پرش به محتوا

نماز آیات: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۷۹ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۰ مهٔ ۲۰۲۰
جز
پانویس‌ها بر اساس شیوه‌نامه
جز (مستندسازی)
جز (پانویس‌ها بر اساس شیوه‌نامه)
خط ۵: خط ۵:


==نام‌گذاری==
==نام‌گذاری==
نماز آیات نمازی است که به هنگام رخ دادن حوادث طبیعی‌ای مانند خورشیدگرفتگی، ماه‌گرفتگی، زمین‌لرزه، طوفان‌ و نیز بادهای زرد و سرخی که موجب ترس بیشتر مردم می‌شود، واجب می‌گردد.<ref>علامه حلی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۱ق، ص۴۸؛ نجفی، رساله شریفه، ص۴۱۰.</ref> آیات جمع «آیه» یا «آیت» به معنای نشانه است.{{مدرک}} و چون این نماز به هنگام رخ دادن این آیات واجب می‌شود به این نام خوانده شده است البته در منابع فقهی از آن با عنوان صلاة الکسوف(نماز خورشیدگرفتگی) نیز یاد شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: علامه حلی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۱ق، ص۴۸؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۴۰۰.</ref>
نماز آیات نمازی است که به هنگام رخ دادن حوادث طبیعی‌ای مانند خورشیدگرفتگی، ماه‌گرفتگی، زمین‌لرزه، طوفان‌ و نیز بادهای زرد و سرخی که موجب ترس بیشتر مردم می‌شود، واجب می‌گردد.<ref>علامه حلی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۱ق، ص۴۸؛ نجفی، مجمع الرسائل (المحشَّی)، ص۴۱۰.</ref> آیات جمع «آیه» یا «آیت» به معنای نشانه است.{{مدرک}} و چون این نماز به هنگام رخ دادن این آیات واجب می‌شود به این نام خوانده شده است البته در منابع فقهی از آن با عنوان صلاة الکسوف(نماز خورشیدگرفتگی) نیز یاد شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: علامه حلی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۱ق، ص۴۸؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۴۰۰.</ref>


==پیشینه==
==پیشینه==
خط ۲۳: خط ۲۳:
== احکام==
== احکام==
=== وقت و قضا===
=== وقت و قضا===
وقت نماز آیات در کُسوف (خورشیدگرفتگی) و خُسوف (ماه‌گرفتگی) از اوّل گرفتگی قرص تا آغاز ظاهر شد آن<ref>علامه حلی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۱ق، ص۴۸.</ref> و یا تا پایان ظاهرشدن<ref> نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۱، ص۴۰۹.</ref> است. به گفته صاحب جواهر احتیاط در آن است که خواندن نماز را از زمان شروع قرص به ظاهرشدن به تأخیر نیدازد.<ref>نجفی، رساله شریفه، ص۴۱۱، م۱۳۰۷.</ref> در زلزله نماز آیات قضا ندارد و تا پایان عمر به نیت اداء به جا آورده می‌شود.<ref>علامه حلی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۱ق، ص۴۸؛ نجفی، رساله شریفه، ص۴۱۱، م۱۳۰۸.</ref> همچنین در حوادث دیگر وقت نماز تا زمان پایان حادثه است.<ref>علامه حلی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۱ق، ص۴۸.</ref> و صاحب جواهر آن را مانند زلزله تا پایان عمر به نیت ادا دانسته است.<ref>نجفی، رساله شریفه، ص۴۱۱، م۱۳۰۸ </ref>در صورتی که نماز آیات در وقتش خوانده نشود، قضای آن واجب است.<ref>علامه حلی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۱ق، ص۴۸.</ref> در خصوص خسوف و کسوف گفته شده هرگاه تمام قرص نگرفته باشد و تا بیرون رفتن قرص از آن مطّلع نشده باشد و بعد از آن بفهمد قضای آن بر او واجب نیست.<ref> نجفی، رساله شریفه، ص۴۱۱، م۱۳۱۰.</ref>
وقت نماز آیات در کُسوف (خورشیدگرفتگی) و خُسوف (ماه‌گرفتگی) از اوّل گرفتگی قرص تا آغاز ظاهر شد آن<ref>علامه حلی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۱ق، ص۴۸.</ref> و یا تا پایان ظاهرشدن<ref> نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۱، ص۴۰۹.</ref> است. به گفته صاحب جواهر احتیاط در آن است که خواندن نماز را از زمان شروع قرص به ظاهرشدن به تأخیر نیدازد.<ref>نجفی، مجمع الرسائل (المحشَّی)، ۱۳۷۳ش، ص۴۱۱، م۱۳۰۷.</ref> در زلزله نماز آیات قضا ندارد و تا پایان عمر به نیت اداء به جا آورده می‌شود.<ref>علامه حلی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۱ق، ص۴۸؛ نجفی، مجمع الرسائل (المحشَّی)، ۱۳۷۳ش، ص۴۱۱، م۱۳۰۸.</ref> همچنین در حوادث دیگر وقت نماز تا زمان پایان حادثه است.<ref>علامه حلی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۱ق، ص۴۸.</ref> و صاحب جواهر آن را مانند زلزله تا پایان عمر به نیت ادا دانسته است.<ref>نجفی، مجمع الرسائل (المحشَّی)، ۱۳۷۳ش، ص۴۱۱، م۱۳۰۸.</ref>در صورتی که نماز آیات در وقتش خوانده نشود، قضای آن واجب است.<ref>علامه حلی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۱ق، ص۴۸.</ref> در خصوص خسوف و کسوف گفته شده هرگاه تمام قرص نگرفته باشد و تا بیرون رفتن قرص از آن مطّلع نشده باشد و بعد از آن بفهمد قضای آن بر او واجب نیست.<ref> نجفی، مجمع الرسائل (المحشَّی)، ۱۳۷۳ش، ص۴۱۱، م۱۳۱۰.</ref>
=== غسل کُسوف===
=== غسل کُسوف===
به گفته [[علامه حلی]]، فقیهان شیعه درباره واجب بودن [[غسل]] بر کسی که نماز آیاتی که بر اثر خورشید یا ماه‌گرفتگی واجب شده را در وقتش به جای نیاورده واجب است یا مستحب اختلاف‌نظر دارند برخی از آنان مانند [[سید مرتضی]]، [[حمزة بن عبدالعزیز سلار دیلمی|سلار دیلمی]] و [[ابوصلاح حلبی]] آن را در صورت گرفتگی کامل و ترک عمدی [[واجب]] دانسته‌اند و برخی مانند [[شیخ مفید]]، [[عبدالعزیز حلبی|ابن براج]] و [[ابن ادریس حلی]] نیز آن را [[مستحب]] می‌دانند.<ref>علامه حلی، مختلف الشیعه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۱۶.</ref> علامه حلی نیز آن را [[مستحب]] می‌داند.<ref>علامه حلی، مختلف الشیعه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۱۷.</ref> در روایات از این غسل به غسل کُسوف یاد شده است.<ref>طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۱۵.</ref>
به گفته [[علامه حلی]]، فقیهان شیعه درباره واجب بودن [[غسل]] بر کسی که نماز آیاتی که بر اثر خورشید یا ماه‌گرفتگی واجب شده را در وقتش به جای نیاورده واجب است یا مستحب اختلاف‌نظر دارند برخی از آنان مانند [[سید مرتضی]]، [[حمزة بن عبدالعزیز سلار دیلمی|سلار دیلمی]] و [[ابوصلاح حلبی]] آن را در صورت گرفتگی کامل و ترک عمدی [[واجب]] دانسته‌اند و برخی مانند [[شیخ مفید]]، [[عبدالعزیز حلبی|ابن براج]] و [[ابن ادریس حلی]] نیز آن را [[مستحب]] می‌دانند.<ref>علامه حلی، مختلف الشیعه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۱۶.</ref> علامه حلی نیز آن را [[مستحب]] می‌داند.<ref>علامه حلی، مختلف الشیعه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۱۷.</ref> در روایات از این غسل به غسل کُسوف یاد شده است.<ref>طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۱۵.</ref>


===مقدم بودن نماز یومیه در تنگی وقت===
===مقدم بودن نماز یومیه در تنگی وقت===
وجوب نماز آیات فوری است<ref>رساله شریفه مجمع الرسائل (المحشَّی)، ج۱، ص۴۱۱. مسأله۱۳۰۸</ref> اما اگر نماز آیات در وقت [[نمازهای یومیه]] واجب شود نخست باید هر یک را که وقتش تنگ است خواند ولی اگر وقت هر دو تنگ باشد باید نماز یومیه را مقدّم کرد و در صورتی که وقت هر دو تنگ نباشد می‌تواند هر کدام را که بخواهد مقدّم بدارد هر چند مقدّم داشتن نماز یومیه مطابق احتیاط است.<ref>علامه حلی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۱ق، ص۴۹؛ نجفی، رساله شریفه، ص۴۱۲، م۱۳۱۲.</ref>
وجوب نماز آیات فوری است<ref>رساله شریفه مجمع الرسائل (المحشَّی)، ص۴۱۱. م۱۳۰۸.</ref> اما اگر نماز آیات در وقت [[نمازهای یومیه]] واجب شود نخست باید هر یک را که وقتش تنگ است خواند ولی اگر وقت هر دو تنگ باشد باید نماز یومیه را مقدّم کرد و در صورتی که وقت هر دو تنگ نباشد می‌تواند هر کدام را که بخواهد مقدّم بدارد هر چند مقدّم داشتن نماز یومیه مطابق احتیاط است.<ref>علامه حلی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۱ق، ص۴۹؛ نجفی، مجمع الرسائل (المحشَّی)، ۱۳۷۳ش، ص۴۱۲، م۱۳۱۲.</ref>


===سایر احکام===
===سایر احکام===
خط ۴۵: خط ۴۵:
*علامه حلی، حسن بن یوسف، نهایة الاحکام فی معرفة الاحکام، قم، مؤسسة آل البیت علیهم‎السلام، ۱۴۱۹ق.
*علامه حلی، حسن بن یوسف، نهایة الاحکام فی معرفة الاحکام، قم، مؤسسة آل البیت علیهم‎السلام، ۱۴۱۹ق.
*بهجت، محمدتقی، جامع المسایل، دفتر حضرت آیه‌الله العظمی بهجت، قم، ۱۳۸۴.
*بهجت، محمدتقی، جامع المسایل، دفتر حضرت آیه‌الله العظمی بهجت، قم، ۱۳۸۴.
*نجفی، محمدحسن بن باقر، رساله شریفه مجمع الرسائل(المحشَّی)، مؤسسه حضرت صاحب‌الزمان، مشهد، ۱۳۷۳.
*نجفی، محمدحسن بن باقر، رساله شریفه مجمع الرسائل(المحشَّی)، مشهد، مؤسسه حضرت صاحب‌الزمان، ۱۳۷۳ش.
*نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام فی شرح شرائع الاسلام، تصحیح عباس قوچانی و علی آخوندی، تهران، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۴ق.
*نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام فی شرح شرائع الاسلام، تصحیح عباس قوچانی و علی آخوندی، تهران، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۴ق.
*یزدی، محمدکاظم بن عبدالعظیم، غایه القصوی فی ترجمه العروة الوثقی، مترجم:قمی، عباس، مصحح:اسداللهی فرد، علیرضا، صبح پیروزی، قم.
*یزدی، محمدکاظم بن عبدالعظیم، غایه القصوی فی ترجمه العروة الوثقی، مترجم:قمی، عباس، مصحح:اسداللهی فرد، علیرضا، صبح پیروزی، قم.