آیه اخوت: تفاوت میان نسخه‌ها

{{اخلاق-عمودی}}'''آیه اُخُوَّت''' دهمین [[آیه]] [[سوره حجرات]] که [[خداوند]] در آن از رابطۀ برادری (اخوت) میان [[ایمان|مؤمنان]] و وظیفه [[مسلمان|مسلمانان]] در قبال هم سخن گفته است. بنابر این آیه، مؤمنان برادر یکدیگرند و در صورت وقوعِ درگیری بین آنان، دیگر مسلمانان وظیفه دارند آنان را آشتی دهند. [[رسول خدا]] (ص) پس از [[نزول قرآن|نزول]] این [[آیه]] میان [[صحابه]] [[عقد اخوت]] برقرار ساخت و [[علی بن ابی طالب]] را برادر خویش خواند.

|تورفتگی=0

|عنوان={{عربی|اندازه=100%| إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُواْ بَينْ‏َ أَخَوَيْكمُ‏ْ  وَ اتَّقُواْ اللَّهَ لَعَلَّكمُ‏ْ تُرْحَمُونَ ﴿١٠﴾}}

|مؤمنان برادر يكديگرند؛ پس دو برادر خود را صلح و آشتى دهيد و تقواى الهى پيشه كنيد، باشد كه مشمول رحمت او شويد!}}

این [[آیه]] شریفه به یکی از مهم‌ترین مسئولیت‌های اجتماعی مسلمانان اشاره کرده و مؤمنان را برادر یكدیگر معرفی می‌نماید و نزاع و درگیری میان آنان را درگیری میان برادران می‌نامد. از این رو به آنان دستور می‌دهد که در میان دو برادر خود، صلح و آشتی برقرار كنند (إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَینَ أَخَوَیكُمْ). همان اندازه كه برای ایجاد صلح در میان دو برادر نسَبی تلاش و كوشش می‌‏كنید باید در میان مؤمنان متخاصم نیز برای برقراری صلح به طور جدی و قاطع وارد عمل شوید. اخوت و برادری مسلمانان تنها در لفظ و در شعار نیست، بلكه در عمل و تعهدهای متقابل نیز همه خواهر و برادرند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۲، ص۱۷۲.</ref>

[[امام صادق]] (ع) می‌فرماید:  

:::«مؤمن برادر مؤمن و چشم او و راهنمای او است، به او خیانت نمی‌‏كند، و ستم بر او روا نمی‌‏دارد و او را فریب نمی‌‏دهد، و اگر وعده‏‌ای به او داد خلف وعده نمی‌‏كند.»<ref> کلینی، الکافی، ۱۳۷۵ش، ج۴، حدیث ۳، ص۴۹۱.</ref>

[[آلوسی]] نویسنده تفسیر [[روح المعانی]]، نسبت اخوت به مؤمنین را مجاز و از باب استعاره یا تشبیه بلیغ دانسته و می گوید: شركت دو نفر در داشتن ایمان، شبیه است به شركت آن دو، در اصل تولد؛ زیرا همان گونه که تولد منشأ بقای در این دنیا است، ایمان نیز سبب بقای در بهشت خواهد بود.<ref>آلوسی، روح المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۳، ص۳۰۳.</ref>

[[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] اطلاق اخوت را حقیقت و از سنخ نسبت های اعتباری می داند و معتقد است: مقصود از اخوت در این [[آیه]] اخوت دینی و اعتباری است که تنها آثار اجتماعی دارد و در نكاح و ارث اثری ندارد.<ref>طباطبائی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۱۸، ص۴۷۲.</ref>

و از آنجا كه در بسیاری از اوقات، روابط در این گونه مسائل جانشین ضوابط می ‏شود، بار دیگر هشدار داده و در پایان آیه می ‏افزاید: تقوای الهی پیشه كنید تا مشمول رحمت او شوید (وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ)<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۲، ص۱۶۹.</ref>

[[ابن عباس]] می‌گوید: وقتی [[آیه]] اخوت نازل شد، [[پیامبر(ص)]] میان مسلمانان پیوند برادری برقرار ساخت؛ بین [[ابوبکر]] و [[عمر]]، بین [[عثمان]] و [[عبدالرحمن بن عوف]] و بین دیگر اصحاب، طبق منزلتشان عقد اخوت برقرار کرد، آن‌گاه [[علی بن ابی طالب]] (ع) را به عنوان برادر خود برگزید و خطاب به علی (ع) فرمود: "تو برادر منی و من برادر تو"<ref>بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۱۰۸؛ حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، دار المعرفة، ج۳، ص۱۴.</ref>

{{پانویس2}}

* آلوسی، سید محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، بیروت، دار الکتب العلمیه، الطبعة الاولی، ۱۴۱۵ق.

* الحاکم النیشابوری، الامام الحافظ ابوعبدالله، المستدرک علی الصحیحین، بیروت، دار المعرفه، بی‌تا.

* مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۷۴ش.