پرش به محتوا

سید محمد صدر: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۸۱۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۹ ژانویهٔ ۲۰۱۶
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۹: خط ۹:
[[سید محمد صادق صدر]]، پدر سید محمد از روحانیون وقت بود. جد مادری او نیز شیخ [[محمدرضا آل یاسین]] بود. [[سید محمدباقر صدر]] پسرعموی او بود.
[[سید محمد صادق صدر]]، پدر سید محمد از روحانیون وقت بود. جد مادری او نیز شیخ [[محمدرضا آل یاسین]] بود. [[سید محمدباقر صدر]] پسرعموی او بود.


سید محمد صدر با دختر عمویش [[ازدواج]] کرد که ثمرهٔ آن دو دختر و چهار پسر بود. همه پسران او روحانی بوده و سه تن از پسرانش داماد [[سید محمد باقر صدر]] بوده‌اند. مصطفی و مؤمل، دو تن از پسرانش، در سال [[۱۳۷۷]] همراه با پدرشان جان باختند. [[مقتدی صدر]]، رهبر [[جیش المهدی]] در عراق و مرتضی دو پسر دیگر ایشان هستند.<ref>عبدالرزاق، الشهید الصدر الثانی، ص13.</ref>
سید محمد صدر با دختر عمویش [[ازدواج]] کرد که ثمرهٔ آن دو دختر و چهار پسر بود. همه پسران او روحانی بوده و سه تن از پسرانش داماد [[سید محمد باقر صدر]] بوده‌اند. مصطفی و مؤمل، دو تن از پسرانش، در سال [[۱۳۷۷]] همراه با پدرشان جان باختند. [[مقتدی صدر]]، رهبر [[جیش المهدی]] در عراق و مرتضی دو پسر دیگر ایشان هستند.<ref>عبدالرزاق، الشهید الصدر الثانی، ص۱۳.</ref>
{{تبارنامه خاندان صدر}}
{{تبارنامه خاندان صدر}}
== زندگینامه ==
== زندگینامه ==
مادرش باردار نمی‌شد، برای استجابت حاجت به مکه سفر کرد و نذر کرد که اگر دارای پسری شود او را محمد بنامد. سید محمد صدر در [[۳ فروردین]] [[۱۳۲۲]] خورشیدی ([[۱۷ ربیع‌الاول]] [[۱۳۶۲ (قمری)|۱۳۶۲]] قمری) زاده شد. او از سال ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۹ق در تحت تدابیر امنیتی به سر می‌برد. نیروهای بعثی عراق در شامگاه روز جمعه سوم ذی القعده ۱۴۱۹ق برابر با ۳۰ بهمن ۱۳۷۷ او را به همراه دو تن از فرزندانش، ترور کردند.<ref>عبدالرزاق، الشهید الصدر الثانی، ص98.</ref>
مادرش باردار نمی‌شد، برای استجابت حاجت به مکه سفر کرد و نذر کرد که اگر دارای پسری شود او را محمد بنامد. سید محمد صدر در [[۳ فروردین]] [[۱۳۲۲]] خورشیدی ([[۱۷ ربیع‌الاول]] [[۱۳۶۲ (قمری)|۱۳۶۲]] قمری) زاده شد. در شامگاه روز جمعه سوم ذی القعده ۱۴۱۹ق برابر با ۳۰ بهمن ۱۳۷۷ او به همراه دو تن از فرزندانش، ترور شد.<ref>عبدالرزاق، الشهید الصدر الثانی، ص۹۸.</ref>


[[حکومت بعث عراق]] وی را بارها دستگیر و زندانی کرد. بار نخست، در سال [[۱۳۵۱]] خورشیدی دستگیر و زندانی شد. در سال [[۱۳۵۳]] خورشیدی به همراه ۱۵۰ تن از شاگردان [[سید محمدباقر صدر]] و اعضای [[حزب الدعوه|حزب الدعوة الاسلامیه]] برای بار دوم زندانی شد که این بار به شدت مورد اذیت و آزار قرار گرفت. بار سوم هم در سال [[۱۳۷۰]] خورشیدی و بعد از [[انتفاضه شعبانیه]] بود که به دلیل فعالیت‌های فرهنگی و سخنرانی‌هایش بر ضد حکومت بعث همراه با ۱۰۶ تن دیگر از انقلابیون دستگیر شد و به زندان رفت.<ref>رؤوف، عادل، مرجعیة المیدان، ص۹۲؛ نک: عبدالرزاق، الشهید الصدر الثانی، ص30.</ref>
[[حکومت بعث عراق]] وی را بارها دستگیر و زندانی کرد. بار نخست، در سال [[۱۳۵۱]] خورشیدی دستگیر و زندانی شد. در سال [[۱۳۵۳]] خورشیدی به همراه ۱۵۰ تن از شاگردان [[سید محمدباقر صدر]] و اعضای [[حزب الدعوه|حزب الدعوة الاسلامیه]] برای بار دوم زندانی شد که این بار به شدت مورد اذیت و آزار قرار گرفت. بار سوم هم در سال [[۱۳۷۰]] خورشیدی و بعد از [[انتفاضه شعبانیه]] بود که به دلیل فعالیت‌های فرهنگی و سخنرانی‌هایش بر ضد حکومت بعث همراه با ۱۰۶ تن دیگر از انقلابیون دستگیر شد و به زندان رفت.<ref>رؤوف، عادل، مرجعیة المیدان، ص۹۲؛ نک: عبدالرزاق، الشهید الصدر الثانی، ص۳۰.</ref>


تشابه اسمی ایشان (محمد) با پدرش (محمدصادق) باعث شده‌است که گاهی از ایشان به عنوان محمد صادق صدر نام برده شود.
تشابه اسمی ایشان (محمد) با پدرش (محمدصادق) باعث شده‌است که گاهی از ایشان به عنوان محمد صادق صدر نام برده شود.<ref>[http://www.zamane.info/1389/12/%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%B9-%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D8%9B-%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%B9-%D8%B9%D8%AC%D9%85 مرجع عرب؛ مرجع عجم]</ref>


== تحصیلات==
== تحصیلات==
محمد صدر، تحصیلات خود را نزد پدربزرگش، شیخ محمد رضا آل یاسین و نیز پدرش آغاز کرد. در ۱۱ سالگی لباس روحانیت به تن کرد. دروس ابتدایی را نزد پدر و سپس سید طالب رفاعی و شیخ حسن طرد عاملی فرا گرفت و بقیه مقدمات را نزد [[سید محمدتقی حکیم]] و شیخ [[محمدتقی ایروانی]] آموزش دید.<ref>عبدالرزاق، الشهید الصدر الثانی، ص12.</ref>
محمد صدر، تحصیلات خود را نزد پدربزرگش، شیخ محمد رضا آل یاسین و نیز پدرش آغاز کرد. در ۱۱ سالگی لباس روحانیت به تن کرد. دروس ابتدایی را نزد پدر و سپس سید طالب رفاعی و شیخ حسن طرد عاملی فرا گرفت و بقیه مقدمات را نزد [[سید محمدتقی حکیم]] و شیخ [[محمدتقی ایروانی]] آموزش دید.<ref>عبدالرزاق، الشهید الصدر الثانی، ص۱۲.</ref>


در ۱۴ سالگی وارد دانشکده فقه شد و علاوه بر علوم اسلامی، زبان انگلیسی، جامعه شناسی، روان شناسی و تاریخ را نیز فرا گرفت. در سال ۱۳۷۹ ق. شروع به فراگیری کلیات فقه کرد، فلسفه الهیه را نزد شیخ [[محمدرضا مظفر]] و اصول و [[فقه مقارن]] را نزد سید محمدتقی حکیم و فقه را نزد شیخ محمدتقی ایروانی فرا گرفت. سید محمد صدر در این دوره همچنین از شیخ مهدی مظفر در زمینه کلیات فقه، [[سید عبدالوهاب کربلائی]] در زمینه زبان انگلیسی، دکتر حاتم کعبی در علم نفس و دکتر فاضل حسین در تاریخ بهره برد. وی در ۱۹ سالگی از دانشکده فارغ التحصیل شد.<ref>عبدالرزاق، الشهید الصدر الثانی، ص13.</ref>
در ۱۴ سالگی وارد دانشکده فقه شد و علاوه بر علوم اسلامی، زبان انگلیسی، جامعه شناسی، روان شناسی و تاریخ را نیز فرا گرفت. در سال ۱۳۷۹ ق. شروع به فراگیری کلیات فقه کرد، فلسفه الهیه را نزد شیخ [[محمدرضا مظفر]] و اصول و [[فقه مقارن]] را نزد سید محمدتقی حکیم و فقه را نزد شیخ محمدتقی ایروانی فرا گرفت. سید محمد صدر در این دوره همچنین از شیخ مهدی مظفر در زمینه کلیات فقه، [[سید عبدالوهاب کربلائی]] در زمینه زبان انگلیسی، دکتر حاتم کعبی در علم نفس و دکتر فاضل حسین در تاریخ بهره برد. وی در ۱۹ سالگی از دانشکده فارغ التحصیل شد.<ref>عبدالرزاق، الشهید الصدر الثانی، ص۱۳.</ref>


دروس عالی فقه و اصول را از اساتید [[حوزه علمیه نجف]] مانند [[سید محمدباقر صدر]] و شیخ [[صدرا بادکوبه‌ای]] فرا گرفت. مقطع خارج فقه و اصول را نزد [[آیت الله خویی]]، [[امام خمینی]]، سید محمدباقر صدر و [[سید محسن حکیم]] فرا گرفت. او درس‌های اساتید را با قلم خود تقریر می‌کرد و در همان حال تدریس نیز می‌کرد و از ۳۴ سالگی تدریس خارج را آغاز کرد.
دروس عالی فقه و اصول را از اساتید [[حوزه علمیه نجف]] مانند [[سید محمدباقر صدر]] و شیخ [[صدرا بادکوبه‌ای]] فرا گرفت. مقطع خارج فقه و اصول را نزد [[آیت الله خویی]]، [[امام خمینی]]، سید محمدباقر صدر و [[سید محسن حکیم]] فرا گرفت. او درس‌های اساتید را با قلم خود تقریر می‌کرد و در همان حال تدریس نیز می‌کرد و از ۳۴ سالگی تدریس خارج را آغاز کرد.
خط ۳۶: خط ۳۶:
* دکتر [[حسین علی محفوظ]]
* دکتر [[حسین علی محفوظ]]
{{پایان}}
{{پایان}}
در سن ۳۴ سالگی در [[۱۳۲۹]] خورشیدی ([[۱۳۶۹ (قمری)|۱۳۶۹]] قمری) از [[سید محمد باقر صدر]] اجازه [[اجتهاد]] دریافت کرد.<ref>عبدالرزاق، الشهید الصدر الثانی، ص13.</ref>
در سن ۳۴ سالگی در [[۱۳۲۹]] خورشیدی ([[۱۳۶۹ (قمری)|۱۳۶۹]] قمری) از [[سید محمد باقر صدر]] اجازه [[اجتهاد]] دریافت کرد.<ref>عبدالرزاق، الشهید الصدر الثانی، ص۱۳.</ref>
[[پرونده:سیدمحمد صدر.jpg|بندانگشتی|شهادت سید محمد صدر]]
[[پرونده:سیدمحمد صدر.jpg|بندانگشتی|شهادت سید محمد صدر]]
== فعالیت‌های اجتماعی- سیاسی ==
== فعالیت‌های اجتماعی- سیاسی ==
سیدمحمد صدر در دوره مرجعیت خود، فعالیت‌های سیاسی اجتماعی زیر را در عراق انجام داد:
سیدمحمد صدر در دوره مرجعیت خود، فعالیت‌های سیاسی اجتماعی زیر را در عراق انجام داد:
* برپایی [[نمازجمعه]]؛ او شبکه‌ای از ائمه جمعه را منصوب کرد.<ref>عبدالرزاق، الشهید الصدر الثانی، ص101.</ref>
* برپایی [[نمازجمعه]]؛ او شبکه‌ای از ائمه جمعه را منصوب کرد.<ref>عبدالرزاق، الشهید الصدر الثانی، ص۱۰۱.</ref>
* [[عزاداری امام حسین]] و دیگر [[امامان شیعه]] را پس از آنکه مدت‌ها از سوی حکومت بعث صدامی ممنوع بود، اقامه و خود در سالروز شهادت [[حضرت علی(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] در منبر [[مسجد کوفه]] قصیده خوانی کرد.
* [[عزاداری امام حسین]] و دیگر [[امامان شیعه]] را پس از آنکه مدت‌ها از سوی حکومت بعث صدامی ممنوع بود، اقامه و خود در سالروز شهادت [[حضرت علی(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] در منبر [[مسجد کوفه]] قصیده خوانی کرد.
* راه اندازی پیاده روی از نقاط مختلف عراق به سوی کربلا در نیمه شعبان؛ که منجر به حرکت عظیم مردمی و وحشت حکومت عراق گردید.<ref>عبدالرزاق، الشهید الصدر الثانی، ص102.</ref>
* راه اندازی پیاده روی از نقاط مختلف عراق به سوی کربلا در نیمه شعبان؛ که منجر به حرکت عظیم مردمی و وحشت حکومت عراق گردید.<ref>عبدالرزاق، الشهید الصدر الثانی، ص۱۰۲.</ref>
* تشکیل دادگاه اسلامی و پیگیری برای حکومت اسلامی؛ او در برابر دادگاه دولتی، دادگاه اسلامی ایجاد کرد و به جای قانون مصوب دولت بر پایه شرع حکم می‌کرد.
* تشکیل دادگاه اسلامی و پیگیری برای حکومت اسلامی؛ او در برابر دادگاه دولتی، دادگاه اسلامی ایجاد کرد و به جای قانون مصوب دولت بر پایه شرع حکم می‌کرد.
* چاپ و نشر مجله الهدی که در موضوعات سیاسی، اجتماعی و حوزوی.
* چاپ و نشر مجله الهدی که در موضوعات سیاسی، اجتماعی و حوزوی.


== مرجعیت ==
== روابط با حکومت بعثی==
سید محمد صدر، چهار بار در سال‌های ۱۹۷۲، ۱۹۷۴، ۱۹۸۸ و ۱۹۹۹ به خاطر مخالفت با نظام بعثی عراق به زندان افتاد. اما پس از حوادث سال ۱۹۹۱م، حکومت بعث عراق، او را به عنوان [[مرجع تقلید|مرجع رسمی شیعیان]] عراق معرفی کرد و اداره [[حوزه علمیه نجف|حوزهٔ علمیهٔ نجف]] را به او واگذار کرد. پذیرش مرجعیت توسط وی، موجی از اعتراض‌ها را در پی داشت و او را به دلیل این کار سرزنش می‌کردند و حتی برخی او را به وابستگی با حکومت عراق متهم کردند. عده‌ای دیگر هم حرکت او را تبدیل حرکت مسلحانۀ انتفاضه به حرکت اصلاح‌طلبانه در عراق تعبیر می‌کنند که به تشویق سید‌محمدحسین فضل‌الله انجام شد و نظام صدام نیز از آن استقبال کرد.
 
از نیمه دوم سال ۷۷ رفتار آیت‌الله صدر تغییر کرد و وی به شیوه انتقادی از حکومت بعث روی آورد. انتقادات تندی در خطبه‌های نماز جمعه از حکومت بعثی داشت و در هفته‌های آخر نماز جمعه، کفن‌پوش حضور پیدا می‌کرد و از دعا به جان صدام در نماز جمعه خودداری نمود و تلاش در احیای برخی از مراسم شیعه در نیمه شعبان داشت. برخی مقابله وی با حزب بعث را در شش ماه آخر زندگی او دانسته‌اند.
 
== اندیشه‌ها ==
== اندیشه‌ها ==
هدف او پیگیری حرکتی بود که توسط سید محمدباقر صدر به منظور تشکیل حکومت اسلامی آغاز شده بود. او اعتقاد داشت «اسلام همه را به تأسیس حکومت اسلامی در همه جوامع مسلمان دستور می‌دهد.»
هدف او پیگیری حرکتی بود که توسط سید محمدباقر صدر به منظور تشکیل حکومت اسلامی آغاز شده بود. او اعتقاد داشت «اسلام همه را به تأسیس حکومت اسلامی در همه جوامع مسلمان دستور می‌دهد.»


علی‌رغم اینکه حکومت عراق دعا برای سلامتی [[صدام]] در [[قنوت]] نماز جمعه را الزامی دانسته بود، محمد صدر برای سلامتی صدام دعا نکرد و حتی در فتوا داد«دعا برای هیچ بشری غیر از معصوم در نماز جایز نیست».<ref>عبدالرزاق، الشهید الصدر الثانی، ص104.</ref> اگر هنگامه حضور مردم برای نماز شعاری به نفع صدام داده می‌شد، وی آن را با شعارهایی در حمایت از اسلام و حوزه جایگزین می‌کرد. وی در خطبه‌های نماز جمعه علیه کشورهای [[آمریکا]]، [[انگلستان]] و [[اسرائیل]] افشاگری می‌کرد.
علی‌رغم اینکه حکومت عراق دعا برای سلامتی [[صدام]] در [[قنوت]] نماز جمعه را الزامی دانسته بود، محمد صدر برای سلامتی صدام دعا نکرد و حتی در فتوا داد«دعا برای هیچ بشری غیر از معصوم در نماز جایز نیست».<ref>عبدالرزاق، الشهید الصدر الثانی، ص۱۰۴.</ref> اگر هنگامه حضور مردم برای نماز شعاری به نفع صدام داده می‌شد، وی آن را با شعارهایی در حمایت از اسلام و حوزه جایگزین می‌کرد. وی در خطبه‌های نماز جمعه علیه کشورهای [[آمریکا]]، [[انگلستان]] و [[اسرائیل]] افشاگری می‌کرد.


== آثار ==
== آثار ==
خط ۶۴: خط ۶۸:
* فقه الموضوعات الحدیثه؛ رساله‌ای در مسائل نوپیدا
* فقه الموضوعات الحدیثه؛ رساله‌ای در مسائل نوپیدا
* منهج الصالحین در پنج جلد
* منهج الصالحین در پنج جلد
* اضواء علی ثورة الحسین(ع)؛ ( پرتوهایی بر انقلاب حسین(ع)) است و مهدی سرحدی آن را ترجمه کرده است. وی در این گفتار خطبا، واعظان و مداحان اهل بیت را مخاطب قرار داده و دربارۀ نقل و تحلیل وقایع عاشورا توصیه‌ها و تذکراتی به آنان داده است.
* اضواء علی ثورة الحسین(ع)؛ (پرتوهایی بر انقلاب حسین(ع</ref> است و مهدی سرحدی آن را ترجمه کرده است. وی در این گفتار خطبا، واعظان و مداحان اهل بیت را مخاطب قرار داده و دربارۀ نقل و تحلیل وقایع عاشورا توصیه‌ها و تذکراتی به آنان داده است.
* مجموعه أشعار الحیاة
* مجموعه أشعار الحیاة
* اللمعه فی حکم صلاه الجمعه؛ تقریر درس استادش [[سید اسماعیل صدر]]
* اللمعه فی حکم صلاه الجمعه؛ تقریر درس استادش [[سید اسماعیل صدر]]
* کتاب البیع؛ تقریر درس های [[امام خمینی]] در [[نجف]].
* کتاب البیع؛ تقریر درس‌های [[امام خمینی]] در [[نجف]].
* دو دوره تقریر درس‌های اصول محمدباقر صدر
* دو دوره تقریر درس‌های اصول محمدباقر صدر
* یک دوره تقریر درس اصول آیت‌ الله خوئی.
* یک دوره تقریر درس اصول آیت الله خوئی.
* کتاب الطهاره، تقریر درس فقه سید محمدباقر صدر.
* کتاب الطهاره، تقریر درس فقه سید محمدباقر صدر.
* مبحث ولایة الفقیه
* مبحث ولایة الفقیه
* الکلمة التامة فی الولایة العامة<ref>عبدالرزاق، الشهید الصدر الثانی، ص14-17.</ref>
* الکلمة التامة فی الولایة العامة<ref>عبدالرزاق، الشهید الصدر الثانی، ص۱۴-۱۷.</ref>
{{پایان}}
{{پایان}}
=== مجموعه آثار===
=== مجموعه آثار===
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور، مجموعه آثار سید محمد صدر را در نرم افزار «مجموعه تراث آیت الله العظمی السید الشهید محمد الصدر قدس سره» به سفارش موسسه المنتظر لاحیاء تراث آل الصدر گردآورده است. این نرم افزار حاوی متن کامل ۶۲ عنوان در ۹۸ جلد از آثار سید محمد صدر و دیگر منابع مرتبط با آثار ایشان، به زبان عربی و فارسی وانگلیسی در موضوع: تفسیر و علوم قرآن، اخلاق، عقاید، مهدویت، سیره و تاریخ، احکام شرعی، اصول فقه، فقه، حقوق، خانواده، زندگی‌نامه، شعر و فیزیک است. در این نرم افزار امکان دسترسی به صوت دروس، سخنرانی‌های صدر نیز امکان پذیر است.<ref>[http://noorsoft.org/fa/news/%D9%85%D8%AC%D9%85%D9%88%D8%B9%D9%87-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D8%A2%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B8%D9%85%DB%8C-%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF-%D8%B5%D8%AF%D8%B1%D8%B9%D8%B1%D8%B6%D9%87-%D8%B4%D8%AF تراث آیت الله العظمی السید الشهید محمد الصدر قدس سره]</ref>
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور، مجموعه آثار سید محمد صدر را در نرم افزار «مجموعه تراث آیت الله العظمی السید الشهید محمد الصدر قدس سره» به سفارش مؤسسه المنتظر لاحیاء تراث آل الصدر گردآورده است. این نرم افزار حاوی متن کامل ۶۲ عنوان در ۹۸ جلد از آثار سید محمد صدر و دیگر منابع مرتبط با آثار ایشان، به زبان عربی و فارسی وانگلیسی در موضوع: تفسیر و علوم قرآن، اخلاق، عقاید، مهدویت، سیره و تاریخ، احکام شرعی، اصول فقه، فقه، حقوق، خانواده، زندگی‌نامه، شعر و فیزیک است. در این نرم افزار امکان دسترسی به صوت دروس، سخنرانی‌های صدر نیز امکان پذیر است.<ref>[http://noorsoft.org/fa/news/%D9%85%D8%AC%D9%85%D9%88%D8%B9%D9%87-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D8%A2%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B8%D9%85%DB%8C-%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF-%D8%B5%D8%AF%D8%B1%D8%B9%D8%B1%D8%B6%D9%87-%D8%B4%D8%AF تراث آیت الله العظمی السید الشهید محمد الصدر قدس سره]</ref>


==معرفی مهمترین آثار==
==معرفی مهمترین آثار==
* موسوعه امام مهدی (عج)
* موسوعه امام مهدی (عج)
{{اصلی|موسوعة الامام المهدی}}
{{اصلی|موسوعة الامام المهدی}}
مَوسوعَةُ الامام المهدی مجموعه‌ای چهار جلدی در موضوع مهدویت که توسط سید محمد صدر از عالمان شیعه اهل عراق تألیف شده است. مؤلف، این اثر را با عناوین زیر نوشته شده است: جلد اول تاریخ الغیبة الصغری، جلد دوم تاریخ الغیبة الکبری، جلد سوم تاریخ ما بعد الظهور و جلد چهارم الیوم الموعود. وی در هر بخش از کتاب، به موضوعی خاص پرداخته و مجموعه آن را موسوعة الامام المهدی نام گذاشته ولی بر روی جلد کتاب عناوین اختصاصی هر کدام آمده است. گفته می‌شود بخشی از این مجموعه دست نویس است و هنوز منتشر نشده است.<ref>عبدالرزاق، الشهید الصدر الثانی، ص15.</ref>
مَوسوعَةُ الامام المهدی مجموعه‌ای چهار جلدی در موضوع مهدویت که توسط سید محمد صدر از عالمان شیعه اهل عراق تألیف شده است. مؤلف، این اثر را با عناوین زیر نوشته شده است: جلد اول تاریخ الغیبة الصغری، جلد دوم تاریخ الغیبة الکبری، جلد سوم تاریخ ما بعد الظهور و جلد چهارم الیوم الموعود. وی در هر بخش از کتاب، به موضوعی خاص پرداخته و مجموعه آن را موسوعة الامام المهدی نام گذاشته ولی بر روی جلد کتاب عناوین اختصاصی هر کدام آمده است. گفته می‌شود بخشی از این مجموعه دست نویس است و هنوز منتشر نشده است.<ref>عبدالرزاق، الشهید الصدر الثانی، ص۱۵.</ref>
* منة المنان
* منة المنان
{{اصلی|منة المنان}}
{{اصلی|منة المنان}}
منة المنان: یک دوره تفسیر ۵ جلدی از جزء سی [[قرآن کریم]] است. این تفسیر درس های صدر در روزهای پنج شنبه و جمعه و سایر ایام تعطیل بوده است. این تفسیر از [[سوره ناس]] آغاز شده است. صدر در مقدمه پنجاه صفحه‌ای خود توضیحاتی درباره این تفسیر می‌دهد و تصریح می‌کند که این کتاب برای اهل فکر و فرهنگ، دانشگاهیان و آشنایان به علوم حوزوی نوشته شده و کسانی که در این سطح علمی و فکری نباشند قادر به استفاده از این تفسیر نیستند.
منة المنان: یک دوره تفسیر ۵ جلدی از جزء سی [[قرآن کریم]] است. این تفسیر درس‌های صدر در روزهای پنج شنبه و جمعه و سایر ایام تعطیل بوده است. این تفسیر از [[سوره ناس]] آغاز شده است. صدر در مقدمه پنجاه صفحه‌ای خود توضیحاتی درباره این تفسیر می‌دهد و تصریح می‌کند که این کتاب برای اهل فکر و فرهنگ، دانشگاهیان و آشنایان به علوم حوزوی نوشته شده و کسانی که در این سطح علمی و فکری نباشند قادر به استفاده از این تفسیر نیستند.
ویژگی این تفسیر پاسخ گویی به انتقادات و اشکالات مخالفین قرآن است. سید محمد صدر در پاسخ گویی به انتقادات مخالفین معارف قرآنی شیوه «اُطروحات» یا پاسخ‌های احتمالی یا نقضی را برگزیده است. به این معنا که او در اکثر موارد و در پاسخ اشکالات و انتقادات ضدقرآنی نظر قطعی یا دیدگاه شخصی را بیان نکرده، بلکه جواب‌ها و دیدگاه‌های متعددی را بیان می‌کند و انتخاب را برعهده خواننده می‌گذارد که مطابق مقاصد قرآنی یک جواب را قبول کند.<ref>عبدالرزاق، الشهید الصدر الثانی، ص13-14.</ref>
ویژگی این تفسیر پاسخ گویی به انتقادات و اشکالات مخالفین قرآن است. سید محمد صدر در پاسخ گویی به انتقادات مخالفین معارف قرآنی شیوه «اُطروحات» یا پاسخ‌های احتمالی یا نقضی را برگزیده است. به این معنا که او در اکثر موارد و در پاسخ اشکالات و انتقادات ضدقرآنی نظر قطعی یا دیدگاه شخصی را بیان نکرده، بلکه جواب‌ها و دیدگاه‌های متعددی را بیان می‌کند و انتخاب را برعهده خواننده می‌گذارد که مطابق مقاصد قرآنی یک جواب را قبول کند.<ref>عبدالرزاق، الشهید الصدر الثانی، ص۱۳-۱۴.</ref>
* ماوراء الفقه
* ماوراء الفقه
{{اصلی|ماوراء الفقه}}
{{اصلی|ماوراء الفقه}}
ماوراء الفقه: سید محمد صدر در این مجموعه آن چه که فقیه در امور ماوراءالفقه به آن نیاز دارد، به صورت فشرده در پانزده جلد فراهم آورده است. مطالب این اثر شامل: «التلقیح الصناعی»، «تبدیل الجنس»، «المخدرات» و «الریاضیات والفقه» و نیز درباره قواعد فقهی مانند «سوق‌المسلمین» و «ما یضمن بصحیحه یضمن بفاسده» است.<ref>عبدالرزاق، الشهید الصدر الثانی، ص16.</ref>
ماوراء الفقه: سید محمد صدر در این مجموعه آن چه که فقیه در امور ماوراءالفقه به آن نیاز دارد، به صورت فشرده در پانزده جلد فراهم آورده است. مطالب این اثر شامل: «التلقیح الصناعی»، «تبدیل الجنس»، «المخدرات» و «الریاضیات والفقه» و نیز درباره قواعد فقهی مانند «سوق‌المسلمین» و «ما یضمن بصحیحه یضمن بفاسده» است.<ref>عبدالرزاق، الشهید الصدر الثانی، ص۱۶.</ref>


== ویژگی آثار ==
== ویژگی آثار ==
خط ۱۰۲: خط ۱۰۶:
== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
عبدالرزاق، صلاح، الشهید الصدر الثانی مرجع امه، مرکز الهدی للدراسات الحوزویه، نجف، 2008م.
عبدالرزاق، صلاح، الشهید الصدر الثانی مرجع امه، مرکز الهدی للدراسات الحوزویه، نجف، ۲۰۰۸م.
{{پایان}}
{{پایان}}
{{مراجع تقلید شیعه}}
{{مراجع تقلید شیعه}}