۱۷٬۳۳۲
ویرایش
محراب: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
'''محراب'''، طاق‌نمایی در [[مسجد]] است که جهت [[قبله]] را نشان می‌دهد و معمولا [[امام جماعت]] هنگام نمازخواندن در آن می‌ایستد. | '''محراب'''، طاق‌نمایی در [[مسجد]] است که جهت [[قبله]] را نشان می‌دهد و معمولا [[امام جماعت]] هنگام نمازخواندن در آن می‌ایستد. | ||
== مفهوم == | == مفهوم == | ||
لغت‌شناسان برای محراب معانی مختلفی مانند صدر مجلس، صدر اتاق و شریفترین جای مسجد ذکر کرده‌اند.<ref>ر. ک. دهخدا، لغتنامه، واژه محراب، ج۱۳، ص۲۰۳۷۳.</ref> در اصلاح طاق‌نمایی در مسجد را گویند که به طرف قبله باشد. برخی در سبب نامگذاری آن گفته‌اند که محراب از ریشه حرب به معنای جنگ گرفته شده است و به معنای مکان جنگ انسان با [[شیطان]] است.<ref>راغب، المفردات، ص۲۲۵. ذیل (واژه حرب).</ref> | لغت‌شناسان برای محراب معانی مختلفی مانند صدر مجلس، صدر اتاق و شریفترین جای مسجد ذکر کرده‌اند.<ref>ر. ک. دهخدا، لغتنامه، واژه محراب، ج۱۳، ص۲۰۳۷۳.</ref> در اصلاح طاق‌نمایی در مسجد را گویند که به طرف قبله باشد. برخی در سبب نامگذاری آن گفته‌اند که محراب از ریشه حرب به معنای جنگ گرفته شده است و به معنای مکان جنگ انسان با [[شیطان]] است همچنین گفته شده است که آدمی در محراب باید خود را از مشغله‌های دنیوی دور سازد. [[راغب اصفهانی]] محراب را برگرفته از محراب البیت و به معنای صدر مجلس می‌داند.<ref>راغب، المفردات، ص۲۲۵. ذیل (واژه حرب).</ref> | ||
=== قرآن و روایات === | |||
محراب چهاربار<ref>آل عمران/۷۳، ۹۳؛ ص/۱۲؛ مریم/ ۱۱.</ref> و محاریب(جمع محراب) یک بار<ref>سبأ/۳۱.</ref> در [[قرآن]] به معانی جایگاه نماز، عبادتگاه و منزلگاه به کار رفته است. در برخی روایات نیز به برخی احکام مرتبط با آن اشاره شده است. | |||
== تاریخچه == | == تاریخچه == | ||
| خط ۱۲: | خط ۱۵: | ||
== معماری == | == معماری == | ||
محراب، نمونه‌ای از معماری اسلامی است که به صورت طاق‌نما یا نمیکره ساخته می‌شود. در تزیین آن از کاشی‌کاری، گچ‌بری و | محراب، نمونه‌ای از معماری اسلامی است که به صورت طاق‌نما یا نمیکره ساخته می‌شود. در تزیین آن از کاشی‌کاری، گچ‌بری و خطاطی استفاده می‌شود. اطراف آن با آیاتی از [[قرآن]] و [[روایات]] تزیین می‌گردد. | ||
در برخی مساجد، زمین محراب را اندکی گود کرده‌اند، تا مکان نماز [[امام جماعت]] پایین‌تر از مکان نماز [[مأموم|مأمومین]] باشد. این مسئله برگرفته از برخی روایات<ref>صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۱، ص۳۸۸.</ref> و [[احکام]] مرتبط با نماز جماعت<ref>(در نماز جماعت باید مکان نماز مأمومین پایین تر از مکان نماز امام جماعت نباشد.)</ref> است. فلسفه این حکم را رعایت فروتنی امام جماعت نسبت به مأمومین دانسته‌اند. | در برخی مساجد، زمین محراب را اندکی گود کرده‌اند، تا مکان نماز [[امام جماعت]] پایین‌تر از مکان نماز [[مأموم|مأمومین]] باشد. این مسئله برگرفته از برخی روایات<ref>صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۱، ص۳۸۸.</ref> و [[احکام]] مرتبط با نماز جماعت<ref>(در نماز جماعت باید مکان نماز مأمومین پایین تر از مکان نماز امام جماعت نباشد.)</ref> است. فلسفه این حکم را رعایت فروتنی امام جماعت نسبت به مأمومین دانسته‌اند. | ||
| خط ۲۰: | خط ۲۳: | ||
== محراب در ادبیات == | == محراب در ادبیات == | ||
محراب در ادبیات فارسی به معنای قبله، جایگاه نماز و به منظور تشبیه ابروی یار، به کمان و قوس بالای محراب به کار برده شده است و از تقدیس و جاذبه برخوردار است. به گفته عباسعلی تفضلی فرودسی آن را به معنای قبله به کار برده است.<ref>تفضلی، قبله نمای مسجد، ص۱۳۵-۱۳۶.</ref> | |||
{{شعر2 | {{شعر2 | ||
|سبک نگارش=ساده | |سبک نگارش=ساده | ||
| | |خط اول= رودکی | ||
|روی به محراب نهادن چه سود؟ | |||
|دل به بخارا و بتان طراز | |||
| ایزد ما وسوسه عاشقی | |||
| از تو پذیرد، نپذیرد نماز<ref>[http://ganjoor.net/roodaki/baghimande/sh68/ رودکی، قصائد و قطعات، شماره ۶۷.]</ref> | |||
}} | }} | ||
{{شعر2 | {{شعر2 | ||
|سبک نگارش=ساده | |سبک نگارش=ساده | ||
| | |خط اول =حافظ | ||
که | |در نمازم خم ابروی تو به یاد آمد | ||
| حالتی رفت که محراب به فریاد آمد.<ref>[http://ganjoor.net/hafez/ghazal/sh173/ حافظ، غزلیات، غزل شماره ۱۷۳.]</ref> | |||
}} | }} | ||
== شهید محراب == | == شهید محراب == | ||
{{اصلی|شهید محراب}} | {{اصلی|شهید محراب}} | ||
به کسی که در محراب نماز کشته شود، شهید محراب می‌گویند. از این رو از [[حضرت علی(ع)]] به عنوان نخستین شهید محراب یاد می‌شود. در ادبیات سیاسی ایران ائمه جمعه‌ای را که در جریان برگزاری [[نماز جمعه]] به دست تروریست‌های مخالف جمهوری اسلامی ایران ترور شدند، شهید محراب می‌خوانند. | به کسی که در محراب نماز کشته شود، شهید محراب می‌گویند. از این رو از [[حضرت علی(ع)]] به عنوان نخستین شهید محراب یاد می‌شود. در ادبیات سیاسی ایران [[امامت جمعه|ائمه جمعه‌ای]] را که در جریان برگزاری [[نماز جمعه]] به دست تروریست‌های مخالف جمهوری اسلامی ایران ترور شدند، شهید محراب می‌خوانند. | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس۲}} | {{پانویس۲}} | ||
==منابع == | ==منابع == | ||
{{منابع}} | |||
* [http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/508733 آبیار، منصور، بررسی کتیبه‌های محراب‌های گچی در موزه ملی ایران، اثر، شماره ۳۵، پاییز ۱۳۸۱.] | * [http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/508733 آبیار، منصور، بررسی کتیبه‌های محراب‌های گچی در موزه ملی ایران، اثر، شماره ۳۵، پاییز ۱۳۸۱.] | ||
* شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، مصحح: علی اکبر غفاری، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، ۱۴۱۳ق. | * شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، مصحح: علی اکبر غفاری، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، ۱۴۱۳ق. | ||
| خط ۴۴: | خط ۵۳: | ||
* دهخدا، علی اکبر، لغتنامه، موسسه لغت نامه دهخدا، تهران، ۱۳۷۷ش. | * دهخدا، علی اکبر، لغتنامه، موسسه لغت نامه دهخدا، تهران، ۱۳۷۷ش. | ||
*سمهودی، وفاء الوفاء، علی بن احمد، تحقیق: خالد عبدالغنی، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۲۰۰۶م. | *سمهودی، وفاء الوفاء، علی بن احمد، تحقیق: خالد عبدالغنی، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۲۰۰۶م. | ||
* [http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/54774 تفضلی، عباسعلی، قبله‌نمای مسجد، محراب، مطالعات اسلامی، شماره ۳۵و۳۶، بهار و تابستان ۱۳۷۶ش.] | |||
{{پایان}} | |||
{{مکان‌های مقدس}} | {{مکان‌های مقدس}} | ||