Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۲۷۶
ویرایش
متوکل عباسی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
P.motahari (بحث | مشارکتها) جز (←مرگ) |
P.motahari (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
{{خلافت بنی عباس}} | {{خلافت بنی عباس}} | ||
'''مُتَوکِّل عَبّاسی''' ([[سال ۲۰۷ هجری قمری|۲۰۷]]-[[سال ۲۴۷ هجری قمری|۲۴۷ق]])، دهمین خلیفه عباسی بود که در [[سال ۲۳۲ هجری قمری|سال ۲۳۲ق]] | '''مُتَوکِّل عَبّاسی''' ([[سال ۲۰۷ هجری قمری|۲۰۷]]-[[سال ۲۴۷ هجری قمری|۲۴۷ق]])، دهمین خلیفه عباسی بود که در [[سال ۲۳۲ هجری قمری|سال ۲۳۲ق]] به حکومت رسید و تمام دوران خلافتش با امامت [[امام هادی علیه‌السلام|امام هادی(ع)]] هم‌زمان بود. او [[ناصبی]] بود و به [[اهل‌البیت علیهم‌السلام|اهل‌بیت(ع)]] دشنام می‌داد و آنها را مسخره می‌کرد. | ||
در [[سال ۲۳۶ هجری قمری|سال ۲۳۶ق]] به‌دستور متوکل، [[حرم امام حسین(ع)|قبر امام حسین(ع)]] ویران شد و در زمین آن کشاورزی کردند. این عمل اعتراض مردم را در پی داشت. [[امام هادی علیه‌السلام|امام هادی(ع)]] در [[سال ۲۳۳ هجری قمری|۲۳۳ق]]، در پی گرایش مردم و بدگویی برخی منصوبان متوکل، به [[سامرا]] احضار شد و تا پایان عمر در آنجا ماند. به‌گفته تاریخ‌پژوهان متوکل در ظاهر به امام هادی(ع) احترام می‌گذاشت؛ اما پیوسته او را تحقیر و بر ضدش دسیسه می‌کرد. | |||
در | به‌نظر پژوهشگران، در دوران متوکل، شیعیان سختی‌های بسیاری را متحمّل شدند. بسیاری به قتل رسیدند یا زندانی شدند. همچنین به‌دستور متوکل فشار اقتصادی بسیاری بر [[علویان|علوی‌ها]] وارد آمد. | ||
متوکل | در [[سال ۲۳۴ هجری قمری|سال ۲۳۴ق]] با دستور متوکل مذهب کلامی [[اصحاب حدیث|اهل‌حدیث]]، مذهب رسمی حکومت شد و عقاید آنها مانند [[رؤیت خدا|امکان رؤیت خدا]] و [[نظریه خلق قرآن|مخلوق نبودن قرآن]] ترویج یافت. متوکل برخلاف [[مأمون عباسی|مأمون]] و [[معتصم عباسی]] به مقابله با [[معتزله]] پرداخت و قانون‌های سختی را بر [[کافر ذمی|اهل‌ذمه]] قرار داد. | ||
متوکل با یاری ترک‌ها به قدرت رسیده بود و به‌گفته برخی محققان با روی کار آمدن او، عصر نفوذ ترک‌ها در حکومت اسلامی آغاز شد. او ابتدا رابطه خوبی با آنها داشت؛ اما با دیدن قدرت روز‌افزونشان، احساس خطر کرد و به مقابله با آنها پرداخت. با شدت یافتن دشمنی ترک‌ها و متوکل، هریک توطئه‌هایی علیه یکدیگر انجام دادند تا آنکه متوکل به‌دست فرزندش [[منتصر|مُنتَصر عباسی]] و یاری ترک‌ها به قتل رسید. | |||
با کشته شدن متوکل اقتدار [[بنی‌عباس|حکومت عباسیان]] به افول رو نهاد. متوکل به ساختن قصر‌ها و بناهای فاخر علاقه داشت و هزینه‌های بسیاری را برای آن صرف می‌کرد. [[مسجد جامع سامرا]] از باقی‌مانده‌های بناهای او در آن روزگار است. | |||
== معرفی اجمالی == | == معرفی اجمالی == | ||
| خط ۶۶: | خط ۷۰: | ||
متوکل آشکارا با شیعیان دشمنی می‌کرد و به افرادی که [[شیعه]] را هجو می‌کردند جایزه می‌داد.<ref>سجادی، «بنی‌عباس»، ص۶۷۴.</ref> او به‌دلیل نفرتش از شیعیان، درباره خلفایی که با شیعه نرم‌خو بودند بدگویی می‌کرد.<ref>سجادی، «بنی‌عباس»، ص۶۷۴.</ref> [[فدک]] که در زمان مأمون عباسی به [[علویان]] پس داده شده بود، در زمان متوکل از آنها گرفته شد.<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۸۸م، ص۴۲-۴۳.</ref> | متوکل آشکارا با شیعیان دشمنی می‌کرد و به افرادی که [[شیعه]] را هجو می‌کردند جایزه می‌داد.<ref>سجادی، «بنی‌عباس»، ص۶۷۴.</ref> او به‌دلیل نفرتش از شیعیان، درباره خلفایی که با شیعه نرم‌خو بودند بدگویی می‌کرد.<ref>سجادی، «بنی‌عباس»، ص۶۷۴.</ref> [[فدک]] که در زمان مأمون عباسی به [[علویان]] پس داده شده بود، در زمان متوکل از آنها گرفته شد.<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۸۸م، ص۴۲-۴۳.</ref> | ||
متوکل بسیاری از شیعیان را زندانی و بسیاری را به قتل رساند.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، دار المعرفه، ص۴۷۸.</ref> به‌دستور متوکل، [[یحیی بن عمر]] از نوادگان [[زید بن علی]] دستگیر شد و مورد ضرب‌و‌شتم قرار گرفت.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، دار المعرفه، ص۵۰۶.</ref> همچنین [[حسن بن زید بن محمد|حسن بن زید]] معروف به داعی کبیر در دوران متوکل به [[طبرستان]] و دیلم پناهنده شد.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، دار المعرفه، ص۴۹۰.</ref> به‌دستور متوکل آل‌ابی‌طالب از [[مصر]] اخراج شدند.<ref>کندی، کتاب الولاة، ۱۴۲۴ق، ص۱۴۹.</ref> به‌گزارش ابوالفرج اصفهانی، آل‌ابی‌طالب در دوران خلافت متوکل متفرق شده، زندگی مخفی داشتند<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، دار المعرفه، ص۴۹۰.</ref> که از جمله آنها [[احمد بن عیسی بن زید]] است که در همان دوران درگذشت.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، دار المعرفه، ص۴۹۲.</ref> | متوکل بسیاری از شیعیان را زندانی کرد و بسیاری را به قتل رساند.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، دار المعرفه، ص۴۷۸.</ref> به‌دستور متوکل، [[یحیی بن عمر]] از نوادگان [[زید بن علی]] دستگیر شد و مورد ضرب‌و‌شتم قرار گرفت.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، دار المعرفه، ص۵۰۶.</ref> همچنین [[حسن بن زید بن محمد|حسن بن زید]] معروف به داعی کبیر در دوران متوکل به [[طبرستان]] و دیلم پناهنده شد.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، دار المعرفه، ص۴۹۰.</ref> به‌دستور متوکل آل‌ابی‌طالب از [[مصر]] اخراج شدند.<ref>کندی، کتاب الولاة، ۱۴۲۴ق، ص۱۴۹.</ref> به‌گزارش ابوالفرج اصفهانی، آل‌ابی‌طالب در دوران خلافت متوکل متفرق شده، زندگی مخفی داشتند<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، دار المعرفه، ص۴۹۰.</ref> که از جمله آنها [[احمد بن عیسی بن زید]] است که در همان دوران درگذشت.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، دار المعرفه، ص۴۹۲.</ref> | ||
وضعیت نامناسب شیعیان در دوره متوکل عباسی در حالی بود که آنها در زمان سه خلیفه قبل از او، یعنی [[مأمون عباسی|مأمون]]، [[معتصم عباسی|مُعتَصِم]] و [[واثق عباسی]]، از آزادی نسبی برخوردار بودند.<ref>پرسنده، بررسی سیاست‌های مذهبی متوکل عباسی، در مجله تاریخ اسلام در آینه پژوهش، بهار ۱۳۸۸، ص ۶۰.</ref> برخلاف دشمنی بسیار متوکل با شیعه، برخی شیعیان توانستند به دربار حکومت نفوذ کنند. از جملهٔ آنها می‌توان به حضور [[یعقوب بن اسحاق اهوازی|ابن‌سِکّیت]] در دربار خلیفه اشاره کرد<ref>موحد ابطحی، نقش شیعیان در ساختار حکومت عباسیان، ۱۳۹۲ش، ص۱۴۴.</ref> که تربیت فرزندان متوکل را برعهده داشت.<ref>ذهبی، تاریخ الاسلام، ۱۴۱۳ق، ج۱۸، ص۵۵۲.</ref> | وضعیت نامناسب شیعیان در دوره متوکل عباسی در حالی بود که آنها در زمان سه خلیفه قبل از او، یعنی [[مأمون عباسی|مأمون]]، [[معتصم عباسی|مُعتَصِم]] و [[واثق عباسی]]، از آزادی نسبی برخوردار بودند.<ref>پرسنده، بررسی سیاست‌های مذهبی متوکل عباسی، در مجله تاریخ اسلام در آینه پژوهش، بهار ۱۳۸۸، ص ۶۰.</ref> برخلاف دشمنی بسیار متوکل با شیعه، برخی شیعیان توانستند به دربار حکومت نفوذ کنند. از جملهٔ آنها می‌توان به حضور [[یعقوب بن اسحاق اهوازی|ابن‌سِکّیت]] در دربار خلیفه اشاره کرد<ref>موحد ابطحی، نقش شیعیان در ساختار حکومت عباسیان، ۱۳۹۲ش، ص۱۴۴.</ref> که تربیت فرزندان متوکل را برعهده داشت.<ref>ذهبی، تاریخ الاسلام، ۱۴۱۳ق، ج۱۸، ص۵۵۲.</ref> | ||