادامه می‌دهد تا رکوع پنجم، سپس به سجده رفته و رکعت دوم را هم مانند رکعت اول به جا می‌آورد و پس از سجده، [[تشهد]] و [[سلام]] می‌دهد.<ref>علامه حلی، نهایة الاحکام، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۷۲.</ref>
* شیوه نخست: قبل از هر رکوع، [[سوره حمد]] و سورۀ دیگری می‌خواند، در این شیوه، در دو رکعت، ده سوره حمد و ده سوره دیگر خوانده می‌شود.<ref> حلی، نهایة الاحکام، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۷۱.</ref> به این صورت که پس از [[تکبیرة الاحرام]] سوره حمد و سپس سوره دیگری می‌خواند سپس به رکوع رفته و پس از رکوع دوباره سوره حمد و سوره دیگری را می‌خواند و به رکوع می‌رود و به همین ترتیب ادامه می‌دهد تا رکوع پنجم، سپس به سجده رفته و رکعت دوم را هم مانند رکعت اول به جا می‌آورد و پس از سجده، [[تشهد]] و [[سلام]] می‌دهد.<ref>علامه حلی، نهایة الاحکام، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۷۲.</ref>
* شیوه دوم در هر رکعت یک حمد و یک سوره دیگر خوانده می‌شود. پس از [[تکبیرة الاحرام]]  سوره حمد را یک‌‌‌بار می‌خوانده و سوره دیگر را به پنج قسمت کرده و قبل از هر رکوع یک قسمت از آن را به تنهایی(بدون سوره حمد) می‌خواند و رکعت دوم هم مانند رکعت اول است قبل از رکوع اول یک سوره حمد و یک قسمت از سوره دیگر را می‌خواند و قبل از هر کدام از چهار رکوع دیگر فقط یک قسمت از سوره را می‌خواند. در این صورت، در دو رکعت نماز دو سوره حمد و دو سوره دیگر خوانده می‌شود.<ref>علامه حلی، نهایة الاحکام، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۷۱-۷۲.</ref> همچنین می‌توان در یک رکعت پنج‌ مرتبه حمد و سوره‌ دیگر خواند و در رکعت دیگر یک حمد بخواند و سوره را تقسیم کند.<ref>توضیح المسائل، م ۱۵۰۹.</ref>
* شیوه دوم در هر رکعت یک حمد و یک سوره دیگر خوانده می‌شود. پس از [[تکبیرة الاحرام]]  سوره حمد را یک‌‌‌بار می‌خوانده و سوره دیگر را به پنج قسمت کرده و قبل از هر رکوع یک قسمت از آن را به تنهایی(بدون سوره حمد) می‌خواند و رکعت دوم هم مانند رکعت اول است قبل از رکوع اول یک سوره حمد و یک قسمت از سوره دیگر را می‌خواند و قبل از هر کدام از چهار رکوع دیگر فقط یک قسمت از سوره را می‌خواند. در این صورت، در دو رکعت نماز دو سوره حمد و دو سوره دیگر خوانده می‌شود.<ref>علامه حلی، نهایة الاحکام، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۷۱-۷۲.</ref> همچنین می‌توان در یک رکعت پنج‌ مرتبه حمد و سوره‌ دیگر خواند و در رکعت دیگر یک حمد بخواند و سوره را تقسیم کند.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۱۰۳۶، م۱۵۰۹.</ref>


===مستحبات===
===مستحبات===
برخی از مستحبات نماز آیات عبارتند از:
برخی از مستحبات نماز آیات عبارتند از:
* خواندن قنوت پیش از رکوع دوّم، چهارم، ششم، هشتم و دهم.<ref>توضیح المسائل، م ۱۵۱۲.</ref>
* خواندن قنوت پیش از رکوع دوّم، چهارم، ششم، هشتم و دهم.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۱۰۳۷، م۱۵۱۲.</ref>
* گفتن سه بار «الصلاة» به جای [[اذان]] و [[اقامه]].<ref>توضیح المسائل، م ۱۵۱۰.</ref>
* چیزهایی که در نمازهای یومیه مستحب است در نماز آیات هم مستحب است اما در نماز آیات مستحب است به جای اذان و اقامه سه بار «الصلاة» گفته شود.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۱۰۳۶، م۱۵۱۰.</ref>
* گفتن [[تکبیر]] پس از هر رکوع به جز رکوع پنجم در هر رکعت.<ref>علامه حلی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۱ق، ص۴۸.</ref>
* گفتن [[تکبیر]] پس از هر رکوع به جز رکوع پنجم در هر رکعت.<ref>علامه حلی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۱ق، ص۴۸.</ref>
خواندن نماز به جماعت،<ref>علامه حلی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۱ق، ص۴۸.</ref> بلندن خواندن آن<ref>امام خیمنی، تحریرالوسیله، مؤسسه مطبوعات دارالعلم، ج۱، ص۱۹۴.</ref> و خواندن سوره‌های طولانی<ref>علامه حلی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۱ق، ص۴۸.</ref> از دیگر مستحبات آن است.
خواندن نماز به جماعت،<ref>علامه حلی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۱ق، ص۴۸.</ref> بلندن خواندن آن<ref>امام خیمنی، تحریرالوسیله، مؤسسه مطبوعات دارالعلم، ج۱، ص۱۹۴.</ref> و خواندن سوره‌های طولانی<ref>علامه حلی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۱ق، ص۴۸.</ref> از دیگر مستحبات آن است.
خط ۲۳: خط ۲۳:
برخی از احکام نماز آیات عبارتند از:
برخی از احکام نماز آیات عبارتند از:
=== وقت و قضا===
=== وقت و قضا===
وقت نماز آیات کُسوف (خورشیدگرفتگی) و خُسوف (ماه‌گرفتگی) از اوّل گرفتگی قرص تا آغاز ظاهر شد آن<ref>علامه حلی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۱ق، ص۴۸؛ امام خمینی، تحریرالوسیله، مؤسسه مطبوعات دارالعلم، ج۱، ص۱۹۲.</ref> و یا تا پایان ظاهرشدنش<ref> نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۱، ص۴۰۹.</ref> است. به گفته صاحب جواهر احتیاط آن است که خواندن نماز را از زمان شروع قرص به ظاهرشدن به تأخیر نیندازد.<ref>نجفی، مجمع الرسائل (المحشَّی)، ۱۳۷۳ش، ص۴۱۱، م۱۳۰۷.</ref>  
وقت نماز آیات کُسوف (خورشیدگرفتگی) و خُسوف (ماه‌گرفتگی) از اوّل گرفتگی قرص تا آغاز ظاهر شدن آن<ref>علامه حلی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۱ق، ص۴۸؛ امام خمینی، تحریرالوسیله، مؤسسه مطبوعات دارالعلم، ج۱، ص۱۹۲.</ref> و یا تا پایان ظاهرشدنش<ref> نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۱، ص۴۰۹.</ref> است. به گفته صاحب جواهر احتیاط آن است که خواندن نماز را از زمان شروع قرص به ظاهرشدن به تأخیر نیندازد.<ref>نجفی، مجمع الرسائل (المحشَّی)، ۱۳۷۳ش، ص۴۱۱، م۱۳۰۷.</ref>  


نماز آیات زلزله قضا ندارد و هر زمان به جا آورده شود به نیت اداء است.<ref>علامه حلی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۱ق، ص۴۸؛ نجفی، مجمع الرسائل (المحشَّی)، ۱۳۷۳ش، ص۴۱۱، م۱۳۰۸.</ref> همچنین زمان خواندن نماز را در دیگر اسباب(به جزء کسوف و خسوف) مانند زلزله تا پایان عمر به نیت ادا دانسته است.<ref> نجفی، مجمع الرسائل (المحشَّی)، ۱۳۷۳ش، ص۴۱۱، م۱۳۰۸؛ امام خمینی، نجاة العباد، ۱۴۲۲ق، ص۱۱۹.</ref> هرچند علامه حلی در اسباب دیگر به جز زلزله وقت نماز آیات تا پایان زمان حادثه دانسته است.<ref>علامه حلی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۱ق، ص۴۸.</ref> در صورتی که نماز آیات در وقتش خوانده نشود، قضای آن واجب است.<ref> علامه حلی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۱ق، ص۴۸.</ref> در خصوص خسوف و کسوف گفته شده هرگاه تمام قرص نگرفته باشد و تا بیرون رفتن قرص از آن مطّلع نشده باشد و بعد از آن بفهمد قضای آن بر او واجب نیست.<ref> نجفی، مجمع الرسائل (المحشَّی)، ۱۳۷۳ش، ص۴۱۱، م۱۳۱۰.</ref>
نماز آیات زلزله قضا ندارد و هر زمان به جا آورده شود به نیت اداء است.<ref>علامه حلی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۱ق، ص۴۸؛ نجفی، مجمع الرسائل (المحشَّی)، ۱۳۷۳ش، ص۴۱۱، م۱۳۰۸.</ref> همچنین زمان خواندن نماز را در دیگر اسباب(به جزء کسوف و خسوف) مانند زلزله تا پایان عمر به نیت ادا دانسته است.<ref> نجفی، مجمع الرسائل (المحشَّی)، ۱۳۷۳ش، ص۴۱۱، م۱۳۰۸؛ امام خمینی، نجاة العباد، ۱۴۲۲ق، ص۱۱۹.</ref> هرچند علامه حلی در اسباب دیگر به جز زلزله وقت نماز آیات تا پایان زمان حادثه دانسته است.<ref>علامه حلی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۱ق، ص۴۸.</ref> در صورتی که نماز آیات در وقتش خوانده نشود، قضای آن واجب است.<ref> علامه حلی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۱ق، ص۴۸.</ref> در خصوص خسوف و کسوف گفته شده هرگاه تمام قرص نگرفته باشد و تا بیرون رفتن قرص از آن مطّلع نشده باشد و بعد از آن بفهمد قضای آن بر او واجب نیست.<ref> نجفی، مجمع الرسائل (المحشَّی)، ۱۳۷۳ش، ص۴۱۱، م۱۳۱۰.</ref>
خط ۳۵: خط ۳۵:
* هر یک از رکوع‌های نماز آیات، [[رکن]] است، که اگر عمداً یا سهواً کم یا زیاد شود، نماز باطل است.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۷۲۸.</ref>
* هر یک از رکوع‌های نماز آیات، [[رکن]] است، که اگر عمداً یا سهواً کم یا زیاد شود، نماز باطل است.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۷۲۸.</ref>
*نماز آیات فقط بر مردم منطقه‌ای‌ [[واجب]] می‌شود که حوادث طبیعی در آنجا رخ داده است.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۷۳۱. </ref>
*نماز آیات فقط بر مردم منطقه‌ای‌ [[واجب]] می‌شود که حوادث طبیعی در آنجا رخ داده است.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۷۳۱. </ref>
*بنا به نظر برخی فقها نماز آیات از افراد [[حیض|حائض]] و [[نفاس|نَفساء]] ساقط است.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۷۳۱؛ امام خمینی، نجاة العباد، ۱۴۲۲ق، ص۱۱۹.</ref> البته برخی خواندن قضای آن را پس از پاک شدن، احتیاط واجب دانسته‌اند.<ref>توضیح المسائل مراجع، م ۱۵۰۶.</ref>
*بنا به نظر برخی فقها نماز آیات از افراد [[حیض|حائض]] و [[نفاس|نَفساء]] ساقط است.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۷۳۱؛ امام خمینی، نجاة العباد، ۱۴۲۲ق، ص۱۱۹.</ref> البته برخی خواندن قضای آن را پس از پاک شدن، احتیاط واجب دانسته‌اند.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۱۰۳۴-۱۰۳۵، م ۱۵۰۶.</ref>
*خورشیدگرفتگی و ماه گرفتگی در صورتی موجب واجب شدن نماز آیات می‌شود که با چشم دیده می‌شود، امّا اگر آن قدر کم باشد که فقط با وسایل علمی دیده می‌شود یا بسیار زودگذر است، نماز آیات واجب نیست.<ref>امام خمینی، نجاة العباد، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۱۰۹</ref>
*خورشیدگرفتگی و ماه گرفتگی در صورتی موجب واجب شدن نماز آیات می‌شود که با چشم دیده می‌شود، امّا اگر آن قدر کم باشد که فقط با وسایل علمی دیده می‌شود یا بسیار زودگذر است، نماز آیات واجب نیست.<ref>امام خمینی، نجاة العباد، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۱۰۹</ref>
*پس‌لرزه‌هایی که پس از زلزلۀ اصلی رخ می‌دهند، اگر زلزله مستقل محسوب شوند سبب واجب شدن نماز آیات می‌شوند.<ref>خامنه‌ای، اجوبة الاستفتائات، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۲۱۴، م۷۱۴.</ref> همچنین است لرزش خفیف زمین در صورتی که احساس شود.<ref>خامنه‌ای، اجوبة الاستفتائات، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۲۱۴، م۷۱۵.</ref>
*پس‌لرزه‌هایی که پس از زلزلۀ اصلی رخ می‌دهند، اگر زلزله مستقل محسوب شوند سبب واجب شدن نماز آیات می‌شوند.<ref>خامنه‌ای، اجوبة الاستفتائات، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۲۱۴، م۷۱۴.</ref> همچنین است لرزش خفیف زمین در صورتی که احساس شود.<ref>خامنه‌ای، اجوبة الاستفتائات، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۲۱۴، م۷۱۵.</ref>
خط ۴۸: خط ۴۸:
*امام خمینی، سید روح‌الله، نجاة العباد، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، ۱۴۲ق.
*امام خمینی، سید روح‌الله، نجاة العباد، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، ۱۴۲ق.
*بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف(ج۱)، تحقیق محمد حمیدالله، مصر، دارالتعارف، ۱۹۵۹م.
*بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف(ج۱)، تحقیق محمد حمیدالله، مصر، دارالتعارف، ۱۹۵۹م.
*بنی هاشمی خمینی ، توضیح المسائل مراجع (دوازده مرجع)، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ ششم، ۱۳۸۰ش.
*بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، توضیح المسائل مراجع، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۹۲ش.
*خامنه‌ای، سید علی بن جواد، اجوبة الاستفتاءات، الدار اسلامیه، بیروت، ۱۴۲۰ق.
*خامنه‌ای، سید علی بن جواد، اجوبة الاستفتاءات، الدار اسلامیه، بیروت، ۱۴۲۰ق.
*حرعاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، قم، مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام لاحیاء التراث، الطبعة الثالثة، ۱۴۱۶ق.
*حرعاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، قم، مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام لاحیاء التراث، الطبعة الثالثة، ۱۴۱۶ق.
خط ۶۸: خط ۶۸:
  | عکس = <!--نمی‌خواهد، ندارد، دارد-->نمی‌خواهد
  | عکس = <!--نمی‌خواهد، ندارد، دارد-->نمی‌خواهد
  | ناوبری = <!--ندارد، دارد-->دارد
  | ناوبری = <!--ندارد، دارد-->دارد
  | رعایت شیوه‌نامه ارجاع = <!--ندارد، دارد-->ندارد
  | رعایت شیوه‌نامه ارجاع = <!--ندارد، دارد-->دارد
  | کپی‌کاری = <!--از منبع مردود، از منبع خوب، ندارد-->ندارد
  | کپی‌کاری = <!--از منبع مردود، از منبع خوب، ندارد-->ندارد
  | استناد به منابع مناسب = <!--ندارد، ناقص، کامل-->ناقص
  | استناد به منابع مناسب = <!--ندارد، ناقص، کامل-->کامل
  | جانبداری = <!--دارد، ندارد-->ندارد
  | جانبداری = <!--دارد، ندارد-->ندارد
  | رسا بودن = <!--ندارد، دارد-->دارد
  | رسا بودن = <!--ندارد، دارد-->دارد