اسباب نزول: تفاوت میان نسخه‌ها

بر اساس دیدگاه برخی از مفسران اسباب نزول با شأن نزول متفاوت و میان آنها نسبت عام و خاص برقرار است. آنان شأن نزول را شامل همه اشخاص و حوادثی می‌دانند که قبل از نزول قرآن یا همزمان با نزول آن آیه یا آیاتی از قرآن درباره آنها نازل شده و هچنین اشخاص یا حوادثی که پس از نزول قرآن ، آیه یا آیاتی از قرآن بر آنها تطبیق شده است و سبب نزول را تنها پیش‌آمدهایی می‌دانند که در پی آن آیه یا آیاتی نازل شده است. البته در برخی از کتاب‌های تفسیری و علوم قرآنی شأن نزول با سبب نزول مرداف دانسته شده است. منشأ مرداف دانستن شأن نزول و سبب نزول برخی از تفاسیر فارسی مانند کشف الاسرار میبدی و روض الجنان ابوالفتوح رازی و نیز کاربرد فنزلت در بسیاری از روایات اسباب نزول، معرفی شده است.{{مدرک}}

بسیاری از آیات و سورهای قرآن شأن نزول ندارند و به هیچ حادثه و پرسشی که همزمان با نزول وحی روی داده باشند مربوط نیستند، البته نیاز انسانها به رهنمودهای الهی و جبران نارسائی اندیشه‌های بشری به وسیله وحی، انگیزه کلی برای نزول آنها بیان شده است.<ref>[[سیدمحمدباقر حجتی|حجتی]]، اسباب نزول، ص۱۹.</ref>  

# آیات و سوری که تاریخ و رویدادهای مربوط به امّتهای گذشته در طی آنها مطرح است (البته بخشی از قصص و تاریخ زندگانی امتهای گذشته احیاناً دارای سبب خاصی از لحاظ نزول است، از قبیل تاریخ زندگانی «[[ذو القرنین]]» که از پی سؤال مردم در [[قرآن کریم]] بازگو شده است.) این قبیل امور، بدین منظور در قرآن کریم بازگو شده‌اند که مردم معاصر [[پیامبر(ص)]] و همچنین تمام انسانها در هر عصر و دوره‌ای از این حوادث آگاه گردند و آنها را در گنجور خاطر خویش بسپارند و از لابلای این حوادث عبرت آموز رمز سعادت و یا شقاوت و بدبختی، و تعالی و یا انحطاط ملتها را بازیافته و در زندگانی فردی و یا اجتماعی خود از این رموز بهره گیرند و به عوامل سعادت و سرفرازی ملتها روی آورند، و از عوامل سعادت سوز و شقاوت ساز بپرهیزند.<ref>[[سیدمحمدباقر حجتی|حجتی]]، اسباب نزول، ص۱۹.</ref>

# آیات و سور که شامل بسیاری از اخبار غیبی و ترسیم دورنمای عالم برزخ، و [[بهشت]] و [[دوزخ]]، و حالات روز [[قیامت]]، و گزارش احوال بهشتیان و دوزخیان و امثال آنها است.<ref>[[سیدمحمدباقر حجتی|حجتی]]، اسباب نزول، ص۱۹-۲۰.</ref>

# شناخت خاص و یا عام بودن سبب یا لفظ آیات

واحدی، شناخت اسباب نزول و مسایل مربوط به آن را برای تفسیر دقیق قرآن کریم، ضروری می‌داند.<ref>اسباب النزول، ص۳؛ به نقل حاجی میرزایی، اسباب نزول، ص۱۹۳.</ref>