کثیر السفر: تفاوت میان نسخه‌ها

اصطلاح کثیر السفر یا دائم السفر در کنار اصطلاحاتی مثل مَن شُغلُهُ السَّفَر {{ک|(کسی که شغلش مسافرت است)}} و مَن شُغلُهُ فی السَّفَر {{ک|(کسی که شغلش در مسافرت است)}} از تعبیراتی هستند که در بحث نماز مسافر در کتاب‌های فقهی مطرح شده‌اند. ریشه این اصطلاحات چند حدیث از [[امام محمد باقر علیه السلام|امام باقر (ع)]] و [[امام صادق علیه السلام|امام صادق (ع)]] است. در این احادیث حکم نماز و روزه کسانی که مثل شتردار و دریانورد و نامه‌رسان و تاجر سفرهای زیادی دارند بیان شده است. <ref>رک: حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۹، ص۴۸۳-۴۹۱</ref>  

به نوشته مقاله «حُکمُ مَن عَمَلُهُ السَّفَر» اصطلاح کثیر السفر در احادیث و نیز متون فقهی قبل از [[شیخ مفید]] نیامده است و شیخ مفید این اصطلاح را بر اساس  مضامین احادیث ساخته است. <ref>مسعودی، حکم من عمله السفر، ص۹۸</ref> برخی فقیهان نیز از تعبیر کسانی که کارشان سفر است استفاده کرده‌اند و برخی دیگر نیز از تعبیر «کسی که سفر او بیش از حَضَر باشد» استفاده کرده‌اند.<ref>مسعودی، حکم من عمله السفر، ص۹۸-۱۰۵</ref>

از نظر برخی از فقیهان شیعه معیار حکم درباره کسانی که زیاد سفر می‌کنند اصولا تعداد مسافرت‌ها نیست، بلکه معیار اصلی، شغلی و غیر شغلی بودن سفر است. از نظر ایشان سفر غیرشغلی هر چند زیاد باشد باعث تغییر حکم مسافر نمی‌شود. <ref>به عنوان نمونه رک: به نظریات آقایان امام خمینی، سید ابوالقاسم خوئی و لطف‌الله صافی گلپایگانی در مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، احکام مسافر، ص۱۵ و ص۲۵ و ص۱۰۱</ref>

کسانی که شغلشان با مسافرت پیوند دارد، گاه سفر مقدمه شغلشان است همانند کسی که محل سکونتش با محل کارش فاصله‌ای بیش از [[مسافت شرعی]] دارد و گاه شغلشان سفر است و اصولا بدون سفر شغل‌شان محقق نمی‌شود مثل راننده. از نظر بسیاری از فقیهان شیعه وظیفه این دو گروه با هم تفاوتی ندارد و هیچ یک حکم مسافر را ندارند و باید در سفر نماز را تمام بخوانند. <ref>یزدی، العروة الوثقی، ج۳، ص۴۵۳</ref> برخی از فقیهان بین کسی که شغلش سفر است با کسی که شغلش در سفر است تفاوت قائل شده و گروه دوم را مسافر می‌دانند. <ref>خمینی، تحریر الوسیله، ج۱، ص۲۵۵</ref>

بنابر نظر برخی از فقهای شیعه مسافرت غیر شغلی مثل زیارت و تفریح نیز مثل مسافرت شغلی است و اگر به گونه‌ای باشد که به شخص کثیر السفر بگویند او دیگر حکم [[مسافر]] ندارد و نماز و روزه‌اش تمام است. <ref>برای نمونه رک: به نظریات آقایان محمدتقی بهجت، محمد فاضل لنکرانی و سید علی حسینی سیستانی در مرکز ملی پاسخگویی، احکام مسافر، ص۴۱-۴۱ و ص۵۵ و ص۸۳</ref>

* کسی که شغل او مسافرت است مثل خدمه قطار و هواپیما و راننده.<ref>مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، احکام مسافر، ص۱۶</ref>

* سه روز در هفته به مسافرت برود و این وضعیت دست‌کم دو ماه در سال ادامه داشته باشد.<ref>مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، احکام مسافر، ص۲۷</ref>

* در کمتر از ده روز یک بار به مسافت شرعی سفر کند و این وضعیت حداقل دو ماه استمرار داشته باشد.<ref>مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، احکام مسافر، ص۴۲</ref>

* در کمتر از ده روز یک بار به مسافت شرعی سفر کند و قصد داشته باشد این کار را حداقل چهار ماه ادامه دهد.<ref>مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، احکام مسافر، ص۳۴</ref>

* سفرها باید به گونه‌ای باشد که عرفا بگویند کثیر السفر شده است.<ref>مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، احکام مسافر، ص۹۴</ref>

*در طول یک ماه چهار سفر داشته باشد که فاصله آن‌ها کمتر از ده روز باشد.<ref>مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، احکام مسافر، ص۵۸</ref>

* هفته‌ای یک بار تردد کند و این وضعیت دست‌کم دو ماه ادامه داشته باشد.<ref>مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، احکام مسافر، ص۵۰</ref>

* [[حر عاملی]]، محمد بن حسن، [[وسائل الشیعه]]، موسسة آل البیت (ع)، قم، ۱۴۰۹ق.

* خمینی (امام)، سید روح‌الله، تحریر الوسیله، موسسه مطبوعاتی دار العلم، قم.

* مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، احکام مسافر، ویرایش دوم، نشر فراکاما، قم، ۱۳۹۱ش.

* مسعودی، عبدالهادی، حکم من عمله السفر در مجله فقه اهل البیت، ش۴۹،قم، ۱۴۲۹ق.

* یزدی، سید محمدکاظم، [[العروة الوثقی]] مع التعلیقات، موسسة النشر الاسلامی، قم، ۱۴۲۰ق.

  | رعایت شیوه‌نامه ارجاع = <!--ندارد، دارد-->ندارد