بیعت نساء: تفاوت میان نسخه‌ها

==پیشینه بیعت==

به گزارش منابع تاریخی، زنان در [[بیعت عقبه دوم]] (۱۳ بعثت) حضور داشتند.<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۴۴۱؛ الطبقات، ج۸، ص۳۰۳</ref> گزارش‌هایی نیز از بیعت زنان مکه در آن دوره حکایت دارند.<ref>الطبقات، ج۸، ص۱۸۳؛ الاستیعاب، ج۴، ص۱۸۰۰؛ اسد الغابه، ج۶، ص۴۸؛ المنتظم، ج۵، ص۱۸۰</ref> پس از [[هجرت]] رسول خدا به [[مدینه]]، زنان به صورت گروهی<ref>الطبقات، ج۸، ص۸؛ تاریخ دمشق، ج۶۹، ص۴۹</ref> و گاه انفرادی<ref>تاریخ دمشق، ج۶۹، ص۵۰</ref> برای بیعت با او می‌رفتند و گاه نیز در جایی گرد می‌آمدند و پیامبر یکی از اصحاب را برای بیعت گرفتن از آن‌ها می‌فرستاد.<ref>الطبقات، ج۸، ص۴؛ الدر المنثَور، ج۶، ص۲۰۹؛ مسند احمد، ج۶، ص۴۰۹</ref> گاهی نیز زنان در رخدادهای ویژه همراه مردان بیعت می‌کردند. در [[بیعت رضوان]]، شماری از زنان مسلمان از جمله [[ام سلمه]] همسر رسول خدا، ام عماره، ام منیع، و ام عامر اشهلیه حضور داشتند.<ref>المغازی، ج۲، ص۵۷۴؛ امتاع الاسماع، ج۱، ص۲۷۶</ref>

مفاد بیعت نساء بر پایه آیه فوق عبارت است از: خودداری از [[شرک]]، [[سرقت]]، [[زنا]]، کشتن فرزندان، این که فرزندان دیگران را به شوهران خود نسبت ندهند، و در هیچ کار شایسته‌ای نافرمانی پیامبر را نکنند.

فراز پایانی آیه: (وَ لایعْصینَكَ فی مَعْرُوفٍ) دارای مفهومی کلی است که درباره آن دیدگاه‌هایی ارائه شده است. برخی مفهوم آن را عام می‌دانند که بر اطاعت از فرمان‌های پیامبر تأکید دارد.<ref>الکشاف، ج۴، ص۵۱۹؛ مجمع البیان، ج۹، ص۴۱۴؛ الاصفی، ج۲، ص۱۲۹۵</ref> بعضی آن را به نهی از خلوت کردن زنان با مردان نامحرم تفسیر کرده‌اند.<ref>جامع البیان، ج۲۸، ص۵۴؛ الطبقات، ج۸، ص۸؛ البحر المحیط، ج۱۰، ص۱۶۰</ref> شماری در تفسیر آن به نهی از آداب و رسم‌های زنان عصر جاهلی در سوگواری‌ها اشاره کرده‌اند. زنان در دوران جاهلیت با شیون ویژه خود (نوح) به مجالس عزا شور می‌دادند و به نشانه عزا چهره خود را خراشیده، موهای خویش را می‌بریدند و گریبان چاک می‌کردند. این کارها باعث تازه شدن کدورت‌ها و تحریک عصبیت مردان می‌شد. برخی بر این باورند که بخش پایانی آیه، این کار زنان را ناپسند دانسته و از آن نهی کرده است.<ref>جامع البیان، ج۲۸، ص۵۲؛ التبیان، ج۹، ص۵۸۸؛ تفسیر قرطبی، ج۱۹، ص۷۳</ref>  

در این بیعت، برخی [[همسران پیامبر]] و [[فاطمه(س)]] دختر او و [[ام هانی]] دختر [[ابوطالب]] حضور داشتند.<ref>المغازی، ج۲، ص۸۵۰</ref> از نکات قابل توجه در این بیعت، حضور پنهانی [[هند همسر ابوسفیان|هند]] همسر [[ابوسفیان]] میان بیعت‌کنندگان بود. او که به دلیل دشمنی‌هایش با رسول خدا و مُثله کردن پیکر [[حمزه]] سیدالشهداء از انتقام او بیم داشت، به صورت ناشناس در جمع زنان حضور یافت؛ اما هنگام ارائه مفاد بیعت از جانب پیامبر زبان به اعتراض گشود و آن را تبعیض بر ضد زنان دانست. او با واکنش درباره بندهای گوناگون، خود را معرفی کرد؛ اما پیامبر وی را بخشید و از مجازاتش خودداری نمود.<ref>تاریخ طبری، ج۳، ص۶۱-۶۲؛ جامع البیان، ج۲۸، ص۵۱؛ البدایة و النهایه، ج۴، ص۳۱۹</ref>

==شیوه بیعت با زنان==

درباره شیوه [[بیعت]] زنان با رسول خدا روش‌های دیگری نیز بیان شده است.<ref group="یادداشت">* پیامبر با پیچیدن پارچه به دست خود، با زنان بیعت کرد. الطبقات، ج۸، ص۳؛ تفسیر ابن ابی حاتم، ج۱۰، ص۳۳۵۱  

* پارچه‌ای میان پیامبر و زنان پهن شد و رسول خدا با گرفتن یک طرف آن و بیان مفاد بیعت، با زنان بیعت کرد. روض الجنان، ج۱۹، ص۱۶۹  

* نیابت دیگران از رسول خدا(ص) در بیعت گرفتن از زنان. تفسیر ماوردی، ج۵، ص۵۲۴؛ الدر المنثَور، ج۶، ص۲۰۹</ref>

==پانویس==