وهب بن وهب: تفاوت میان نسخه‌ها

برخی نام وهب را متعلق به دو تن از شهیدان کربلا می دانند که یکی پسر وهب بوده و دیگری پسر عبدالله بن حباب، دیگران تنها از یک وهب در کربلا صحبت می‌کنند. برخی از نویسندگان نیز معتقدند در واقع فردی به نام وهب وجود خارجی نداشته است؛ این گروه به علت مشابهت گزارش های منابع درباره وهب با فرد دیگری از شهدای کربلا به نام [[عبدالله بن عمیر کلبی]]، این دو تن را یک نفر می‌دانند.

*وّهْب بن وهب <ref>صدوق،امالی، ۱۳۷۶، ص ۱۶۱.</ref>

*وهب بن عبدالله بن حباب کلبی <ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳، ج۴۵، ص۱۶.</ref>

*وهب بن جَنَاح (حُبَاب) کلبی<ref>ابن طاووس، لهوف، ۱۳۵۳، ص۱۰۵.</ref>

*وهب بن عبداللّه بن عُمَير کلبی<ref>ابن‌اعثم کوفی،الفتوح، ۱۴۱۱، ج ۵،ص۱۰۴. </ref>

*وهب بن عبدالله کلبی<ref>ابن‌شهرآشوب،المناقب، نشر علامه، ج۴، ص۱۰۱.</ref>

*وهب بن عبداللّه بن جناب کلبی خوارزمی<ref>خوارزمی، مقتل الحسین، ج۲،ص ۱۵.</ref>

*عده‌ای از نویسندگان شهدای کربلا با این نام را دو نفر دانسته‌اند: وهب بن وهب و وهب بن عبدالله کلبی.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳، ج۴۵، ص۱۶ و ج۴۴، ص۳۲۰.</ref>

برخی همه این اسامی را نتیجه تحریف و اشتباه دانسته و معتقدند که از اساس چنین فردی در [[واقعه کربلا|کربلا]] و واقعه [[عاشورا]] حضور نداشته است.<ref>گروهی از تاریخ پژوهان، مقتل جامع سید شهدا، ۱۳۸۹ش، ج۱،ص ۷۶.</ref> بنا به تحقیق این مولفین، این فرد با تمام اسامی متفاوتش در واقع همان [[عبدالله بن عمیر کلبی]] است که در زمره شهدای کربلا بوده و در ردیف اصحاب قدیمی [[امام علی(ع)]] و [[امام حسین(ع)]] شمرده شده است و نیز نامش در [[زیارت ناحیه]] و [[زیارت رجبیه]] آمده است.<ref>شوشتری، قاموس الرجال، ۱۴۲۲ق، ج۱۰، ص۴۴۸.</ref>

پژوهش‌های متاخرتر با قبول وجود مشابهت بین جریانات مرتبط با وهب و عبدالله بن عمیر، دو نفر بودن آن‌ها را نه تنها بعید نمی‌دانند بلکه با اشاره به تفاوت‌های بسیاری نیز که در شرح حال هر یک وجود دارد، احتمال آن‌را قوی‌تر نیز می‌دانند. مهم‌ترین تفاوت این دو در آن است که منابع وهب را نصرانی (مسیحی) مسلمان شده به دست [[امام حسین(ع)]] معرفی کرده‌اند در حالی‌که در شرح حال [[عبدالله بن عمیر کلبی|عبدالله بن عمیر]] آمده که وی از اصحاب قدیمی امام(ع) بوده است.<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام حسين، ۱۳۸۸ش، ج۶، ص۳۸۱. </ref>

[[ام وهب دختر عبد]] و از تیره [[نمر بن قاسط]] از جمله شهیدان [[واقعه کربلا]] بوده و همسر [[عبدالله بن عمیر کلبی]] است. برخی او را مادر وهب بن وهب می‌دانند<ref>شمس‌الدین، یاران حسین(ع)، ۱۳۸۵،ص۱۱۲.</ref>؛ اما مطالعه منابع و مقایسه گزارش های مربوط به واقعه عاشورا درباره شهدا نشان می‌دهد که مادر وهب شخص دیگری بوده و ربطی به ام وهب دختر عبد ندارد.<ref> ناظم زاده قمی، اصحاب امام حسین از مدینه تا کربلا، ۱۳۹۰، ص۵۹۷(پاورقی)</ref>

به گزارش منابع وهب پس از از [[بریر بن خضیر همدانی|بُرَیر بن خُضَیر]] <ref>ابن طاووس، لهوف، ۱۳۵۳، ص۱۰۵؛ ابن‌اعثم کوفی،الفتوح، ۱۴۱۱، ج ۵،ص۱۰۴؛ ابن‌شهرآشوب،المناقب، نشر علامه، ج۴، ص۱۰۱. </ref>و یا [[زياد بن مهاجر كندى]] <ref>صدوق،امالی، ۱۳۷۶، ص ۱۶۱.</ref>و قبل از [[عمرو بن خالد الأزدی]] <ref>ابن‌اعثم کوفی،الفتوح، ۱۴۱۱، ج ۵،ص۱۰۴؛ ابن‌شهرآشوب،المناقب، نشر علامه، ج۴، ص۱۰۱.</ref>یا [[مسلم بن عوسجه اسدی|مُسْلِم بن عَوْسَجِه اَسَدی]]<ref>ابن طاووس، لهوف، ۱۳۵۳، ص۱۰۵ .</ref>و یا [[هلال بن حجاج]] <ref>صدوق،امالی، ۱۳۷۶، ص ۱۶۱.</ref>به میدان جنگ رفت.  

درباره مبارزه او نقل‌هایی وجود دارد و گفته شده در میان نبرد به سمت مادر و همسرش بازگشته و از مادرش می‌پرسد که آیا از او راضی شده است یا نه؟ و در جواب، کشته شدن در راه [[حسین(ع)]] را شرط رضایت مادر می‌یابد.<ref> قمی، نفس المهموم، ۱۳۷۹، ص۲۵۸-۲۵۹؛ خوارزمی، مقتل الحسین، ج۲،ص ۱۶.</ref> در این بازگشت مکالمات بین وهب و همسرش نیز نقل شده است.<ref>خوارزمی، مقتل الحسین، ج۲،ص ۱۶.</ref>

درباره نحوه شهادت وهب مختلفی وجود دارد <ref>مقایسه کنید: صدوق،امالی، ۱۳۷۶، ص ۱۶۱ و نفس المهموم، ۱۳۷۹، ص۲۵۸-۲۵۹ و خوارزمی، مقتل الحسین، ج۲،ص ۱۶.</ref> و به نظر با روایات مربوط به شهادت [[عبدالله بن عمیر کلبی]] به شدت مخلوط و در هم شده است. نقل‌هایی مانند اینکه همسرش نیز به میدان جنگ رفته، لباس او را گرفت و گفت بازنمی‌گردم تا با تو بمیرم و [[امام حسین(ع)]] وی را با وعده پاداش خیر در آخرت به خیمه‌ها باز گرداند<ref> ابن طاووس، لهوف، ۱۳۵۳، ص۱۰۶.</ref>{{یادداشت| مقایسه کنید با این روایت طبری از جنگ عبدالله بن عمیر کلبی: «همسرش ام‌وهب عمودی برداشت و به سوی او رفت. عبدالله می‌خواست او را به سوی خیمه برگرداند ولی او لباس شوهرش را گرفته بود و می‌گفت: تو را رها نمی‌کنم تا همراه تو به شهادت برسم. در این هنگام امام حسین(ع) او را صدا زد و فرمود: خدا از جانب اهل بیت به شما جزای خیر دهد. برگرد (خدا تو را رحمت کند) و نزد زنان بنشین که جنگیدن بر زنان واجب نیست.» (طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۴۳۰.)}} پس او نزد زنان بازگشت. گفته شده وهب در جریان نبردش دوازده نفر پياده و نوزده نفر سواره را از سپاه دشمن کشته است<ref>قمی، نفس المهموم، ۱۳۷۹، ص۲۵۹.</ref> و در پی اسیر شدن با دستور [[عمر سعد]] گردن زده می‌شود و سرش به سمت لشكر حسين(ع) پرتاب می‎گردد.<ref> صدوق،امالی، ۱۳۷۶، ص ۱۶۱؛ خوارزمی، مقتل الحسین، ج۲،ص ۱۵.</ref>

*قمی، شیخ عباس، نفس المهموم، قم، مکتبة الحیدر، ایران، ۱۳۷۹.

* محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه امام حسين بر پایه قرآن حدیث و تاریخ، مترجم: عبدالهادی مسعودی، قم، دارالحدیث، ایران، ۱۳۸۸ش.

* مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، مصحح: محمدباقر محمودی و دیگران، بیروت، دار احیاء التراث العربی، لبنان، ۱۴۰۳ق.